وقتی حواستان نیست که غذا چقدر داغ است یا هنوز از چای‌تان بخار بلند می‌شود یا خیلی گرسنه‌اید و عجله می‌کنید، دور از انتظار نیست که زبانتان را بسوزانید؛ اما وقتی این اتفاق افتاد و زبانتان سوخت چه باید بکنید؟
سوختگی‌های جزئی زبان معمولاً نیازی به درمان ندارند؛ اما به این معنی نیست که دردناک و ناراحت‌کننده نیستند.
سوختگی‌های درجه یک و دو و سه زبان
همان چیزی که باعث می‌شود از غذاهای موردعلاقه‌تان لذت ببرید، نسبت به دما بی‌نهایت حساس است. بافت‌های ظریف داخل دهان شما به شما این امکان را می‌دهند که انواع مزه‌ها را بچشید؛ اما به‌راحتی هم آسیب می‌بینند.
احتمالاً با مفهوم سوختگی‌های درجه یک و دو و سه آشنا هستید. این عبارت‌ها شیوه‌ای هستند که پزشکان از آنها برای توصیف شدت آسیب‌دیدگی بافت استفاده می‌کنند و سوختگی درجه سوم، جدی‌ترین آنهاست. ما هم از همین تعریف‌ها برای دسته‌بندی سوختگی‌های زبان استفاده می‌کنیم.
بیشتر سوختگی‌های زبان از نوع درجه یک هستند و تنها بافت رویی زبان آسیب می‌بیند. زبان شما ممکن است قرمز یا صورتی پررنگ به نظر برسد و احتمالاً التهاب و درد خفیفی هم خواهید داشت.
در سوختگی‌های درجه دوم زبان، بافت زیر بافت رویی نیز آسیب می‌بیند و بیشتر از سوختگی درجه اول، درد و ناراحتی دارد. در این سوختگی علاوه بر درد و التهاب و قرمزی ممکن است تاول‌هایی نیز به وجود بیاید.
در سوختگی‌های درجه سوم که شدیدترین سوختگی است، عمیق‌ترین بافت زبان آسیب می‌بیند. قسمت‌هایی از زبان که دچار سوختگی درجه سوم شده‌اند ممکن است سیاه یا حتی سفید شوند. این نوع سوختگی می‌تواند باعث بی‌حسی یا دردی طاقت‌فرسا شود.
پرزهای چشایی زبان شما بین برآمدگی‌هایی (پاپیلا) قرار دارند که زبانتان را پوشانده‌اند. وقتی زبانتان می‌سوزد، این جوانه‌ها یا برآمدگی‌ها ممکن است از بین بروند و باعث شود زبان به طور غیرمعمولی صاف به نظر برسد. بعد از یک سوختگی شدید حس چشایی‌تان نیز ممکن است موقتاً یا حتی برای همیشه از بین برود.
شدت آسیب وارد شده تعیین می‌کند که نیاز به اقدام پزشکی دارید یا نه. اگر فکر می‌کنید سوختگی زبانتان از درجه‌دو یا سه است، لازم است به پزشک مراجعه کنید. زیرا سوختگی‌های این‌چنینی بسیار جدی بوده و نمی‌توانید خودتان آن را درمان کنید و ممکن است دچار عوارض بعدی شوید.
مطمئن نیستید سوختگی زبانتان چقدر جدی است؟ اگر تردید دارید بهتر است این تشخیص را به عهده پزشک بگذارید؛ چون به‌هرحال بهتر است خیالتان راحت شود تا اینکه بعداً به دردسر بیفتید.
خوشبختانه بیشتر موارد سوختگی زبان از نوع درجه اول هستند و می‌توانید خودتان در خانه آن را تسکین دهید.
در ادامه توصیه‌هایی برایتان داریم که کمکتان می‌کنند دردتان کمتر شده و زبانتان زودتر خوب شود.
نوشیدنی‌های سرد بنوشید و غذاهای سرد بخورید
دنبال بهانه‌ای برای خوردن بستنی بودید؟ بسیار خب حالا که زبانتان سوخته توصیه می‌کنیم بستنی بخورید. بهتر است تا دو سه روز اول بعد از سوختگی زبانتان فقط از غذاها و نوشیدنی‌های سرد استفاده کنید که هم درد و ناراحتی زبانتان کمتر شود و هم زخمتان تحریک نشود.
تکه‌های یخ یا آب‌نبات سرد بمکید
البته در مورد یخ احتیاط کنید، چون قرار نیست زبان آسیب‌دیده و حساستان به چیزی بچسبد و شرایط بدتر شود.
زبانتان را با شیر، شکر یا عسل پوشش دهید
طرف‌داران غذاهای تند هم می‌توانند تصدیق کنند که شیر برای تسکین سوختگی زبان عالی است. عسل هم خاصیت ضدالتهابی دارد و البته ضدمیکروب هم هست. روی شکر هم می‌توانید به‌عنوان تسکین‌دهنده سوختگی زبان حساب کنید؛ مقداری شکر روی زبانتان بگذارید و صبر کنید تا خودش حل شود.
ماست بخورید
خوردن ماست سرد یکی از بهترین راه‌های تسکین سوختگی زبان است. خاصیت آرام‌بخشی و خنک‌کنندگی ماست چیزی است که همین الان به آن نیاز دارید. یک قاشق ماست دهانتان بگذارید و اجازه دهید قبل از قورت‌دادن مدتی روی زبانتان بماند.
از آلوئه‌ورا استفاده کنید
آلوئه‌ورا یک راهکار بسیار مؤثر برای انواع سوختگی‌ها و آسیب‌هاست. مقدار ژل خام آلوئه‌ورا را از گیاه آن خارج کرده و روی زبانتان بگذارید. درد و سوزش زبانتان فوراً برطرف خواهد شد. آلوئه‌ورا می‌تواند سلول‌های آسیب‌دیده ناشی از سوختگی را التیام داده و دردتان را تسکین دهد.
نعنا
نعنا حاوی منتول است که خاصیت بی‌حس‌کنندگی دارد. گذاشتن نعنا روی سوختگی زبان از درد و التهاب آن می‌کاهد. خمیردندان نعنایی هم می‌تواند تقریباً همین کار را انجام دهد یا اینکه می‌توانید چای نعنای سرد بنوشید. جویدن آدامس نعنایی هم مفید است. ضمناً خاصیت ضدمیکروبی نعنا می‌تواند جلوی آسیب بیشتر زبان را بگیرد.
از یک داروی مسکن استفاده کنید
اگر درد و التهاب زیادی دارید می‌توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن یا یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی دیگر استفاده کنید.
آب‌نمک در دهانتان بچرخانید
محلول آب‌نمک می‌تواند احتمال عفونت را کاهش داده و دردتان را کمتر کند. از دهان‌شویه‌های حاوی الکل استفاده نکنید؛ چون الکل می‌تواند زخم‌ها را تحریک کرده و درد را بیشتر کند.
از ویتامین E استفاده کنید
اگر می‌خواهید به پروسهٔ التیام زبانتان سرعت دهید می‌توانید از ویتامین E کمک بگیرید. فقط کافی است یک عدد کپسول ویتامین ای 1000 را سوراخ کرده و محتوای آن را مستقیماً روی زبانتان بفشارید.
بهداشت دهان را رعایت کنید
استفاده منظم از نخ دندان و مسواک همیشه مهم است؛ اما وقتی زخمی در دهانتان دارید مهم‌تر هم می‌شود. تمیز نگه‌داشتن محیط دهان کمک می‌کند دچار عفونت نشوید، خصوصاً وقتی یک زخم باز یا تاول دارید.
همچنین یادتان باشد طی دوره‌ای که سوختگی زبانتان در حال بهبودی است، بافت آسیب‌دیدهٔ زبانتان را تحریک نکنید. یعنی غذاها و نوشیدنی‌هایی نخورید که زبانتان را بخراشند یا بسوزانند و سراغ غذاهای اسیدی و تند نروید.
چقدر طول می‌کشد تا زبانتان خوب شود؟
اینکه چقدر طول می‌کشد تا سوختگی زبانتان خوب شود بستگی به‌شدت آسیب دارد و اینکه عوارضی هم ایجاد شده یا نه. اما خوشبختانه زبان بسیار مقاوم است و معمولاً زود خوب می‌شود. سوختگی‌های شدید ممکن است بیشتر طول بکشد تا خوب شوند؛ اما در بیشتر موارد در عرض یکی دو هفته زبانتان خوب خواهد شد. پرزهای چشایی تقریباً هر دو هفته بازتولید می‌شوند، بنابراین خیلی زود باز هم می‌توانید از مزهٔ غذاها لذت ببرید.
حالا اگر زبانتان خوب نشد چطور؟ باید به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم زیر را داشتید باید زودتر هم این کار را انجام دهید؛ چون این علائم به معنی عفونت هستند:
. تب
. هر نوع ترشحی از زبان
. بدتر شدن علائم مثل قرمزی، تورم، درد و بی‌حسی.
