به گزارش بازار، در نشست علنی امروز (یکشنبه، ۱۵ مردادماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون اقتصادی در مورد لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری – صنعتی دوغارون با ۱۶۱ رأی موافق، ۵۳ رأی مخالف و ۸ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۴ نماینده حاضر در جلسه با کلیات این لایحه موافقت کردند.
همچنین نمایندگان مجلس در این نشست با ماده واحده این لایحه با ۱۶۶ رأی موافق، ۱۸ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۰ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
براساس این ماده واحده؛ به دولت اجازه داده می‌شود در استان خراسان رضوی در محدوده خارج از نقاط جمعیتی به شرح نقشه پیوست و گزارش توجیهی، منطقه آزاد تجاری- صنعتی دوغارون را ایجاد کند.
تبصره ۱- منطقه آزاد تجاری- صنعتی ایجاد شده با رعایت تبصره‌های ذیل و بر اساس قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۷ /۶ / ۱۳۷۲ و اصلاحات بعدی آن اداره می‌شود. هرگونه تغییر در محدوده‌های مصوب، منوط به پیشنهاد هیات وزیران و تصویب مجلس شورای اسلامی است.
تبصره ۲ – اعمال امتیازات قانونی مربوط به ورود و خروج کالا به استثنای مواد، کالاها، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز طرحهای سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای مناطق، در این منطقه، منوط به تأیید محصورشدن محدوده مورد نظر توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران و استقرار آن در مبادی ورودی و خروجی منطقه است. سازمان هر منطقه می‌تواند بخش‌هایی از محدوده قانونی مصوب منطقه را به تدریج محصور و پس از تأیید و استقرار گمرک جمهوری اسلامی ایران نسبت به عملیاتی‌نمودن آن اقدام کند.
تبصره ۳ – سازمان منطقه موظف است ظرف یک‌سال ونیم پس از تشکیل، طرح جامع منطقه را با رعایت اسناد و طرحهای ملی بالادستی تهیه و برای تصویب به شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی ارائه کند. شورای‌عالی موظف است حداکثر ظرف شش‌ماه پس از دریافت طرح جامع، نسبت به تصویب آن اقدام و مراتب را جهت اجراء ابلاغ کند.
تبصره ۴ – حکم تبصره (۳) قانون ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری-صنعتی و ایجاد سیزده منطقه ویژه اقتصادی مصوب ۳۰ / ۰۲ / ۱۳۹۹ در خصوص این منطقه لازم‌الاجراء است.
تبصره ۵ – مجوز واردات خودروهای سواری خارجی در محدوده این منطقه، صرفاً به اشخاصی اعطاء می‌شود که دارای مجوز فعالیت اقتصادی در محدوده منطقه باشند. تردد خودروهای فوق صرفاً در محدوده مصوب پیوست این قانون امکان‌پذیر است.
تبصره ۶ – دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مکلف است هر شش‌ماه یک‌بار گزارش عملکرد منطقه آزاد تجاری- صنعتی ایجاد شده به موجب این قانون را تهیه و به کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
مرز افغانستان نباید به معبری برای واردات تبدیل شود
سیدعلی یزدی خواه در مخالفت با کلیات لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری – صنعتی دوغارون گفت: بحث مناطق آزاد و هدفگیری صادرات و ایجاد ارزش افزوده در این مناطق همیشه یکی از دغدغه های ما بوده است اما در مورد دوغارون تردید دارم آیا این مرز به صورت پایه صادرات فعالیت می کند یا مثل سایر مرزهای کشور معبر ورود کالا و محصولات می شود.
نماینده مردم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس در مجلس تصریح کرد: البته مرز افغانستان یکی از مرزهای فرصت‌ساز برای توسعه صادرات کشور است و اگر این موضوع محقق شود و این مرز به معبری برای ورود کالا و محصولات تبدیل نشود، مخالفتی با آن ندارم.
دولت چه تدبیری برای ممانعت از واردات بی‌رویه از طریق مرز دوغارون اندیشیده است؟
محمدرضا صباغیان بافقی به عنوان دیگر مخالف کلیات این لایحه گفت: بنده با توسعه روابط و تعامل با کشورها، داد و ستد، واردات ضروری و صادرات موافقم، چرا که خود به خود باعث می‌شود قاچاق کالا و کولبری ساماندهی شود، خصوصاً افغانستان که کشور ویژه‌ای است ولی نکته اینجاست که برخلاف اهداف مناطق آزاد متأسفانه به محلی برای واردات تبدیل شده‌اند.
نماینده مردم مهریز و بافق و بهاباد و خاتم و ابرکوه در مجلس تصریح کرد: هم اکنون سوالم از دولت این است برای جلوگیری از واردات چه اقدامی انجام خواهد داد چرا که بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل واردات ورشکسته خواهند شد.
وی یادآور شد: اهداف مناطق آزاد، صادرات و استفاده از علوم و تکنولوژی بود که در کشور محقق نشد کما اینکه اگر پرونده سوابق هر کدام از مناطق آزاد را بررسی کنید غیر از این نخواهد بود و آنها به محلی برای واردات تبدیل شده‌اند.
صباغیان بافقی افزود: نکته دیگر این است که در مجلس و دولت قبل لایحه‌ای برای یکسری مناطق ویژه و آزاد تصویب شده بود که شورای نگهبان به آن ایراد گرفت و مجلس اصرار کرد به مجمع تشخیص مصلحت نظام برود اما مجمع در اقدامی عجیب و خارج از عرف و وظایف قانونی‌اش، موارد پیشنهادی دولت را تأیید و موارد پیشنهادی مجلس را حذف کرد و چون اواخر دولت و مجلس قبل بود، کسی هم موضع نگرفت. الان برخی از همان موارد به صورت انفرادی به مجلس می‌آید که کار مناسبی نیست چرا که مجلس آنها را مصوب کرده بود بنابراین از رئیس مجلس درخواست می‌کنم تا دستور دهد این مورد، مورد بررسی قرار گیرد تا مصوب شود چه تعدادی از آن مصوبه باقی مانده بود و به چه شکلی می‌آید.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم تأکید کرد: آنچه مسلم است در شرایط کنونی مرز افغانستان فضای مناسبی دارد اما لازم است دولت به سوال بنده در این زمینه پاسخ داده تا این موضوع روشن شود.
مصطفی نخعی در مخالفت کلیات با لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری – صنعتی دوغارون گفت: ما با کلیت موضوع مخالفتی نداریم اما سوال این است که چرا توجه واقعی به موضوع آمایش سرزمین به صورت جامع صورت نمی‌گیرد.
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس ادامه داد: ما در مرزهای شرقی کشور مراوداتی با افغانستان داریم، ضمن اینکه سه مرز مهم از جمله دوغارون، میلک در سیستان و ماهیرود در خراسان جنوبی داریم کما اینکه امروز در مرز ماهیرود زیرساخت‌های خوبی فراهم شده و یک نقطه بسیار مهم استراتژیک بوده که فاصله کوتاهی با افغانستان دارد و هم به لحاظ حجمی و مراودات ریالی و مالی بیشترین حجم مراودات کشور با افغانستان از طریق این گذرگاه مرزی اتفاق می‌افتد، چرا دولت بدون توجه به این ظرفیت‌ها، صرفاً مناطق خاصی را انتخاب کرده و چرا ماهیرود در این طرح قرار نگرفته است.
وی تصریح کرد: متأسفانه علیرغم اینکه زیرساخت‌های لازم در مرز ماهیرود فراهم شده اما عملاً منافعی برای مردم مرزنشین نداشته است و منطقه آزادی که می‌توانست منافعی برای مردم داشته و گره‌گشای معیشت آنها باشد، این اهداف را محقق نکرده است.
نخعی خاطر نشان کرد: ما منطقه ویژه در ماهیرود داریم اما بررسی کنید چه میزان به منافع مرزنشینان کمک کرده است. پایانه و بازارچه مرزی داریم اما مردم منافعی از زیرساخت‌های آنها ندارند و طرح‌هایی که دولت در این زمینه تاکنون دنبال کرده است، ناموفق بوده و در عمل کمکی به حل مشکلات معیشتی مردم در استان نکرده است.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم یادآور شد: عایدات سوخت مرزنشینان که در گذشته پرداخت می‌شد نزدیک ۳ سال است که قطع شده، آن هم در شرایطی که این تصمیمات به معیشت مردم گره خورده است، همچنین افزایش شعاع برخورداری یکی از مطالبات در خراسان جنوبی بود که تحقق پیدا نکرد، از سوی دیگر مصوبه دولت در فروردین ماه برای خرده‌فروشی بعد از گذشت ۵ ماه از سال در عمل اتفاق نیفتاده است.
وی افزود: بازارچه دوکوهانه که قدیمی‌ترین بازارچه استان خراسان جنوبی بود و رئیس جمهور در سفر به نهبندان وعده بازگشایی آن را داده بود، بعد از ۶ ماه محقق نشده است؛ بنابراین انتظار می‌رود دولت در ارائه این قبیل لوایح به منافع تمام استان‌ها توجه کند.
در این راستا کمال علی پور خنکداری نماینده قائم شهر، سوادکوه، جویبار سیمرغ و سوادکوه شمالی در موافقت کلیات با این لایحه گفت: ایجاد مناطق آزاد به عنوان فرصتی برای اقتصاد کشور می تواند منجر به افزایش صنایع تولیدی و صادرات شود، لذا تلفیق بررسی سه لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری- صنعتی دوغارون، سرخس و مازندران در این لایحه قابل تأمل بود. این در حالی است که ما در کشور خود نیازمند حمایت از تولیدکنندگان هستیم که با رقابت آزاد در مناطق آزاد بدون پرداخت مالیات فعالیت کنند، اما گاهی اظهاراتی مبنی بر اینکه مناطق آزاد برای اقتصاد کشور مشکل ایجاد می کنند، چرا که بیشتر به سمت واردات رفته اند، شنیده می شود، لذا باید این مشکل را با مدیریت صحیح برطرف کرد.
وی ادامه داد: همچنین تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای همسایه در راستای رونق مناطق آزاد بسیار حائز اهمیت است. ضمن آنکه باید با کشورهای C.A.S ارتباط خوبی برقرار کنیم، چرا که در این صورت می توانیم اقتصاد کشور را رونق دهیم، اما چند سالی است که فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد کم فروغ شده است، در حالی که کشورهای بسیاری این مهم را یک فرصت می بینند، لذا باید به صادرات بیش از واردات در این مناطق توجه کنیم.
زنگنه: سهم مناطق آزاد از تولید ناخالص ملی صرفاً حدود یک درصد است
در ادامه محسن زنگنه نماینده تربت حیدریه، مه ولات و زاوه در مجلس یازدهم در حمایت از کلیات لایحه مذکور گفت: بررسی ایجاد منطقه آزاد دوغارون و سرخس فرصت خوبی برای بازنگری در شرایط مناطق آزاد و جایگاه آنها در اقتصاد کشور است، این در حالی است که در کشورهای چین و سنگاپور مناطق آزاد سهم مهمی در اقتصاد آنها ایفا می کنند، اما متاسفانه در ایران سهم مناطق آزاد از تولید ناخالص صرفاً حدود یک درصد است و متاسفانه به رغم آمارهای عجیب و غریبی که توسط دولت در این رابطه داده می شود باید گفت هنوز اقدام جدی از سوی دولت سیزدهم برای این مناطق صورت نگرفته است.
وی با بیان اینکه اگر نگاه ویژه ای به مناطق آزاد داشته باشیم، می توانند نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا کنند، افزود: همچنین باید درباره منطقه آزاد دوغارون گفت اگر چه همبستگی بسیار فرهنگی و مذهبی با کشور افغانستان داریم، اما افغانستان در جایگاه ششم صادرات ایران به کشورهای همسایه قرار دارد، در حالی که اگر بتوانیم از این منطقه به درستی استفاده کنیم، بسیاری از شهرهای مجاور دوغارون محرومیت زدایی خواهند شد، اما اکنون سهم دوغارون در صادرات کشور بسیار اندک است.
زنگنه تاکید کرد: به یقین اگر دولت سیاست های خود را در رابطه با مناطق آزاد اصلاح کند، ایجاد منطقه آزاد دوغارون می تواند به پیوند تجاری، فرهنگی و مذهبی میان ایران و افغانستان کمک ویژه ای کند و در عین حال از شهرهای بسیاری در اطراف دوغارون محرومیت زدایی خواهند شد.
عباس زاده مشکینی: به دلیل ضرورت رشد اقتصادی کشور نباید در توسعه مناطق آزاد تردید کرد
در ادامه محمود عباس زاده مشکینی نماینده مشکین شهر در موافقت با کلیات این لایحه گفت: اساسی ترین رسالت مجلس کمک به محرومیت زدایی و توسعه متوازن در کشور است، اما متاسفانه امکان سرمایه گذاری دولتی در مناطق محروم وجود ندارد و بخش خصوصی هم در مناطقی سرمایه گذاری می کند که برای آنها توجیه اقتصادی به همراه داشته باشد، لذا توسعه اقتصادی کشور نامتوان شده است، بنابراین نباید در توسعه مناطق آزاد تردید کرد، هر چند منطقه آزاد دوغارون امکان صادرات و رشد بسیار دارد.
وی افزود: در راستای توسعه کشور و محرومیت زدایی، نمایندگان در مجلس شورای اسلامی نباید در تصویب این لایحه تردید داشته باشند.
