ساخت نیروگاه جدید چالشی جدید برای صنایع است

بازار؛ گروه صنعتی: بر اساس آیین نامه اجرایی ماده 16 قانون جهش تولید دانش بنیان و مصوبه 10 دی ماه 1402 مبنی بر اعمال نرخ تجدیدپذیر در قبض برق مصرفی، صنایع با مصرف بیش از یک مگاوات باید 2 درصد تامین کنند. مصرف برق آن از طریق انرژی های تجدیدپذیر. نرخ برق تجدیدپذیر این مشترکین صنعتی در 13 آذر 1403 به ازای هر کیلووات ساعت 40762 ریال بوده است.

در عین حال، صنایعی که مصرف برق آنها بیش از یک مگاوات است، موظفند معادل یک درصد از برق مورد نیاز خود را با ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر تامین کنند و تا پایان سال پنجم به حداقل پنج درصد برسد. در غیر این صورت نرخ برق این صنایع با نرخ برق تجدیدپذیر محاسبه می شود.

این اقدام در شرایطی رخ داده است که برخی از صنایع تمایل چندانی به اجرای طرح های تولید برق ندارند. زیرا معتقدند نوعی فلج سرمایه در این پروژه ها رخ می دهد. از سوی دیگر، از آنجایی که صنایع فنی نیروگاهی ندارند، این امر هزینه بالایی را برای آنها به همراه خواهد داشت. بنابراین برخی کارشناسان توصیه می کنند که اگر دولت ظرفیت سرمایه گذاری بخش خصوصی را در این بخش افزایش دهد، صنایع می توانند با سهولت بیشتری انرژی را تامین کنند. با این حال، بخشی از نارضایتی های کنونی از بخش انرژی ایران، نتیجه نارضایتی بخش خصوصی است.

فرهاد شهرکی معتقد است حمایت از شرکت های صنعتی برای افزایش صادرات مهم است. اما پس از ده سال، این صنعت دیگر یارانه انرژی دریافت نخواهد کرد و صادرات را بهانه ای برای ادامه کار نخواهد کرد. در واقع اگر شرکت های فولادی نتوانند با نرخ آزاد انرژی صادر کنند، با مشکل مواجه خواهند شد.

فرهاد شهرکی عضو کمیسیون انرژی در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: باید به اقتصاد احترام بگذاریم، هر محصولی که در بازار رقابتی عرضه نشود محکوم به شکست است. صنایع ایران باید بتوانند بدون انرژی رقابتی سهم بازار خود را داشته باشند. با این حال حمایت از شرکت های صنعتی برای افزایش صادرات مهم است. اما پس از ده سال، این صنعت دیگر یارانه انرژی دریافت نخواهد کرد و صادرات را بهانه ای برای ادامه کار نخواهد کرد. در واقع اگر شرکت های فولادی نتوانند انرژی را با قیمت آزاد صادر کنند، با مشکل مواجه خواهند شد.

شهرکی افزود: باید توجه داشت که کار صنعت فولاد ساخت نیروگاه نیست. به همین دلیل بخش خصوصی باید وارد این بخش شود. اما دولت باید زمینه را برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در نیروگاه فراهم کند. در حال حاضر بخش خصوصی از وزارت نیرو برای تامین برق تقاضای زیادی دارد، بنابراین انگیزه ای برای ساخت نیروگاه ندارند. از سوی دیگر، ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان نتوانسته در توسعه برق تجدیدپذیر موفق باشد. به همین دلیل صنایع تمایلی به سرمایه گذاری در این بخش ندارند. از طرفی نرخ برق مصرفی خانگی و صنعتی پایین نیست. حتی در این زمینه نیز مدیریت درستی اعمال نشده است.

یکی از اعضای کمیسیون انرژی گفت: بخش خصوصی باید در ساخت نیروگاه موفق باشد و تعرفه برق صنایع متناسب با سرمایه گذاری آنها باشد. در مرحله فعلی اگر سرمایه گذاران نتوانند تسهیلات پروژه را به موقع پرداخت کنند در طرح های توسعه شرکت نمی کنند. امروزه مشاهده می شود که حتی برخی از سرمایه گذاران در زمینه برق رسانی به صنایع بدهکار هستند. به همین دلیل ابتدا باید مشکل این قسمت حل شود. وی سپس بخش خصوصی را در این زمینه تشویق کرد.

وی در ادامه گفت: دولت تنها باید مالک شبکه انتقال برق باشد و تولید و مدیریت شبکه توزیع به بخش خصوصی واگذار شود. در مرحله فعلی، این سیاست به درستی عمل نکرده است. بنابراین بیش از 10 درصد زباله در شبکه انتقال کشور داریم. اگر امسال 20 هزار مگاوات برق مصرف کرده ایم با 10 درصد تلفات، 2000 مگاوات برق هدر رفته است. حذف زباله می توانست از خاموشی جلوگیری کند. زمانی که برق در صنعت قطع می شود، قیمت تمام شده کالا افزایش می یابد و در نهایت بر قیمت تمام شده کالا تاثیر می گذارد. به همین دلیل برای مردم ضرر است.

شهرکی تصریح کرد: تحریم ها بر راندمان نیروگاه ها تاثیر گذاشته است اما در اقداماتی که برای رفع هدررفت شبکه برق انجام می شود، تاثیری ندارد. سپس با اصلاح این مشکل می‌توانیم عدم تعادل الکتریکی را حل کنیم. زیرا در حال حاضر نیز مشکل خاموشی بر درآمد شرکت های صادراتی تاثیر منفی گذاشته است.

چالش قیمت گذاری در بازار انرژی

برخی از فعالان بورس انرژی بر این باورند که حضور تولیدکنندگان و خریداران وابسته به وزارت نیرو (نیروگاه‌ها و شرکت‌های توزیع) بر روند تجاری تاثیرگذار خواهد بود. زیرا قرار است در پایان هر هفته با نیروگاه های خصوصی حاضر در بورس انرژی که برق خود را به شرکت های توزیع می فروشند تسویه شود. این رویه ظاهرا مثبت در مقایسه با رویه تاخیر در پرداخت در بازار برق می تواند باعث رقابت منفی نیروگاه ها برای تامین برق در بورس انرژی شود.

کریم افشار کارشناس بورس انرژی در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: به نظر می رسد نباید خارج از این شرایط باشد؛ زیرا با توجه به نقدینگی موجود در دست شرکت های توزیع، نهایتا هماهنگی بین اینها افزایش می یابد.شرکت ها و تبانی. شرایطی برای کاهش تعرفه انرژی ایجاد خواهد شد در نتیجه این امر منجر به زیان دهی نیروگاه ها و کاهش تعرفه های انرژی در بازار خواهد شد بازاری با این حجم عرضه و تقاضا چرا در چنین شرایطی، نیروگاه های خصوصی متحمل ضرر و زیان می شوند شرکت های خصوصی با چنین مکانیزمی حاضر به حضور در بازار نخواهند بود.

کریم افشار گفت: مبنای کشف قیمت در بورس انرژی قابل اعتماد نیست. از سوی دیگر، مکانیسم صحیح تعیین قیمت از تبانی در تبادل انرژی جلوگیری می کند. از سوی دیگر تاخیر در اصلاح و انتشار نرخ های بازار برق از ابتدای سال تاکنون بر درآمد شرکت ها تاثیر منفی داشته است. این موضوع باعث کاهش درآمد و عدم امکان برآورد دقیق بودجه مورد انتظار شرکت ها شد. از آنجایی که در نیمه اول سال تاخیر در اعلام نرخ باعث کاهش درآمد و زیان بیشتر شرکت ها می شود، حجم عرضه نیز زیر سوال می رود. در واقع مکانیسم فروش برق مبتنی بر رفتار سفارشی مانع از سرمایه گذاری در این بخش می شود.

وی افزود: در حالی که قیمت در بازار انرژی باید به گونه ای تعیین شود که فروش برای تامین نقدینگی منجر به فروش مطلقا ارزان نشود، بلکه حاشیه سود برای سرمایه گذاران نیز وجود داشته باشد. این موقعیت به سرمایه گذاران کمک می کند تا به راحتی نیازهای انرژی خود را بدون نگرانی تامین کنند.