بازار گروه صنعت; قطعی برق 4 ماهه اخیر باعث شده بسیاری از صنایع کشور با کاهش تولید مواجه شوند. بنابراین حداقل صنعت فولاد در این مدت با کاهش 30 درصدی تولید مواجه بوده است. البته برخی از شرکت های فولادی مانند فولاد مبارکه توانسته اند از افت درآمد خود جلوگیری کنند، در حالی که ذوب آهن اصفهان، فولاد ارفع، فولاد کویر، فولاد خوزستان و… با کاهش شدید تولید مواجه شده اند.
موضوع عدم تعادل گاز نیز به یک تهدید بزرگ برای صنعت انرژی تبدیل شده است. بنابراین قبلا گفته می شد که حداقل 5 میلیارد دلار در سال ضرر نهایی گاز برای صنعت فولاد است. اما شرکت ملی گاز بارها این موضوع را تکذیب کرده است.
در حال حاضر موضوع عدم تعادل گاز به یک تهدید بزرگ برای صنعت انرژی تبدیل شده است. به همین دلیل قبلا گفته می شد حداقل 5 میلیارد دلار در سال ضرر مطلق گازی برای صنعت فولاد است. اگرچه شرکت ملی گاز بارها این موضوع را تکذیب کرده است، اما این شرکت نمی تواند آسیب های ناشی از قطع گاز به این صنایع را نادیده بگیرد.
به خصوص که بسیاری از این شرکت ها در بورس هستند و سهامداران آنها می توانند تحت تاثیر سیاست های انرژی قرار بگیرند. البته امسال شرایط بسیار پیچیده شده است زیرا ذخایر 1.2 میلیارد لیتری نفت و گاز نیروگاه ها در شهریور 1403 کمتر از شهریور 1402 بوده است.
علیرضا سادات کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه اقتصاد ایران در حال حاضر در رکود به سر می برد، گفت: این مشکل باعث شده تقاضا برای محصولات صنعت فولاد و به تبع آن مواد معدنی کاهش یابد. این مشکل شرکت ها را بیشتر به بازارهای جهانی وابسته می کند. اما در مرحله فعلی، تقاضا در کشورهایی مانند چین نیز کاهش یافته است. به همین دلیل بسیاری از شرکت های فولادی تولید خود را کاهش داده اند. بنابراین قطع گاز و حتی برق تاثیر چندانی در عملکرد آنها نخواهد داشت، زیرا به طور داوطلبانه تولید خود را تا حدودی کاهش داده اند.
وی با تاکید بر اینکه احتمالاً بازار جهانی در آینده با حرکت های جدید تحت تاثیر سیاست های ترامپ قرار خواهد گرفت، تصریح کرد: در این شرایط محدودیت های ناشی از قطعی برق و سهمیه بندی گاز ممکن است به طور قطعی مانع از افزایش تولید شرکت های صادراتی شود. از سوی دیگر کشور نیازمند افزایش درآمد حاصل از صادرات کالاهایی مانند فولاد و صنایع معدنی است. به همین دلیل مشکلاتی نیز در این زمینه به وجود خواهد آمد.
دلایل عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی و صنایع فولاد در برق
ایران در شرایطی با مشکل تامین انرژی مواجه بوده که در سال های اخیر سرمایه گذاری چندانی در حوزه صنعتی نداشته است. به عبارت دیگر ایران در حال حاضر کمتر از 35 میلیون تن فولاد تولید می کند در حالی که طبق برنامه 20 ساله تولید فولاد ایران باید به 50 میلیون تن برسد. مطمئناً اگر سرمایه گذاری در این بخش بر اساس هدف صورت می گرفت، امروز کشور با مشکل عدم تعادل انرژی مواجه می شد.
بنابراین، دولت نتوانسته است ورود توسعه صنعت در بخش زیرساخت را تسهیل کند. حتی شرایطی را برای بخش خصوصی فراهم نکرده است که با سرمایه گذاری در صنعت برق، مشکل ناهماهنگی را حل کند. در واقع دولت در سال های اخیر با سرمایه گذاران زیادی در این صنعت تعامل نداشته است. به عنوان مثال کسانی که از صندوق توسعه ملی تسهیلات ارزی دریافت می کردند با جهش نرخ ارز مشکل داشتند. از آنجایی که دولت آنها را مجبور کرده است، ارز باید به قیمت فعلی بازپرداخت شود. از سوی دیگر سرمایه گذاران قدیمی نیز با مشکل قیمت برق مواجه بودند و نتوانستند به حاشیه سود مناسب دست یابند.
محمدطلا مظلومی اعلام کرد که دولت قطعی گاز صنعتی را در سال جاری و سال گذشته در اولویت قرار خواهد داد. به همین دلیل این موضوع می تواند در کاهش تولید در این صنایع تاثیرگذار باشد. اما موضوعی که در لایحه بودجه 1404 امسال مورد توجه قرار گرفته افزایش سرمایه گذاری صنعتی در توسعه انرژی است.
محمدطلا مظلومی عضو شورای اسلامی شهر در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه امسال نیز مانند سال گذشته قطعی گاز خواهیم داشت، گفت: امسال نیز مانند سال گذشته دولت قطعی گاز را در اولویت قرار خواهد داد به همین دلیل این موضوع ممکن است بر کاهش تولید در این صنایع تأثیر بگذارد اما موضوعی که در لایحه بودجه سال جاری مورد توجه قرار گرفته است، افزایش سرمایه گذاری صنعتی در توسعه انرژی است اما مشکل قطعی گاز نیازمند سرمایه گذاری های کلان است که باید با حمایت دولت انجام شود.
وی افزود: ایران در سال های اخیر توانسته است روابط خود را با کشورهای آسیایی از طریق سازمان های منطقه ای توسعه دهد. کشورهای آسیای شرقی به انرژی و سوخت وابسته هستند. به همین دلیل ایران می تواند با جذب سرمایه از این کشورها سوخت آنها را به صورت پایدار تامین کند. این انتشار می تواند تضمین کننده عرضه پایدار گاز به صنایع باشد.
وی با تاکید بر اینکه از سوی دیگر بسیاری از صنایع ایرانی می توانند در ازای سرمایه گذاری در حوزه انرژی ایران، محصولات خود را به این بازارها عرضه کنند، تصریح کرد: این موضوع می تواند برای صنایع در هنگام ورود به بازارهای جدید نیز چالش برانگیز باشد. زیرا در سال های اخیر بسیاری از صنایع ایران به دلیل عدم امکان بازگرداندن ارز از طریق سیستم بانکی قادر به صادرات محصولات خود به بازارهای جدید نبودند. این محدودیت ها همچنین از تولید بیشتر جلوگیری کرده است.
در سال های اخیر با افزایش عدم تعادل انرژی در ایران، موضوع دریافت انرژی یارانه ای از صنایع نیز زیر سوال رفته است. به عبارت دیگر چرا صنایع ایران باید انرژی را به صورت یارانه دریافت کنند در حالی که محصولات خود را در بورس کالا با نرخ فوب خلیج فارس قیمت گذاری کنند؟ یعنی این شرکت ها فقط با انرژی یارانه ای می توانند صادرات داشته باشند و اگر یارانه برداشته شود دیگر نمی توانند صادرات داشته باشند. به همین دلیل موضوع اصلاح نرخ یارانه صنعتی باید در اولویت قرار گیرد.
البته برخی از مدیران این صنایع مدعی هستند که حاضر به خرید رایگان انرژی هستند اما دولت با قطع برق و گاز به آنها فشار نمی آورد و آنها را مجبور به نصب نیروگاه نمی کند. زیرا موضوع سرمایه گذاری در حوزه انرژی تنها به سرمایه گذاران اولیه بستگی ندارد، بلکه نگهداری نیروگاه نیز نیازمند تیمی از تکنسین ها است. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها از زنجیره معدن تا صنعت فولاد تمایل چندانی به سرمایه گذاری در این بخش ندارند.
