بازار؛ گروه استان ها: خراسان رضوی با وجود جایگاهش در صنعت گردشگری و میزبانی سالانه ۲۵ تا ۳۰ میلیون زائر و گردشگر و هم چنین برخورداری از تعدد صنایع تکمیلی همواره در متن و بطن بودجه سالانه کشور مظلوم واقع شده است.
سهم استان خراسان رضوی از کل اعتبارات عمرانی استانی کشور در لایحه بودجه همچنان کمتر از ۵ درصد و یا به طور دقیق ۴.۳۵ درصد است.
این در حالی است که سهم استان از اعتبارات مصوب بودجه سالهای گذشته از ۴.۷ درصد و در سالهای پیشین سهم استان خراسان رضوی از اعتبارات عمرانی کشور بیش از ۵ درصد بوده است و لذا این کاهش سهم استان همواره به عنوان گلایه مسئولان و کارشناسان اقتصادی مطرح شده و لذا نمی توان به آهنگ رشد و توسعه چندان امیدوار بود.
آهنگ کند توسعه
سرپرست دفتر مطالعات و پژوهشهای اتاق بازرگانی خراسان رضوی در همین رابطه اعتقاد دارد که کمبود بودجه های عمرانی و بی توجهی دولت به این موضوع آهنگ رشد و توسعه این استان را کند کرده است.
شهرام عیدی زاده با بیان اینکه کمبود بودجه های عمرانی و اعتبارات ملی بسیاری از طرح های مهم در این استان و هم چنین کلانشهر مشهد را بر روی زمین گذاشته است به بازار گفت: راه درست اقتصاد این است که وقتی از منابع نفت و گاز استخراج و آنها را خرج میکنیم، به همان میزان باید سرمایهگذاری کنیم اما هر سال داراییهای خود را برای تامین کسری بودجه و درآمدها بیش از بودجه عمرانی واگذار میکنیم.
وی می افزاید: در لایحه بودجه ۱۴۰۲، درآمدهای پایدار شامل مالیات، گمرک و سایر درآمدها نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱ حدود ۴۰ درصد اما هزینههای جاری شامل حقوق، دستمزد، پاداش، بازنشستگی و غیره ۴۵ درصد رشد داشته است.
عیدی زاده با اشاره به اینکه بودجه عمرانی شیب صعودی بسیار کمی داشته و حتی نسبت به سال گذشته کاهشی بوده است، تصریح می کند: در قانون بودجه ۱۴۰۱ میزان ۱۸.۷ از مصارف بودجه صرف بودجه عمرانی شده اما در سال ۱۴۰۲ تنها ۱۶.۵ درصد صرف میشود، بنابراین سهم بودجه عمرانی در مصارف بودجه کم شده و این زنگ خطر است، یعنی تمام درآمدهایی که به دست میآوریم صرف هزینههای جاری میشود.
سرپرست دفتر مطالعات و پژوهشهای اتاق بازرگانی خراسان رضوی: باید بر اساس شاخصهایی مانند جمعیت، مساحت و مطالعات آمایش سرزمینی ۸.۷ تا ۸ درصد از بودجه کشور باشد این در حالی است که خراسان رضوی ۸ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد اما سهم آن از بودجه عمرانی و مجموع بودجه کشور معمولا کمتر از سهمیه جمعیتی است
وی عنوان می کند: واگذاری داراییهای سرمایهای نفت و گاز ۳۶ درصد اما بودجه عمرانی ۲۶ رصد رشد داشته، یعنی داراییهایی که واگذار میکنیم بیش از بودجه عمرانی است.
وی با اشاره به این موضوع که سهم خراسان رضوی از اعتبارات عمرانی با واقعیت جغرافیایی و جایگاه استان سازگاری ندارد یادآور می شود: باید بر اساس شاخصهایی مانند جمعیت، مساحت و مطالعات آمایش سرزمینی ۸.۷ تا ۸ درصد از بودجه کشور باشد این در حالی است که خراسان رضوی ۸ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد اما سهم آن از بودجه عمرانی و مجموع بودجه کشور معمولا کمتر از سهمیه جمعیتی است لذا در اینجا میزان ورودی زائران به استان و به ویژه شهر مشهد در نظر گرفته نشده است.
سرپرست دفتر مطالعات و پژوهشهای اتاق بازرگانی خراسان رضوی با بیان اینکه استانهای تهران، اصفهان، خوزستان و کرمان دارای شرکتهای بزرگ و عظیمی در زمینههای نفت، گاز و فولاد هستند، عنوان می کند: این موضوع موجب میشود بخش عمدهای از منابع درآمدی این استانها از این شرکتها تامین شود، در حالی که استان خراسان رضوی از این شرکتها و بنگاههای بزرگ اقتصادی بیبهره است و بیشترین فعال اقتصادی و بخش خصوصی را در کشور دارد، بنابراین رشد درآمدهای منابع مالیاتی در استان سبب ایجاد فشار مضاعف اقتصادی به بخش خصوصی میشود.
وی متذکر می شود: در زمینه درآمدهای استان به فروش اموال مازاد دولتی توجه شود، البته تاکنون کمتر از ۱۰ درصد این موضوع محقق شده است. شرکتهای معدنی بزرگی نیز در استان مستقر هستند که اگر سپردهها و منابع مالی آنها به داخل استان منتقل شود، میتواند منبع خوبی برای این خطه باشد.
پروژه های ناتمام
سرپرست دفتر مطالعات و پژوهشهای اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم چنین اشاره ای به برخی پروژه های مهم و نیمه تمام داشته و ابراز می کند: به طور مثال حاشیه شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر کشور با جمعیت یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر هم چنان سالهاست که تشنه اعتبارات ملی است.
عیدی زاده در این رابطه توضیح می دهد: دولت و مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه ۹۴ ردیف بودجه اختصاصی را برای رسیدگی به مشکلات حاشیه شهر مشهد اختصاص دادند و این ردیف در سالهای بعد تکرار شد، هرچند تخصیص اعتبارات این ردیف بسیار ناچیز بود و از سال ۹۹ ردیف اختصاصی بودجه حاشیه شهر مشهد از قانون بودجه حذف شد!
وی بیان می کند: یکی از پروژههای مهم ریلی استان و کشور برقیسازی قطار مشهد به تهران است که بیش از یک دهه از کلنگزنی آن میگذرد اما به دلیل خروج طرف چینی از اجرای این طرح، قطار مشهد به تهران نیز بدون اعتبار مانده و پیشرفت فیزیکی این پروژه صفر است.
استاندار خراسان رضوی: بودجه سالانه خراسان رضوی در بخش های اعتبارات تملک دارایی و هزینه ای با نگاه عادلانه در توزیع اعتبارات بین استان ها، نیازمند بازنگری و اصلاح است
وی میگوید: دولت نیز طی سالهای اخیر تنها ردیف اختصاصی این پروژه را در قوانین بودجه زنده نگه داشته اما اعتبارات آن ناچیز بوده است لذا در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نیز اعتبار در نظر گرفته شده برای این پروژه تنها ۱۰۰ میلیون تومان است.
انتقاد استاندار از کمبود بودجه
به گزارش خبرنگار بازار؛ کمبود بودجه های عمرانی سوژه پنهانی برای رسانه ها و مسئولان نیست تا آن جا که استاندار خراسان رضوی نیز به آن اعتراف داشته و در نشست شورای اداری خراسان رضوی که با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه برگزار شد نسبت به آن انتقاد کرد.
یعقوب علی نظری اذعان کرد: بودجه سالانه خراسان رضوی در بخش های اعتبارات تملک دارایی و هزینه ای با نگاه عادلانه در توزیع اعتبارات بین استان ها نیازمند بازنگری و اصلاح است.
وی افزود: از زمان تقسیم خراسان بزرگ به سه استان، پایه بودجه ای خراسان رضوی ضعیف برداشته شد و اکنون براساس مساحت و جمعیت این استان، پایه بودجه آن بسیار ضعیف است.
استاندار خراسان رضوی با تاکید بر توجه بیشتر به سرانه فضای آموزشی در خراسان رضوی گفت: در ۲ سال دولت سیزدهم سه هزار و ۲۵۰ کلاس درس در استان ساخته شد اما هنوز به هفت هزار کلاس درس دیگر نیاز است، ۳۰ درصد از مراجعین به بیمارستان های استان جدا از جمعیت ساکن هستند و از ظرفیت های گردشگری سلامت و گردشگری زیارت بهره می گیرند، در این راستا بیش از سه هزار تخت نسبت به جمعیت استان و میانگین کشوری کمبود وجود دارد.
وی بیان کرد: ۸۵ درصد از زائران امام رضا(ع) به صورت زمینی به خراسان رضوی سفر می کنند اما مجموع طول آزادراه های استان ۳۵ کیلومتر است، شاخص های مربوط به راه های اصلی و شریانی استان نسبت به میانگین کشوری پایین تر و به شدت نامرغوب است. چهار هزار کیلومتر راه در خراسان رضوی نیاز به بازسازی و ترمیم دارد، با این حال به مدت یکسال هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه در خراسان رضوی بازسازی شد.
استاندار خراسان رضوی با اشاره به اینکه ۲ هزار و ۲۰۰ کیلومتر از جاده های روستایی استان خاکی است، گفت: این استان بیشترین جمعیت روستایی را در بین استانهای دیگر به میزان یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر دارد، با این حال پارسال با جذب بیش از ۴۴ هزار تن قیر موفق به روکش آسفالت روستاها و اجرای طرحهای هادی شد، هم اکنون طرح تحول روستایی در خراسان رضوی تدوین شده که طی نشستی با دهیاران ۱۴ موضوع این طرح مطرح و بررسی می شود تا عمران در استان از کف روستاها آغاز شود.
اعتراض نمایندگان
به گزارش خبرنگار بازار؛ خراسان رضوی ۷. ۵درصد مساحت و ۸ درصد جمعیت کشور را در اختیار دارد با این حال، باتوجه به مناطق محروم متعدد در استان، سهم ما از سرجمع اعتبارات کشور حدود ۵درصد است. به همین دلیل، همواره نمایندگان خراسان رضوی در مجلس و مقامات استانی از نظام بودجه ریزی کشور پرداخت بودجه عادلانه و متناسب با ظرفیت های استان را مطالبه می کنند.
نماینده مردم قوچان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با بازار افزایش بودجه های عمرانی و توجه به آن را بستر توسعه استان و شهرستان ها دانسته و اظهار می کند: در این استان ظرفیت های بی شماری برای رشد اقتصادی و توسعه وجود دارد که غالبا نیاز به بستر سازی و تخصیص بودجه های عمرانی برای بهره مندی از این فرصت ها احساس می شود.
نماینده مردم قوچان: بازارچه مرزی باجگیران و بهره برداری از مرز مشترک با کشور ترکمنستان فرصت مغتنمی برای افزایش مراودات تجاری و رشد اقتصادی و افزایش مبادلات تجاری فراهم کرده است اما به دلیل کمبود اعتبارات عمرانی در سنوات گذشته هم چنان این طرفیت به دلیل عدم بهره مندی از زیر ساخت های استاندارد هم چون راه و جاده به شکوفایی نرسیده است
آذری با اشاره به حوزه انتخابیه خود در شهرستان قوچان اذعان می کند: به طور مثال بازارچه مرزی باجگیران و بهره برداری از مرز مشترک با کشور ترکمنستان فرصت مغتنمی برای افزایش مراودات تجاری و رشد اقتصادی و افزایش مبادلات تجاری فراهم کرده است اما به دلیل کمبود اعتبارات عمرانی در سنوات گذشته هم چنان این طرفیت به دلیل عدم بهره مندی از زیر ساخت های استاندارد هم چون راه و جاده به شکوفایی نرسیده است.
وی اذعان می کند: در این خصوص برای ضریب بخشیدن به آهنگ توسعه و پیشرفت نیازمند تسهیل و هموارسازی زیرساختهایی مانند راه هستیم.
این نماینده مجلس می افزاید: بهطور مثال در شهرستان حوزه انتخابیه خودم مرز باجگیران که باب ورودی پیمان شانگهای قرارگرفته است هنوز مشاهده میشود که آزادراه قوچان –چناران- مشهد بهصورت کامل در دست اقدام انجام نگرفته است.
عدالت بودجه ای
«عدالت بودجه ای» و سهم اندک اعتبارات خراسان رضوی به عنوان مهترین محور های تقاضای مسئولان و نمایندگان خراسان رضوی از جمله موضوعاتی است که رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور نیز بر آن مهر تائید می زند.
داود منظور در آخرین روز از هفته گذشته و در نشست شورای اداری خراسان رضوی در پاسخ به این انتقاد و سوال که چرا سهم اعتبارات استانی خراسان رضوی اندک است پاسخ داد: عدالت بودجه ای در بین استان ها باید اجرا شود.
وی با اشاره به اینکه در سازمان برنامه و بودجه تکلیف خود می دانیم عدالت بین استانی را به خوبی اجرا کنیم، بیان کرد: اعتقاد داریم شاخص های توسعه در همه ابعاد زیرساختی، انرژی، راه های مواصلاتی، سرانه تخت های بیمارستانی و سرانه های آموزشی باید به یک توزیع عادلانه بین استان ها نزدیک شود. با وجود اینکه خراسان رضوی برخوردار محسوب می شود، همچنان در برخی شاخص های توسعه نسبت به متوسط کشور عقب ماندگی هایی دارد. تلاش می کنیم در برنامه ریزی های آینده به ویژه برنامه پنج ساله هفتم و بودجه های سالانه، بیشتر به این شاخص ها توجه کنیم.
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور: سازمان برنامه و بودجه باید سند آمایش و نقشه راه استان را بازنگری و تکمیل کند و تکمیل زیرساخت های مواصلاتی و طرح قطار پرسرعت باید در اولویت باشد
منظور افزود: خراسان رضوی ظرفیت بسیار زیادی در گردشگری سلامت و زیارتی دارد. بعد از کرونا تجربه نشان داد که اقتصاد استان به قبل و بعد کرونا قابل تقسیم است. باید ظرفیت گردشگری زیارتی و سلامت را تقویت و در برنامه پنج ساله هفتم در الگوی توسعه استان روی این محورها تمرکز کنیم.
معاون رییس جمهور تاکید کرد: سازمان برنامه و بودجه باید سند آمایش و نقشه راه استان را بازنگری و تکمیل کند و تکمیل زیرساخت های مواصلاتی و طرح قطار پرسرعت باید در اولویت باشد.
وی هم چنین بر طرح حرم تا حرم نیز در این جلسه تاکید کرد و افزو.د: این طرح نیز باید در اولویت تکمیل قرار گیرد.
منظور بیان کرد: خط انتقال آب از دریای عمان به سمت خراسان رضوی درحال اجراست که منابع این طرح از محل شرکت های معدنی تأمین شده است و به طور قطع یک روش انتقال آب گران قیمت به شمار می رود. دراین راستا، از انجام هیچ روشی برای تأمین آب فروگذار نمی کنیم.
شاخص های اقتصادی خراسان مطلوب است
معاون رئیس جمهور هم چنین دراین نشست اذعان کرد: رشد اقتصادی کشور در سه ماه نخست امسال به ۷.۸درصد رسیده که عدد خوبی است. بنابراین، در ماه های پایانی سال باید تلاش کنیم این عدد رشد کند. لازم است در نحوه استفاده از منابع کشور و شیوه های مصرف بازنگری شود، چراکه در کشور سالانه ۲۵۰میلیارد مترمکعب گاز مصرف می کنیم که به اندازه مصرف کل اروپا در سال است.
منظور با اشاره به شاخص های اقتصادی خراسان رضوی بیان کرد: نرخ تورم استان خراسان رضوی در ماه گذشته ۶/۱درصد بوده، درحالی که نرخ تورم کل کشور ۲درصد است. نرخ مشارکت اقتصادی این استان از میانگین کشوری در این بخش بیشتر و نرخ بیکاری آن از میانگین کشور کمتر است. درواقع بیشتر شاخص های اقتصادی استان از شاخص های اقتصادی کشور بهتر هستند.
