بازار؛ گروه بین الملل: در سال های اخیر، نفوذ واشنگتن در خاورمیانه به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. به عنوان مثال، ایالات متحده نتوانسته است عربستان سعودی را متقاعد کند که تولید نفت خود را برای کاهش قیمت نفت افزایش دهد. با وجود تلاش های آمریکا، پکن موفق به مذاکره عادی سازی بین عربستان و ایران شد و علیرغم تلاش های فراوان، واشنگتن نتوانست عربستان را مجبور به پذیرش توافقنامه ابراهیم کند. بنابراین خاورمیانه در شرایطی قرار دارد که به راحتی به واشنگتن نمی خورد. بنابراین، درگیری نظامی با ایران، چه در سوریه و عراق و چه در قالب تحریم، سیاست جدید خاورمیانه را برای چندین دهه به عقب خواهد انداخت.
به گزارش رسانه های آمریکایی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب جدید آمریکا آماده است تا کمپین «فشار حداکثری» را علیه ایران به راه بیندازد. بر اساس گزارشی از فایننشال تایمز، تیم جدید ترامپ قصد دارد در دوره دوم ریاست جمهوری خود نیز همان سیاست دوره اول را اعمال کند. در این گزارش به نقل از یک کارشناس امنیت ملی نزدیک به تیم جدید ترامپ، او احتمالا ایران را با دستورات اجرایی خود هدف قرار خواهد داد، در درجه اول صادرات نفت این کشور که ممکن است در اولین روز تحلیف ترامپ امضا شود.
«سیاست فشار حداکثری» مجموعه اقداماتی است که در سال ۲۰۱۸ پس از خروج غیرقانونی ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) علیه ایران اعمال شد. این توافق که در سال 2015 امضا شد، برنامه هسته ای ایران را در ازای کاهش تحریم های اقتصادی و مالی محدود کرد. ترامپ این توافق را تنها به این دلیل که توسط باراک اوباما، رئیس جمهور دموکرات امضا شد، فاجعه نامید. بر اساس برخی اظهارات، او می‌خواهد تضمین کند که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند، در حالی که قول می‌دهد نفوذ منطقه‌ای ایران را محدود کند.
به عبارت دیگر، جهان تجربه بسیار خطرناکی در خاورمیانه دارد: از یک سو، اسرائیل سلاح‌های هسته‌ای و تجهیزات ارسال آن را کاملاً غیرقانونی تولید کرده است و از سوی دیگر، ترامپ در تلاش است تا ایران را از توسعه انرژی هسته‌ای باز دارد. صلح آمیز و با روابط تهران با همسایگانش مخالفت کند. منتقدان می پرسند این چه نوع دموکراسی است و منظور ترامپ از کلمه «دموکراسی» دقیقا چیست؟
هدف ترامپ قبلا چه بود؟
به گزارش نئو دیاریو؛ ایران از سال 1979 همواره با تحریم‌های ایالات متحده مواجه بوده است. کمپین «فشار حداکثری» دولت ترامپ نه تنها برای ابداع محدودیت‌های جدید بلکه برای گسترش دامنه آنها بود. پس از خروج آمریکا از برجام (یک سند بین‌المللی)، ترامپ بلافاصله تحریم‌ها علیه بخش‌های انرژی، کشتیرانی، کشتی‌سازی، خودروسازی و نفت ایران را بر اساس فرمان اجرایی صادر شده در 6 آگوست 2018 بازگرداند. “تحریم های ثانویه” نامیده می شود که سازمان های خارجی را به دلیل تجارت با ایران مجازات می کند. هدف اعمال فشار قابل توجه بر بازیگران بین المللی برای تبعیت از تحریم های آمریکا بود. ترامپ ظاهراً دیگران را سرسپردگان خود می دانست که هدفشان اجرای توصیه های ترامپ بود.
جهان تاریخ بسیار خطرناکی در خاورمیانه دارد: از یک سو، اسرائیل سلاح های هسته ای و تجهیزات پرتاب آن را کاملاً غیرقانونی ساخته است و از سوی دیگر، ترامپ در تلاش است تا ایران را از توسعه انرژی هسته ای برای مقاصد و روابط صلح آمیز باز دارد. با تهران با همسایگان شما موافق نیستند.
در ماه مه 2019، دولت ترامپ صنعت فلزات ایران (دومین منبع بزرگ درآمد صادراتی آن) را با تشدید تحریم‌ها بر تولید آهن، فولاد، آلومینیوم و مس هدف قرار داد. این شامل تحریم هایی است که علیه هر موسسه مالی خارجی که معاملات بزرگ مرتبط با این صنایع را تسهیل می کند، طراحی شده است. در عین حال، واشنگتن نسبت به عقاید و منافع دیگر طرف های درگیر در تجارت صلح آمیز با ایران کاملا بی تفاوت بود.
سومین دستور مهم ترامپ علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و هر سازمان یا فردی بود که با آن مبادلات مالی انجام می داد. هدف اعلام شده محدود کردن تولید موشک بالستیک ایران بود. اما دولت جدید بایدن که برخلاف انتظارات به قدرت رسید، به سیاست ترامپ پایان نداد. به گفته آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، همه تحریم ها به قوت خود باقی خواهند ماند و صدها تحریم جدید اضافه خواهد شد. غیرقابل درک است که چگونه یک کشور قدرتمند سعی می کند بر کل جهان حکومت کند و قوانین و تجارت خود را ایجاد کند که فقط به نفع آن باشد.
آیا سیاست ترامپ موفقیت آمیز بود؟
بدون شک ترامپ و بایدن مشکلات بزرگی برای ایران ایجاد کرده اند، اما آیا توانستند به اهداف خود برسند؟ اصلا نرخ غنی‌سازی اورانیوم ایران از 3 درصد به 60 درصد افزایش یافته و پتانسیل نظامی ایران در هفت سال گذشته به‌طور قابل توجهی تقویت شده است. همچنین تهران با موفقیت روابط دوستانه با همسایگان خود را توسعه داده و توانسته است محور مقاومتی را ایجاد کند که با موفقیت در منطقه با آمریکا و اسرائیل مقابله کند.
مهندسان و کارشناسان ایرانی به طور مستقل پروژه هایی را برای توسعه میادین نفت و گاز تکمیل کرده اند که قبلاً به همکاری غرب وابسته بود. این اطمینان در نهایت به سایر صنایعی که قبلاً به واردات وابسته بودند، مانند غذا و دارو سرایت کرد.
در خصوص نیازهای داخلی، ایران توانسته است با یافتن تامین کنندگان جایگزین، وابستگی خود را به شرکای اروپایی و متحدان سابق (مانند کره و ژاپن) کاهش دهد. خروج خودروسازان اروپایی منجر به افزایش شدید واردات خودروهای چینی شده و ایران را به بازار بزرگی تبدیل کرده است. علاوه بر این، مهندسان و کارشناسان ایرانی به طور مستقل پروژه هایی را برای توسعه میادین نفت و گاز تکمیل کرده اند که قبلاً به همکاری غرب وابسته بود. این اطمینان در نهایت به سایر صنایعی که قبلاً به واردات وابسته بودند، مانند غذا و دارو سرایت کرد.
تحریم ها و دیگر هیچ.
محور سیاست خاورمیانه ای ترامپ از سال 2017 تا 2021، تلاشی ناموفق برای ایجاد شکاف بین کشورهای عربی و ایران و همچنین قرار دادن اسرائیل به عنوان یک شریک امنیتی منطقه ای کلیدی بود. اکنون این رویکرد بسیار کمتر قابل دوام است. بهبود روابط ایران با کشورهایی مانند عربستان سعودی و تلاش های مستمر برای عادی سازی روابط با کشورهای دیگر مانند مصر این استراتژی را تضعیف می کند. علاوه بر این، عملیات موفقیت‌آمیز حماس در 7 اکتبر تمام تصورات شکست‌ناپذیری اسرائیل و اقدامات رژیم اسرائیل برای نابودی فلسطینی‌ها را به کلی از بین برد و تداوم توافق‌های عادی‌سازی منعقد شده در چارچوب «توافق ابراهیم» ترامپ را بعید ساخت.
واشنگتن باید بداند که فشار گسترده به تنهایی به دستیابی به اهدافش علیه ایران کمک نمی کند. به گفته برخی کارشناسان تنها با بازگشت به برجام و نشستن بر سر میز مذاکره مشکلات منطقه حل می شود.
کارشناسان معتقدند که تنها گزینه آزمایش نشده دیگر – گزینه نظامی – مورد علاقه تندروهای آمریکایی و اسرائیلی مملو از خطرات است. چنین اقداماتی می تواند پیامدهای مخربی برای غرب، اختلال بالقوه گسترده در عرضه نفت، حمله به پایگاه های غربی در خاورمیانه و تغییرات اساسی در سیاست هسته ای ایران داشته باشد. در نهایت، واشنگتن باید تشخیص دهد که فشار گسترده به تنهایی به دستیابی به اهدافش علیه ایران کمک نمی کند. به گفته برخی کارشناسان تنها با بازگشت به برجام و نشستن بر سر میز مذاکره مشکلات منطقه حل می شود. ایران برای این امر آماده است و بیش از یک بار آن را اعلام کرده است. آیا ترامپ به اصطلاح «صلح‌ساز» برای این کار آماده است یا فقط به استفاده از زور می‌اندیشد؟
