سنا گیاهی است گیاهی که به دلیل داشتن خاصیت گرم و خشک در طب سنتی کاربردهای فراوانی دارد، اما همان طور که مصرف این گیاه می تواند در برخی بیماری ها فوایدی داشته باشد، اما مشکلات اسپاسم و درد در دستگاه گوارش را به همراه دارد. سیستم سیستم در استفاده از ملین های محرک مانند سنا نیز در دوزهای بالا رخ می دهد.
سنا گیاهی علفی با ساقه و شاخه های چوبی با میوه های کاغذی، کاملا خشک، سبز تا قهوه ای روشن است که در کشورهای عربستان، آفریقا و سواحل سومالی تا موزامبیک و هند می روید. تنها نوع سنا در ایران با نام محلی کوسن است که علاوه بر ایران در نقاط مختلف آفریقا مانند سودان، مصر، مناطق مختلف صحرا و همچنین در آسیای صغیر می روید.
از این گیاه برای درمان یبوست، تخلیه روده قبل از آزمایشات تشخیصی دستگاه گوارش و ناحیه روده بزرگ استفاده می شود. سنا به دلیل طبع گرم و خشکی که دارد در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. مثلاً در بیماریهای مفاصل و بلغم، افسردگی، جنون، صرع، سردرد و شقیقه و درد پهلوها مفید است و ضماد سرکه آن برای خارش، التیام زخمهای کهنه، جلوگیری از افتادن مؤثر است مو و از حنا برای تیره شدن موها استفاده کنید.
برای مصرف این گیاه به صورت دم کرده می توانید روی 5/0 تا 2 گرم گیاه آب جوش ریخته و پس از 10 دقیقه آن را صاف کرده و میل کنید. همچنین می توان آن را به مدت 10 تا 12 ساعت در آب سرد خیس کرد و پس از صاف کردن مصرف کرد. محلول به دست آمده از روش تهیه که در آن از آب سرد استفاده می شود رزین کمتری دارد که باعث سردرد می شود و بعد از 10 تا 12 ساعت عمل می کند اما باید توجه داشت که مقدار و مدت مصرف متوسط دوز 20 تا 60 میلی گرم می باشد. مصرف سنوزاید در روز و مصرف خوراکی بیش از 3 تا 5 روز توصیه نمی شود.
مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است و در دوران شیردهی توصیه نمی شود زیرا اطلاعات کافی از ترشح متابولیت های این گیاه در شیر وجود ندارد. مقادیر کمی از متابولیت های فعال مانند راین در شیر ترشح می شود، اما هیچ اثر ملینی در کودکان شیرده مشاهده نشده است.
همانطور که مصرف این گیاه ممکن است فواید زیادی داشته باشد، مشکلات اسپاسم و درد در سیستم گوارشی هنگام مصرف مسهل های محرک از جمله سنا در دوزهای بالا رخ می دهد. در موارد نادر، استفاده طولانی مدت از این محصول ممکن است باعث آریتمی قلبی، نفروپاتی و تسریع تخریب استخوان شود. دوزهای بالای سنا می تواند باعث تتانی، ترشح آسپارتیل گلوکزامین و هیپوگاماگلوبولینمی شود. استفاده طولانی مدت از سنا می تواند باعث کاهش الکترولیت ها، به ویژه یون ها و پتاسیم شود. بنابراین هیپوکالمی می تواند باعث افزایش آلدوسترون، آلبومینوری، خون در ادرار، مهار حرکات روده و ضعف عضلانی شود. افزایش اثر گلیکوزیدهای قلبی و داروهای ضد آریتمی نیز پس از کاهش پتاسیم رخ می دهد. مصرف طولانی مدت سنا بیش از 3 بار در روز به مدت یک سال یا بیشتر می تواند باعث تغییرات آناتومیکی در پرزهای روده، آسیب به نورون ها و عضلات طولی روده شود.
بر اساس اعلام سازمان پزشکی و وزارت بهداشت ایران، این گیاه مانند سایر ملین های محرک در انسداد روده، کشش ماهیچه های روده، مشکلات شکمی تشخیص داده نشده، التهاب روده بزرگ، آپاندیسیت، دردهای شکمی ناشناخته موثر است. علت، کم آبی بدن (از دست دادن شدید آب بدن) و یبوست مزمن منع مصرف دارد و نباید در کودکان زیر 10 سال استفاده شود.
نکته بسیار مهم این است که به طور کلی ملین ها جذب املاح و ویتامین های غذا را کاهش می دهند. بنابراین در صورت مصرف مکمل های حاوی این ترکیبات، محصول سنا باید حداقل دو ساعت قبل مصرف شود.
منبع: فرتاک نیوز
