این جزایر علاوه بر موقعیت جغرافیایی ظریف خود، از منظر ژئوپلیتیک و اقتصادی نقش اساسی در امنیت منطقه ای و امنیت انرژی جهانی دارند. اهمیت این جزایر نه تنها به دلیل موقعیت جغرافیایی آنها در کنار یکی از مهمترین مسیرهای کشتیرانی جهان، بلکه به دلیل توانایی ایران در کنترل مسیرهای صادرات نفت و گاز، نظارت بر ترافیک دریایی و استفاده از آنها به عنوان پایگاه نظامی غیرقابل انکار است. .
در این گزارش تاریخچه جزایر سه گانه و اهمیت استراتژیک آنها از منظر ژئوپلیتیک مورد بحث قرار خواهد گرفت.
تاریخچه سه جزیره ایرانی.
1) دوران باستان و پیش از اسلام
دوره هخامنشی (550-330 قبل از میلاد): جزایر سه گانه در دوره هخامنشیان بخشی از امپراتوری ایران بودند. در روایت های مورخان یونانی مانند هرودوت به ایجاد و امنیت راه های تجاری در خلیج فارس اشاره شده است و جزایر سه گانه بخشی از این مناطق بوده است. در این زمان جزایر دارای کاربری تجاری و دریایی به ویژه برای کشتیرانی و تجارت بودند.
دوره ساسانی (224-651 پس از میلاد): در دوره ساسانیان، ایران بر جزایر خلیج فارس به ویژه جزایر سه گانه تسلط داشت. منابع تاریخی از جمله آثار ابن حوقل و یاقوت حموی به حاکمیت ایران بر این جزایر در زمان ساسانیان اشاره دارد.
2) دوران اسلامی و حکومت های ایرانی
خلافت عباسی (1258-750 م): در دوره عباسیان، ایران همچنان بر جزایر خلیج فارس تسلط داشت. در گزارشی از ابن خرداد به جغرافیدان ایرانی آمده است که جزایر سه گانه تحت حاکمیت ایران بوده و در آن زمان جزایر به عنوان پایگاه های تجاری و دریایی در خلیج فارس شناخته می شدند.
آل بویه و سلجوقیان (936-1194م): در زمان آل بویه و سپس سلجوقیان، جزایر هنوز تحت کنترل ایران بودند و به عنوان نقاط استراتژیک تجارت و امنیت مورد استفاده قرار می گرفتند.
3) عصر استعمار و رقابت بین المللی
استعمار پرتغال و بریتانیا (قرن 16 تا 19 پس از میلاد): پرتغالی ها در قرن شانزدهم پس از میلاد تلاش کردند بر جزایر خلیج فارس تسلط پیدا کنند و در سال 1507 پس از میلاد وارد خلیج فارس شدند، اما با پایان حکومت پرتغالی ها در آغاز قرن هفدهم. . قرن (1622م) از شاه عباس اول صفوی، بریتانیا پس از 117 سال به قدرت مسلط منطقه تبدیل شد.
قراردادهای ایران و بریتانیا (1919-1903): در سال 1903 میلادی سفیر وقت انگلیس در تهران نقشه کاملی را ارائه کرد که بر اساس آن جزایر سه گانه جزء خاک ایران بودند. پس از جنگ جهانی اول، این نقشه به عنوان یک سند مهم عمل کرد. جلوگیری از تسلط انگلیس به جزایر ایرانی.
4) عصر قاجار و پهلوی
دوره قاجار (1789-1925م): ایران در دوران قاجار جزایر سه گانه تحت سلطه بریتانیا در سال 1887 ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه را تحت فشار قرار داد تا جزایر ایرانی را بفروشند یا اجاره دهند، اما موفق نشدند تا اینکه شیوخ محلی را تحت فشار قرار دادند تا پرچم های راس الخلیفه و الشارجه را برافراشتند. امارات
دوره پهلوی (1979 – 1925): در سال 1971، ایران پس از توافق با شیخ قواسمی و اعزام نیروهای نظامی به جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک، حاکمیت خود را بر جزایر تثبیت کرد. در سال جاری با خروج انگلیس از منطقه، ایران به طور رسمی کنترل خود را بر جزایر سه گانه برقرار کرد.
