بازار؛ گروه بین الملل: در حالی که مذاکرات احیای برجام بیش از یک سال است در بلاتکلیفی به سر می‌برد، مرخصی اجباری و ناگهانی مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در بحث هسته‌ای، سرنوشت توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را بیش از پیش به محاق برد.
برخی تغییر رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و سرپرست تیم مذاکره‌کننده این کشور در مذاکرات احیای برجام را شروع فصلی تازه از مذاکرات و تفاهم میان ایران و آمریکا قلمداد می‌کنند و برخی پایان دو دهه تلاش دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز برای حل و فصل مناقشه هسته‌ای و آنچه در نتیجه این تلاش تحت عنوان “برجام” به دست آمد.
رابرت مالی از ژانویه سال ۲۰۲۱ به سمت فرستاده ویژه دولت در امور ایران در دولت جو بایدن منصوب شد. او در دوره باراک اوباما نیز با عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور ایالات متحده و هماهنگ‌کننده امور خاور میانه، آفریقای شمالی و منطقه خلیج فارس کار می‌کرد. رابرت مالی از کارشناسان تیم مذاکراتی آمریکا در روند مذاکرات سال ۲۰۱۵ بود.
مالی در دولت بایدن مسئول مذاکرات احیای برجام بود و بعد از روی کار آمدن دولت سید ابراهیم رئیسی نیز این مسئولیت را برعهده داشت. آمریکا بعد از خروج از برجام به طور مستقیم در مذاکرات احیای برجام حضور داشت و نمایندگان آمریکا هر چند در وین حضور داشتند ، توسط نماینده اتحادیه اروپا در جریان مذاکرات ایران و ۱+۴ قرار می‌گرفتند.
در پایان سال ۱۴۰۰ مذاکرات احیای برجام تحت الشعاع حمله روسیه به اوکراین و نیز موانع و سنگ‌اندازی‌های آمریکا بر سر رفع تحریمهای ایران به شکلی تضمین‌شده برای یک دوره طولانی متوقف شد. در دو سال گذشته تماس‌ها میان ایران و نماینده اتحادیه اروپا به طور غیررسمی در چارچوب احیای برجام برقرار بوده است.
در ماه‌های اخیر مذاکرات با واسطه میان ایران و آمریکا برای آزادی زندانیان دو تابعیتی آمریکایی ـ ایرانی، پول‌های بلوکه شده ایران و … در جریان بود که بنا بر گزارش رسانه‌های غربی رابرت مالی در این مذاکرات نقش موثری داشته است. رسانه‌های خارجی هم‌چنین مدعی شدند که در روند این مذاکرات مالی در ماه ژوئن چند بار با امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، دیدار کرده است.
خبرنگار بازار در گفتگو با «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
«رئوف» مشاور پیشین هسته ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) است.
*دلایل کنار گذاشته شدن رابرت مالی نماینده ویژزه دولت بایدن در امورد ایران که مسئول مذاکرات هسته ای با تهران بود، چه بود؟ این موضوع چه تأثیری بر آینده مذاکرات هسته ای خواهد داشت؟
فکر می کنم رابرت مالی آخرین مدافع برجام بود که در واشنگتن ایستاده بود، حالا او محروم شده است. رفتن او بی تاثیر بر مذاکرات نخواهد بود.
*با توجه به اینکه تحریمهای موشکی ایران مطابق برجام در اکتبر سال جاری برداشته می شود و برخی نیز افزایش حضور امریکا در منطقه خلیج فارس را به این موضوع مرتبط می کنندو استدلال می کنند با توجه به احتمال تحریم موشکی ایران توسط سه کشور اروپایی و احتمال واکنش ایران، امکان افزایش تنش در منطقه است. ارزیابی شما ازز این موضوع چیست؟
ایالات متحده برای جلوگیری از توقیف نفتکش ها توسط ایران، تجهیزات نظامی بیشتری را به خلیج فارس می فرستد.
تحریمهای موشکی بی‌اهمیت هستند زیرا هیچ‌کس موشک‌های بالستیک نمی‌فروشد، ایران به دنبال خرید موشک‌های بالستیک نیست، این کشور در فروش موشک آزاد است (اتحادیه اروپا نگران است که ایران به روسیه موشک بفروشد).
*با توجه به بهبود روابط ایران و عربستان، این موضوع چه تاثیری بر مواضع کشورهای عربی در خصوص مذاکرات احتمالی هسته ای ایران خواهد داشت؟ چرا که یکی از عوامل اثرگذار بر برجام و شکست اثرگذاری کشورهای برخی عربی خلیج فارس بوده است؟
کشورهای عربی با وجود پیشرفت در روابط با سعودی ها همچنان نگران برنامه هسته ای ایران هستند. از آنجایی که نتانیاهو در مشکلات داخلی است و با این مشکلات دست و پنجه نرم می کند، هیاهوی تهدید ایران برای او مفید است.
تشدید تنش با ایران در منطقه می توان افکار عمومی را متوجه ایران کند و این برای نتانیاهو خوب است.
