با گذشت بیش از چهار ماه از انتشار آخرین نظرسنجی درباره آمار مخاطبان سریال‌های تلویزیونی، صبح دیروز هفتم شهریورماه بالاخره میزان بیننده چند سریال در حال پخش سیما منتشر شد.
در گزارشی که اداره‌کل روابط عمومی رسانه ملی منتشر کرد، آمار مخاطب سه سریال در حال پخش در نیمه دوم مردادماه آمده است. بر این اساس در این بازه زمانی، مجموعه «بازپرس» شبکه یک ۲۲.۵ درصد مخاطب، «عشق کوفی» شبکه سه ۱۳.۴ درصد مخاطب و تکرار سریال «گاندو ۲» از شبکه آی‌فیلم ۱۱.۱ درصد مخاطب جذب کردند.
این در حالی است که در هفته‌های اخیر و پس از پاره‌ای اختلاف‌نظر‌ها درباره‌ی بازگشت برخی چهره‌ها به تلویزیون، در چند مرحله ارقامی از میزان مخاطب برنامه‌های تلویزیونی منتشر شد که توسط برخی رسانه‌ها، «جُنگ درصدها» لقب گرفت.
در توییت پرحاشیه و جنجالی محمدرضا نجارزاده (مدیر وقت گروه اجتماعی شبکه سه) که در واکنش به اظهارات شهبازی مجری برنامه‌هایی مثل «پاورقی» و «سیدخندان» شکل گرفت، میزان بیننده برنامه «سیدخندان» شبکه دو ۵ درصد و «معلی» ۳۷ درصد ذکر شده بود؛ اگرچه یک هفته پیش از آن، روابط عمومی سازمان صداوسیما در گزارشی میزان بیننده «معلی» را در دهه اول محرم، ۳۰.۶ درصد عنوان کرده بود. در توییت نجارزاده همچنین ذکر شده بود که برنامه‌هایی، چون «اعجوبه‌ها» تا ۳۰ درصد و «خودمونی» تا ۱۹ درصد مخاطب داشتند که به نظر می‌رسد مربوط به دوران اوج این برنامه‌ها ـ مثلا در نوروز یا رمضان ـ باشد. هرچند این چالش توییتری مدیر شبکه سه سیما با محمدرضا شهبازی مجری برنامه «سیدخندان» برایش گران تمام شد و او از این شبکه کنار گذاشته شد.
ارقام متناقض درباره برنامه‌ها
پس از انتشار این ارقام، یکی از روزنامه‌ها در گزارشی که در انتقاد از مدیریت شبکه سه تنظیم شده بود، آمار‌هایی را از این شبکه منتشر کرد که ارقام پایین‌تری را نشان می‌داد. طبق این گزارش در خردادماه «اعجوبه‌ها» ۱۴.۶ درصد و «بدون توقف» ۲ درصد مخاطب جذب کرده بودند!
بلافاصله بعد از این گزارش، در محافل مختلف رسانه‌ای، آمار‌های متعددی از میزان مخاطب برنامه‌های گوناگون تلویزیون توسط مدیران صداوسیما یا افراد مرتبط با آن‌ها منتشر شد که اگرچه به شکل رسمی قابل استناد نیست، اما برخی ناقض آمار‌های منتشرشده در رسانه‌های رسمی بود. مثلا برای مسابقه «قهرمان» شبکه سه، ارقامی مثل ۶ درصد و ۱۵ درصد و آمار «رخ‌به‌رخ» شبکه دو، حدود سه درصد ذکر شد. این در حالی است که در همان روزها، حسین قرایی مدیرکل روابط عمومی سازمان صداوسیما در نشستی به مناسبت روز خبرنگار، آمار ۷ درصدی را که برای سریال «سوران» منتشر شده بود، مربوط به دو قسمت اول این اثر دانست، نه کل سریال.
کاهش تدریجی بیننده رسانه ملی؟
آخرین آمار‌های رسمی منتشرشده از سه سریال سیما، از واقعیت کاهش مخاطبان تلویزیون و خصوصا سریال‌های آن حکایت دارد؛ چراکه ارقامی مانند ۲۲ درصد و ۱۳ درصد که بالاترین میزان بیننده سریال‌های این روزهاست، نسبت به آمار سال‌های گذشته رسانه ملی شدیدا پایین‌تر است. این مسئله در گزارش روز گذشته روابط عمومی صداوسیما نیز بازتاب یافته است. طبق این گزارش، میانگین میزان بیننده سریال‌های جدید شبکه یک سیما طی ۱۰ سال گذشته ۲۷.۷ درصد و میانگین میزان بیننده سریال‌های سیما در سال گذشته، ۱۷.۶ درصد بوده است که افت ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد.
البته اگر فرض را بر واقعیت ارقام منتشرشده در سال‌های گذشته بگذاریم، آمار‌های دیگر مربوط به سال گذشته نیز نشان از کاهش تدریجی اعداد دارد. مثلا دو نظرسنجی در تیرماه سال ۱۴۰۱، نشان می‌دهد فصل دوم «برف بی‌صدا می‌بارد» شبکه سه در زمان پخش آن ۳۶.۱ درصد بیننده، «مستوران» شبکه یک در نیمه اول تیرماه ۱۵.۴ درصد و در نیمه دوم تیرماه ۱۸.۵ درصد بیننده داشتند. برای «وضعیت زرد ۲» نیز رقم ۹.۸ درصد در نیمه اول تیرماه و ۱۸ درصد در نیمه دوم تیرماه ذکر شده است.
اوضاع نگران‌کننده برنامه‌های ترکیبی تلویزیون
باید پرسید وقتی آمار بیننده سریال‌های نمایشی ـ که همواره پربیننده‌ترین شکل برنامه‌سازی در تلویزیون به شمار می‌رود ـ به مرز ۱۵ یا ۲۰ درصد رسیده است، برنامه‌های ترکیبی ـ که در اغلب موارد بیننده کمتری نسبت به سریال‌ها دارد ـ چه مقدار مخاطب جذب می‌کنند؟ اساسا چرا پس از ماه رمضان ـ که معمولا ارقام کمی بالاتر از ایام دیگر است ـ آمار تازه‌ای از میزان مخاطب برنامه‌ها منتشر نشد؟
همه این‌ها در حالی است که اساسا انتشار آمار میزان بیننده برنامه‌های رسانه ملی طی دو سال گذشته به شکل قطره‌چکانی رخ داده است؛ حتی زمانی‌که شایعه‌ها درباره آمار بینندگان شبکه‌ای مانند جام جم و احتمال تعطیلی آن قوت می‌گیرد، یا مدیران یک سازمان در فضای مجازی، ۲ درصد و ۵ درصد مخاطب را به چشم هم می‌کشند!
باید صبر کرد و دید آیا این رویه تغییر خواهد کرد یا انتشار آمار سه سریال جدید در این روزها، یک استثنا بوده است.
