ژانر جنایی یکی از محبوب ترین ژانرهای فیلم و سریال در جهان است. فیلم‌ها و سریال‌های پلیسی که زیرژانرهای متفاوتی دارند، کنجکاوی ما را برای حل معماها و کشف انگیزه‌های افراد تحریک می‌کنند و گاهی نیز واقعیت‌هایی را در مورد سیستم قضایی و اجرای عدالت منعکس می‌کنند.
اکثر سریال‌های تلویزیونی ایران متعلق به ژانر جنایی هستند. سریال هایی در زیرژانرهای معمایی، پلیسی، قضایی، مافیایی، انتقام جویی و دزدی در سال های اخیر بار دیگر در قالب داستان هایی با زمینه های اجتماعی و خانوادگی تولید شده و می شود. اما چرا ژانر جنایی در شبکه داخلی به نقطه اشباع رسیده است؟ ما چندین دلیل را برای این موضوع بررسی کرده ایم.
1. داستان های جالب
ژانر جنایی بیش از هر چیز به داستانی جذاب و مخاطب پسند نیاز دارد. شخصیت ها و پیچش های داستانی این ژانر زمانی دوام خواهند داشت که داستانی هیجان انگیز و سرگرم کننده وجود داشته باشد. بدون داستان خوب، شخصیت و غافلگیری نداریم. اما سریال های جنایی ایرانی معمولاً طرح جذابی ندارند. آنها فاقد یک رمز و راز قانع کننده هستند و در نتیجه، شخصیت های آنها قابل باور نیستند.
2. پرورش شخصیت
«بریکینگ بد» والتر وایت را به خاطر بیاورید. یک معلم معمولی، یک پدر مهربان و یک شوهر مهربان که به دلیل سرطان تبدیل به یک تولید کننده و توزیع کننده بی بدیل مواد مخدر شد. او از حد خود فراتر رفت، از جنایت ابایی نداشت و در نهایت از قدرتی که به دست آورده بود لذت برد. سریال های پلیسی خوب امکان ساخت چنین شخصیت هایی را می دهد اما کدام سریال پلیسی ایرانی در شبکه داخلی شخصیت جذاب و خاطره انگیزی را خلق کرده است؟ با این حال، سازندگان سریال بر این باورند که روزی شخصیتی به جذابیت والتر وایت را خواهند نوشت و ایفای نقش خواهند کرد، هرچند که همچنان شکست می خورند.
3. جنبه های روانی
مجرمان و مجرمان از نظر روانی ضد اجتماعی فرض می شوند. چقدر این فرض درست و علمی است و چقدر در داستان ها، کتاب ها و فیلم ها ابداع شده است. برای یک فیلمنامه نویس مهم است که بداند شخصیت برای پیشبرد داستان و ارائه سورپرایزهای هیجان انگیز چه امکاناتی را ارائه می دهد. علاوه بر جنایتکاران، افسران پلیس و حتی قربانیان نیز می توانند شخصیت های جذابی از نظر روانی باشند. سریال های پلیسی ایرانی فاقد شخصیت هستند. شخصیت شرور با رفتارهای غیرعادی و انگیزه ها و نیازهای متفاوت در چارچوب های از پیش تعیین شده و کلیشه ای نمی گنجد و در بهترین حالت به کپی برداری از یک آنتاگونیست خارجی (شخصیت در برابر قهرمان) تبدیل می شود.
4. واقع گرایی
بسیاری از داستان های جنایی در فیلم ها و سریال های خارجی بر اساس داستان های واقعی ساخته شده اند، اما در نمونه های ایرانی چنین چیزی دیده نمی شود. اساساً کار روی پرونده های کیفری واقعی در ایران مشکل ساز است و گروه تولید را در یک پروسه طولانی و شاید بی پایان برخورد با نهادهای قضایی قرار می دهد. نیاز نمایشی یک چیز است و میل به نهاد قضایی چیز دیگری. موانع و محدودیت ها اجازه نمی دهد سریال های ایرانی به داستان های واقعی نزدیک شوند.
5. کمبود خلاقیت
در شرایط فعلی می توان با سودآوری و خطوط روایی بهتری برای سریال های پلیسی داستان نوشت. اما احتمالاً فیلمنامه نویسان ایرانی جزو کم خلاق ترین فیلم نویسان هستند. آنها همیشه پشت مخاطب هستند و بدون اجبار به مخاطب، مسائل را به شکلی قابل پیش بینی توضیح می دهند. با این حال، داستان جنایی همچنان در شبکه خانگی بیش از حد تولید می شود، بنابراین شاید تغییری در توسعه این سریال ها ایجاد شود.
