بازار؛ گروه بانک و بیمه: پول‌سازی بدون پشتوانه برخی بانک‌ها برای تامین نیاز شرکت‌های تابعه یا تکمیل پروژه‌ها و … به دلیل افزایش حجم نقدینگی، باعث تشدید تورم شده و این روند کشور را با مشکل مواجه کرده است. اقتصاد در حالی که قدرت خلق پول بانک ها موضوع مهمی است، منافع حاصل از آن باید در راستای منافع عمومی باشد. اما از آنجایی که بانک‌ها در ایران عمدتا خصوصی هستند، منافع خلق پول نصیب سهامداران، مدیران و شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌شود. به عبارت دیگر، بانک ها با توجه به منافع شخصی خود و اطرافیان خود، بدون توجه به پیامدهایی که چنین پدیده ای تأثیر منفی مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد کشور و سطح زندگی مردم دارد، اقدام به خلق پول کرده اند.
کارشناسان می گویند؛ برخی از بانک های خصوصی کشور تنها به فکر منافع خود هستند و رسالت بانکی خود را انجام نمی دهند، اما با حرکت به سمت بانکداری از یک سو سپرده های مردم را جذب کرده و از آن برای فعالیت های سودآور و شاید سفته بازی استفاده می کنند. و از طرفی برای جلوگیری از خروج پول از سیستم بانکی، سود بالایی به مشتریان خود می پردازند، زیرا به خوبی می دانند که پرداخت سود بانکی به دلیل عمق پرداخت، حتی از نرخ مصوب رسمی نیز بالاتر است. شکاف آن با نرخ تورم موجود افزین برای آنها مشکلی ندارد.
برخی از بانک های خصوصی بیشتر تسهیلات خود را به شرکت های زیرمجموعه خود می پردازند، یعنی بانک ها بدون توجه به رشد نرخ تورم و تبعات منفی آن برای اقتصاد کشور و جدول پول، خود را ثروتمند کرده اند.
ایجاد پول برای تامین زیرمجموعه های بانکی!
در چنین شرایطی آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی از خطوط اعتباری به اشخاص مرتبط و خطوط اعتباری بزرگ جاری و غیرجاری نشان می دهد که برخی از بانک های خصوصی بیشتر خطوط اعتباری خود را به شرکت های زیرمجموعه خود پرداخت می کنند. یعنی سود این تسهیلات نصیب شرکت های تابعه می شود در حالی که تورمی که ایجاد می کند به مردم می رسد. یعنی بانک ها با خلق پول بدون توجه به رشد نرخ تورم و تبعات منفی آن برای اقتصاد کشور و سفره مردم ثروتمند شده اند.
البته بانک مرکزی دستور داده تا وضعیت بانک ها سامان یابد و عملکرد آنها به دقت رصد شود. بانک ها نه تنها بانکداری را کنار بگذارند، بلکه کارایی و عملکرد خود را با شرایط و مقررات این بانک تطبیق دهند. از سوی دیگر، همه بانک‌ها باید تعادل خود را حفظ کنند و نسبت کفایت سرمایه را افزایش دهند، زیرا در صورت عدم رعایت دستورالعمل بانک مرکزی، انحلال یا ادغام با بانک دیگری می‌شوند، این موضوع زنگ خطر را برای بانک‌های زیان‌ده به صدا در می‌آورد. . در چنین شرایطی برخی از بانک ها علیرغم داشتن دارایی های هنگفت، نقدینگی چندانی ندارند، به همین دلیل خود را به آتش می کشند تا بتوانند سود سپرده گذاران را حتی با ارقامی بالاتر از رقم تعیین شده پرداخت کنند. پایتخت است آنها خود و افرادی را که در دست دارند وقف دامداری و پروژه های سنگین و وسیع کرده اند.
اکثر بانک ها الان فقط به فکر بانکداری و منافع خود هستند، این بانک ها بعد از سال ها فعالیت معروف و قدرتمند شده اند، در شرایطی است که هر چند بانک مرکزی آنها را تحت فشار قرار می دهد و تاکید می کند که بانک سازی نکنید. آنها همچنان به فکر خود هستند و سودهای کلانی به دست می آورند.
بانک ها دست از کسب و کار برندارند
محسن صادقی، کارشناس پولی و بانکی؛ در گفت و گو با خبرگزاری. “بازار” وی در خصوص علل فعالیت برخی بانک ها در خلق پول و نحوه کنترل آن و همچنین نحوه رسیدگی بانک مرکزی یا تعدادی از بانک های مشکل دار، گفت: بحث ناهماهنگی بانک ها علاوه بر عملکرد برخی از بانک ها وی از جمله ایجاد پول و همچنین ورود آن به مقوله بانکداری و سفته بازی به جای بانکداری، گفت: این مسائل جدی است و اگر بانک مرکزی به فکر ساماندهی بانک ها نباشد، مشکل ایجاد می کند. زمانی که برخی از بانک ها مجوز فعالیت داشتند، علاوه بر تامین مالی شرکت های خود، آنها فرض بر این بود که فعالیت های آن باید به گونه ای انجام شود که در یک رقابت سالم بین بانک ها ایجاد شود و مردم از خدمات آنها بهره مند شوند.
وی با بیان اینکه این اتفاق نیفتاد و بانک‌های خصوصی یکی پس از دیگری تکثیر شدند، بنابراین اکثر آنها اکنون فقط به فکر کسب و کار و منافع خود هستند، افزود: این بانک‌ها پس از سال‌ها فعالیت در حال حاضر نام و نشانی پیدا کرده‌اند. از سوی دیگر، به لطف ارتباطاتی که دارند، توانسته اند قدرتمند شوند. در چنین شرایطی است که با وجود اینکه بانک مرکزی آنها را تحت فشار قرار می دهد و اصرار می کند که تجارت نکنند و مردم را در مسیر درست هدایت کنند، اما باز هم به فکر خودشان هستند و سودهای کلان می برند. این قضیه کار بانک مرکزی را برای ساماندهی بانک ها با مشکل مواجه کرده است.
اکثر بانک‌های خصوصی مسیری را دنبال می‌کنند که از حداقل سرمایه خود استفاده می‌کنند، به همین دلیل حاضر به پرداخت وام‌های ریز و درشت نیستند، زیرا سودآوری در بانکداری بسیار بالاست، علاوه بر این، برخی از آنها نیز برای تامین نیازها عمل می‌کنند. نیازهای شرکت زیردستان او شروع به کسب درآمد می کنند.
سود بانکی برای بانک ها جذاب نیست
صادقی تصریح کرد: اکثر بانک های خصوصی مسیری را طی می کنند که از حداقل منابع خود استفاده می کنند به همین دلیل حاضر به پرداخت وام های ریز و درشت نیستند زیرا سودآوری در تجارت بسیار بالاست. علاوه بر این، برخی از آنها برای تامین نیازهای شرکت های زیرمجموعه خود نیز پول ایجاد می کنند، زیرا اغلب دارایی های آنها مسدود می شود و به راحتی نمی توان آنها را تصفیه کرد. بنابراین اگر دارایی‌های آنها مسدود نمی‌شد و نقدینگی داشتند، ساماندهی بانک‌ها راحت‌تر بود.
این کارشناس بانکی تصریح کرد: بانکداری الان به این راحتی نیست، گران است و تبعات خود را دارد. به نظر می‌رسد بانک مرکزی باید با اعمال سیاست‌های مناسب از جمله جلوگیری از اضافه برداشت بانکی که در حال حاضر بر روی آن تمرکز دارد، در کنار ادغام بانک‌های مشکل‌دار و مؤسسات ناکارآمد اقدام کند، هرچند چنین رویکردی باعث افزایش هزینه‌ها نیز می‌شود. در شانه های بانک ها ادغام می شود، اما بهتر است اقتصاد کشور ضعیف شده و وضعیت بانکی تا این حد آشفته باشد. برخی بانک ها به دلیل عدم توجه به ساماندهی وضعیت بانک ها، دکمه خلق پول و افزایش نقدینگی را نگه داشته اند که تورم را به شدت افزایش می دهد.
بر اساس این گزارش، بر اساس اظهارات رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر انحلال بانک هایی که سرمایه کافی ندارند از یک سو و تاکید بر ساماندهی وضعیت بانک های غیر فعال از سوی دیگر، این امیدواری را ایجاد کرده است که بانک های مشکل دار یا خودشان اصلاح یا از فعالیت بانکی خارج شوند زیرا بی توجهی به عملکرد آنها ادامه پدیده خلق پول است که در حال حاضر اقتصاد کشور را با مشکل جدی مواجه کرده است.
