به گزارش بازار، زهره پاپی رئیس اداره کل مدیریت سیستم های نظارتی و نظارتی بانک مرکزی در نشست تخصصی «نظارت هوشمند؛ رویکردها و ابزارهای نوین فناورانه» که در دومین روز از یازدهمین همایش بانکداری و پرداخت نوین برگزار شد. سامانه ها تصریح کرد: بانک مرکزی در سال های اخیر سامانه های متعددی را پیاده سازی کرده است، اما در حوزه نظارتی تاکنون عمدتاً اطلاعات و بررسی های گذشته این سامانه ها را رصد کرده و در ادامه گفت: برنامه هایی را برای این سامانه ها در نظر گرفته ایم. نظارت قبلی بر شبکه بانکی که برخی از آنها اجرا شده است.
وی افزود: یکی از سامانه های توسعه یافته توسط بانک مرکزی سامانه صمت است. کلیه اطلاعات تسهیلات و تعهداتی که در شبکه بانکی پرداخت می شود در این سامانه موجود است و در نسخه جدید این سامانه این اصل را قرار داده ایم که کلیه قوانین مربوط به اعطای تسهیلات و صدور ضمانت نامه کنترل شده است. قبل از ارائه تسهیلات و تعهدات به بانک ها توسط بانک مرکزی و صدور مجوز فعالیت بانکی بر این اساس انجام شود.
پاپی ادامه داد: سامانه سیاح نیز برای اولین بار در زمینه رهگیری اطلاعات تمامی سپرده های بانکی را جمع آوری می کند. تمامی فرآیندهای مبارزه با پولشویی در سیستم گردشگری اجرا می شود. در نسخه بعدی سیستم توریستی، قصد داریم قوانین دیگری را که هنگام افتتاح حساب به آن نیاز داریم را در چارچوب این سیستم پیاده سازی کنیم. بانک مرکزی از این سامانه ها در بخش نظارت استفاده خواهد کرد. در خصوص سامانه هایی که در حوزه چک وجود دارد، سامانه ای به نام سامانه ماهچک (انسداد حساب چک های برگشتی) نیز وجود دارد که در حال توسعه و بهبود آن هستیم.
وی گفت: از دیگر موارد در دستور کار ماده 26 قانون صدور چک مربوط به تعیین سقف اعتبار برای افراد در شرکت است. این موضوع در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته و در دست بررسی است. با ارائه نرخ پیش‌فرض چک در سامانه پیچک در حال انجام فاز اول این پروژه هستیم. سایر مراحل نیز به تدریج اجرا خواهد شد.
به گفته بابا؛ با اختیاراتی که قانون جدید به بانک مرکزی به ویژه حوزه نظارت بانک مرکزی داده است، می‌توانیم فرآیند نظارت را به نحو مؤثرتری انجام دهیم.
استفاده از فناوری های جدید در حین نظارت
نادر حقی; در این جلسه مدیر پروژه تحول نظارت بانک مرکزی در شرکت خدمات فناوری اطلاعات نیز اظهار داشت: کمیته بازل نظارت بانکی یا BCBS یا کمیته نظارت بانکی بازل در مجموعه ای از اسناد، اصول متعددی را برای نظارت بر شبکه بانکی معرفی کرد. به طور کلی کمیته بازل 29 اصل را برای نظارت مؤثر بانکی پیشنهاد کرده است. برنامه نظارت مؤثر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس 29 اصل نظارت مؤثر بانکی طراحی شده است.
وی با اشاره به اینکه نظارت کارآمد بر نظام بانکی نقش حیاتی در حفظ ثبات مالی و رشد اقتصادی دارد، افزود: باید به حجم و پیچیدگی روزافزون داده های بانکی که مهمترین دارایی برای ارزیابی اثربخش است، توجه داشت. زیرساخت ها و ابزارها نهاد دیگر مسئول نظارت نخواهد بود. بنابراین لازم است توسعه زیرساخت نظارتی با ابزارهای جدید در دستور کار بانک مرکزی قرار گیرد.
حقی ادامه داد: وقتی نقش ابزارهای جدید را در کسب و کارهای مختلف تحلیل می کنیم، متوجه می شویم که امروزه می توان از بسیاری از فناوری های جدید در نظارت استفاده کرد.
مدیر طرح تحول نظارت بانک مرکزی شرکت خدمات رایانه ای تصریح کرد: محور توسعه زیرساخت ها و استقرار فناوری و محور توسعه و بهبود سیستم های نظارتی اجرایی دو محور اصلی پیشروی به سمت اثربخشی و هوشمندسازی است. نظارت برای غلبه بر نظارت سنتی، ورود به عرصه نظارت موثر و حرکت به سمت نظارت هوشمند، نیازمند همکاری همه اجزا و ارکان بانک مرکزی و شبکه بانکی هستیم تا بتوانیم بر اساس دو محور وارد شده، نظارت را ارتقا دهیم شاخص های درون هر یک از این محورها.
وی خاطرنشان کرد: برای نظارت موثر بانکی باید یک زنجیره فرآیندی در نظر گرفته شود که شامل چندین مرحله حیاتی از ابتدا تا انتها برای اطمینان از رعایت مقررات و پایداری عملیاتی باشد.
حقی یادآور شد: استفاده از فناوری هایی مانند هوش مصنوعی فرصت پایش داده محور و ریسک محور را فراهم می کند و بسترهایی را برای نظارت موثر بر شبکه بانکی ایجاد می کند. البته باید از استفاده از فناوری ها در سیستم نظارتی پرهیز کرد، اما استفاده از فناوری باید در جای مناسب و با توجه به ملاحظات شما انجام شود.
