آرش صالحی؛ بازار؛ در شرایطی که صنایع فولادی در استان قزوین طی سال ۱۴۰۱ نیمی از ارزش صادرات استان قزوین را به خود اختصاص دادند و امسال هم با وجود همه مشکلات ایجادشده همچنان پیشران توسعه صادرات به حساب می‌آیند، اما نگاهی به آخرین وضعیت بازار فولاد در کشور و کاهش حاشیه سود فولادی‌ها نشان می‌دهد که این صنایع با وجود پشتوانه و عقبه مالی قوی این روزها با یک بحران موقت دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
طی روزهای اخیر در شهر تهران همایشی تحت عنوان بحران فولاد برگزار شد که نشان می‌دهد حال صنعت فولاد کشور و به تبع آن استان قزوین آنچنان که بقیه فکر می‌کنند، خوب نیست و شاید بعضی از فضاسازی‌های رسانه‌ای طی یک‌سال اخیر به ویژه از سوی برخی بلاگرها در این افت صنعت فولاد تأثیرگذار بوده است. هر چند عمده صنایع فولادی کشور در تملک دولت هستند، اما دود عدم حمایت دولتی‌ها به چشم صنایع فولادی بخش خصوصی می‌رود و در استان قزوین هم که همه صنایع فولادی خصوصی هستند، این مسئله به شکل بارزتری رخ‌نمون می‌کند.
مسئولان ۵ درصد بخش خصوصی را فدای بخش دولتی نکنند
رئیس انجمن فولاد استان قزوین در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: ۹۵ درصد صنایع فولادی کشور دولتی هستند و فقط پنج درصد ما فولادی‌ها خصوصی هستیم، گفت: به همین خاطر مسئولان خیلی توجهی به صنایع فولادی بخش خصوصی نمی‌کنند. شاید اگر ما هم مسئول بودیم، ۹۵ درصد را فدای ۵ درصد نمی‌کردیم.
سعیدیان تولیدکننده: در جهان به ازای هر فرد روزانه ۵۰۰ گرم مصرف فولاد داریم
مجید سعیدیان اضافه کرد: دلیل ارزش دادن دنیا به صنعت فولاد هم سرانه بالای مصرف فولاد است و در جهان به ازای هر فرد روزانه ۵۰۰ گرم مصرف فولاد داریم و در ساخت عمده کالاهای دور و بر ما از فولاد از جمله خودرو، مترو و هواپیما استفاده شده است. استاندار به شوخی به ما می‌گوید اگر سه ماه کار نکنید، باز کارخانه شما گردش مالی دارد و راست هم می‌گوید. چرا که صنعت فولاد مهم است و این ربط چندانی به سودآوری صنعت فولاد ندارد.
وی با اشاره به هدف‌گذاری دولت برای افزایش صادرات استان به یک‌میلیارد دلار در سال گفت: ۴۰ درصد این میزان صادرات در استان قزوین توسط دو شرکت فولادی استان در سال ۱۴۰۱ محقق شده، اما در سال ۱۴۰۲ با اجرای قانون پیمان‌سپاری ارزی عمداً یا سهواً جلوی صادرات ما را گرفتند به ما می‌گویند که صادرکننده ارز صادراتی خود را ۳۸ هزار تومان به ما بفروشد، در حالی که ما باید این ارز را صرف واردات تجهیزات و مواد اولیه کنیم. به ما گفته می‌شود که قیمت گاز برای صنایع فولادی پایین است، اما باید دید از این گاز چه استفاده‌ای می‌کنیم. در حالی که کل سود ما برای تولید میلگرد ۱۱ درصد سود از فرآوری شمش فولادی است و میزان سود ما به اندازه شرکت‌های دولتی است.
قیمت گاز اثری در حال فولادی‌ها ندارد
بزرگ‌ترین صادرکننده استان قزوین در سال ۱۴۰۱ با تأکید بر اینکه هر چه‌قدر هم قیمت گاز تغییر کند، فرقی به حال ما نمی‌کند، گفت: مبدأ محاسبه قیمت محصولات فولادی شمشی است که آن را از کارخانجات دولتی مانند فولاد خوزستان دریافت می‌کنیم. این موضوع در مورد بنزین درست است، یعنی وقتی کسی بنزین را لب مرز یک‌دلار می‌فروشد، به ازای هر لیتر ۴۷ هزار تومان سود می‌کند. ما که نمی‌آییم گاز را به رقم بالاتر بفروشیم، بلکه با گاز محصولات تولید می‌کنیم.
سعیدیان ادامه داد: ۹۵ درصد صنعت فولاد ما متعلق به دولت است، بنابراین دولت مانند چاه‌های نفت از فولاد استفاده و ارزآوری می‌کند. در استان قزوین در کل ۲۲ تولیدکننده فولادی داریم که همه آنها بخش خصوصی هستند و کارخانجات ما در طول سال ۷۰ روز به خاطر کمبود گاز در زمستان و برق در تابستان تعطیل شد، اما گلایه نکردیم و تاوان این ۷۰ روز را خودمان دادیم. در صورتی که کشور ترکیه از شش ماه قبل قمیت حامل‌های انرژی یعنی برق و گاز را برای فولادساز هشت درصد کاهش داده است.
استاندار قزوین: اینکه صنایع فولادی بگویند انرژی خورشیدی به درد ما نمی‌خورد، درست نیست
وی تصریح کرد: این تاوان را دادیم که امروز استاندار یا مدیرکل مالیات یک‌جایی با ما راه بیاید و به ما کمک کند. منظورمان کمک بلاعوض نیست و همین که از ما حمایت شود، کافی است. اصفهان یک فولاد مبارکه دارد که دولتی است و به اندازه کل کارخانجات فولادی قزوین است و روز ملی صادرات هم دست فولاد مبارکه و خوزستان را بالا می‌برند. در حالی که مشتری این کارخانجات پای در ایستاده و قیمت را پایین داده‌اند و همه‌چیز دست خودشان است.
صنعت فولاد زیان‌ده شد
رئیس انجمن فولاد استان قزوین با بیان اینکه صنایع فولادی بزرگ‌ترین صادرکننده‌های استان قزوین هستند، گفت: بنابراین در استان قزوین شرایط فرق می‌کند و صنعت ارزآور اصلی استان است. هر کجا نیاز به کار کارشناسی و همفکری بود، اگر استاندار از ما بخواهد، با سر برای کمک می‌آییم و اگر انتقادی بود، مستدل و منطقی جواب می‌دهیم. وضعمان خوب است و فقط همدلی می‌خواهیم. در استان قزوین یتیم هستیم و حرف‌های ما را باید یک‌نفر در سطح ملی ببرد و مطرح کند.
سعیدیان با اشاره به کاهش حاشیه سود تولید فولاد ادامه داد: در حال حاضر صنعت فولاد زیان‌ده و ضررده شده است و به همین خاطر امروز همایش بحران فولاد را در تهران برگزار کردند. کارخانجات فولادی ما اگر امروز بخواهند محاسبه سود و زیان کنند، باید تعطیل کنند.
ضرورت مدیریت ریسک در صنایع فولادی
از سوی دیگر، استاندار قزوین و رئیس کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استان در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به ۲ مزیت اصلی در صنعت فولاد گفت: یکی از آنها مزیت انرژی ارزان و دیگری هم مزیت مواد معدنی مورد نیاز این صنعت است که در کشور ما فراوان است و طبیعتاً باید برای صنعت فولاد وقت بگذاریم.
محمدمهدی اعلایی با بیان اینکه صنایع فولادی استان در حوزه انجام مسئولیت‌های اجتماعی پیشرو و کمک‌کار هستند، اضافه کرد: انسجام دولت و صنایع فولادی در کنار همدیگر به پیگیری و رفع و حل مسائل ملی صنایع فولادی کمک می‌کند. این ارتباطات از این به بعد باید منسجم‌تر شوند و البته مدیران مرتبط یعنی مدیران دستگاه‌های خدمات‌رسان اراده لازم برای همکاری با شما را دارند.
وی ادامه داد: اگر صنایع فولادی ما مشکلاتی دارند که می‌توان در استان آنها را برطرف کرد، هیچ توجیهی برای برطرف نشدن آنها نباید وجود داشته باشد. برای نمونه مدیریت قطع برق در تابستان در مورد صنایع فولادی باید برنامه‌ریزی‌شده باشد. در ضمن رفع مشکلات ارزی حوزه صنعت فولاد در اختیار مدیران استان نیست.
رویکردهای دولت و واردات
استاندار قزوین با اشاره به موضوع واردات نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس تولید برق گفت: در این زمینه با رئیس‌کل بانک‌مرکزی و معاون اول رئیس‌جمهور مکاتباتی خواهیم داشت تا این نیروگاه‌ها وارد شده و در اختیار صنایع فولادی قرار گیرند تا صنایع فولادی در تابستان با بحران کمبود برق روبه‌رو نشوند. در ضمن با توجه به وزن صنعت فولاد جلسات مشترک انجمن فولاد و مدیران استانداری باید منظم‌تر و هر ۲ ماه یا ۴۰ روز یک‌بار برگزار شود.
اعلایی با تأکید بر ضرورت مدیریت ریسک در حوزه صنایع فولادی استان گفت: مداومت و پیگیری باید از ناحیه خود صنایع فولادی باشد، چون ممکن است مدیران دستگاه‌های اجرایی ممکن است گرفتاری‌هایی داشته باشند و هر چه‌قدر نشست‌ها بیشتر باشد، بهتر است و ادعای اینکه خیلی‌نشست داشتیم و منجر به نتیجه نشده، ادعای درستی نیست.
نوسازی خطوط تولید صنایع فولادی برای افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌های تولید نیاز به سرمایه‌گذاری بزرگی در صنایع فولادی به ویژه در بخش خصوصی دارد
وی با اشاره به فرصت بزرگ احداث شهرک انرژی در استان قزوین تصریح کرد: اینکه صنایع فولادی بگویند انرژی خورشیدی به درد ما نمی‌خورد، درست نیست و باید صنایع فولادی حداقل زمین‌های شهرک انرژی را خریداری کنند، چون ممکن است چند سال دیگر هیچ زمینی در شهرک انرژی برای خریدن وجود نداشته باشد. همین مالکیت زمین‌ها در آینده برای صنایع ما فرصت اقتصادی ایجاد می‌کند.
گردش مالی فولادی ها
استاندار قزوین به گردش مالی ۶۰ هزار میلیارد تومانی صنعت فولاد در استان قزوین اشاره کرد و افزود: با توجه به سهم اقتصادی بزرگ این صنایع نمایندگان انجمن فولاد به همراه بنده می‌توانیم با مدیران بانک‌های کشور دیدار کنیم، چرا که مدیران بانکی در استان تابع سیاست‌های ملی هستند و مذاکره با آنها چندان به درد نمی‌خورد.
اعلایی ادامه داد: در این مذاکرات شاید بتوانیم از بانک‌ها امتیاز بگیریم و در این حوزه باید حساب‌شده‌تر عمل کنیم. بعضی بانک‌ها تعامل‌های بیشتری با واحدهای صنعتی دارند که باید روی این بانک‌ها کار کنیم و بعضی از بانک‌ها هم توان مالی بالاتری دارند.
با وجود اینکه این روزها فولادی‌ها از مشکلات خود گلایه‌مند شده‌اند، اما دولت باید بداند که نوسازی خطوط تولید صنایع فولادی برای افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌های تولید نیاز به سرمایه‌گذاری بزرگی در صنایع فولادی به ویژه در بخش خصوصی دارد و در این زمینه تأمین سرمایه ثابت از طریق اعطای وام‌های بزرگ باید در دستور کار بانک‌های دولتی قرار بگیرد، چرا که پرداخت چنین وام‌هایی برای بهسازی، نوسازی و روزآمدسازی خط تولید در اصل نوعی سرمایه‌گذاری برای کاهش مصرف حامل‌های انرژی و تولید محصولات به‌روزتر فولادی در استان و کشور می‌شود.
