به گزارش رکنا، ESR مخفف عبارت Erythrocyte Sedimentation Rate است که به فارسی نرخ رسوب گلبول قرمز ترجمه می شود. این آزمایش یکی از آزمایش‌های خونی است که برای بررسی التهاب در بدن استفاده می‌شود. برای مشاهده فیلم تست ESR اینجا را کلیک کنید.
ESR چگونه کار می کند؟
در این آزمایش مقدار کمی خون در لوله آزمایش قرار داده می شود و سپس به مدت یک ساعت در حالت عمودی نگه داشته می شود. در این مدت، گلبول های قرمز خون به آرامی در انتهای لوله قرار می گیرند. میزان این رسوب به صورت ESR اندازه گیری می شود.
چرا آزمایش ESR انجام می شود؟
تشخیص التهاب: افزایش ESR معمولاً نشان دهنده وجود التهاب در بدن است. این التهاب ممکن است به دلیل عفونت، بیماری های خود ایمنی، سرطان یا سایر شرایط پزشکی باشد.
نظارت بر بیماری های التهابی: ESR می تواند برای نظارت بر پیشرفت بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و بیماری التهابی روده استفاده شود.
به تشخیص بیماری‌ها کمک می‌کند: اگرچه ESR به تنهایی نمی‌تواند بیماری خاصی را تشخیص دهد، اما می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص‌های احتمالی را محدود کند و آزمایش‌های اضافی را برای تأیید تشخیص تجویز کند.
چه عواملی باعث افزایش ESR می شود؟
عفونت ها: عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی.
بیماری های التهابی: آرتریت روماتوئید، لوپوس، بیماری کرون.
سرطان ها: برخی از انواع سرطان
بیماری های کلیوی
بیماری های کبدی
بارداری
آسیب بافتی
چه عواملی باعث کاهش ESR می شود؟
کم خونی
نارسایی قلبی
بیماری های کبدی
مصرف برخی داروها
محدودیت های تست ESR
عدم اختصاصی بودن: افزایش ESR می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و به تنهایی نمی تواند علت دقیق التهاب را تعیین کند.
تأثیر عوامل دیگر: برخی از عوامل مانند سن، جنس، بارداری و برخی داروها می توانند بر نتایج آزمایش ESR تأثیر بگذارند.
مهم: تست ESR باید همیشه همراه با سایر آزمایشات و علائم بالینی بیمار تفسیر شود.
چه عواملی باعث تست ESR می شوند؟
آزمایش ESR معمولاً به درخواست پزشک انجام می شود. دلایل مختلفی برای درخواست این آزمون وجود دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
تشخیص التهاب: یکی از دلایل اصلی انجام آزمایش ESR، تشخیص وجود التهاب در بدن است. افزایش ESR ممکن است نشانه عفونت، بیماری خودایمنی، آسیب بافتی یا بیماری های التهابی مزمن باشد.
نظارت بر بیماری های التهابی: در بیماران مبتلا به بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا بیماری التهابی روده، آزمایش ESR برای نظارت بر فعالیت بیماری و پاسخ به درمان استفاده می شود.
به تشخیص کمک می کند: اگر علائمی مانند تب، خستگی، کاهش وزن، درد مفاصل یا سایر علائم غیر اختصاصی دارید، ممکن است پزشک آزمایش ESR را برای کمک به تشخیص علت این علائم تجویز کند.
نظارت بر بیماری: در برخی موارد، آزمایش ESR برای پیگیری پیشرفت بیماری و ارزیابی اثربخشی درمان استفاده می‌شود.
به طور خلاصه، پزشک ممکن است آزمایش ESR را به دلایل زیر تجویز کند:
تشخیص عفونت: به خصوص عفونت های مزمن یا گسترده در بدن.
تشخیص بیماری های خودایمنی: مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و غیره.
تشخیص سرطان: برخی از سرطان ها می توانند باعث افزایش ESR شوند.
ارزیابی شدت بیماری: برای تعیین شدت یک بیماری التهابی.
نظارت بر پاسخ به درمان: برای بررسی اینکه آیا درمان مؤثر است یا خیر.
توجه: افزایش ESR به تنهایی نمی تواند تشخیص قطعی یک بیماری را بدهد. بلکه باید همراه با سایر آزمایشات و علائم بالینی بیمار تفسیر شود.
جدول مقایسه ای ESR و CRP
| ویژگی | ESR (سرعت رسوب گلبول قرمز) | CRP (پروتئین واکنشی C) |
|---|---|---|
| تعریف | سرعت رسوب گلبول های قرمز خون در لوله آزمایش به مدت یک ساعت. | پروتئینی که توسط کبد در پاسخ به التهاب تولید می شود. |
| اندازه گیری | میلی متر در ساعت (mm/hr) | میلی گرم در لیتر |
| حساسیت | حساسیت کمتری نسبت به تغییرات حاد التهابی دارد. | به تغییرات التهابی حاد حساس تر است. |
| انحصاری باشد | کمتر خاص، می تواند توسط عوامل متعددی افزایش یابد. | به طور خاص، بیشتر به التهاب حاد پاسخ می دهد. |
| زمان پاسخ به التهاب | کندتر، چند ساعت تا چند روز طول می کشد تا افزایش یابد | چند ساعت پس از شروع التهاب سریعتر افزایش می یابد. |
| عوامل موثر | سن، جنس، بارداری، عفونت ها، بیماری های التهابی، سرطان، برخی داروها. | عفونت، آسیب بافتی، بیماری های التهابی، جراحی. |
| برنامه | تشخیص و نظارت بر بیماری های التهابی مزمن، نظارت بر پاسخ به درمان. | تشخیص و پایش عفونت ها، تشخیص بیماری های قلبی عروقی، ارزیابی ریسک جراحی. |
چه زمانی باید نگران افزایش ESR یا CRP باشیم؟
افزایش ESR و CRP معمولاً نشان دهنده وجود التهاب در بدن است. اما اینکه چه زمانی باید نگران این افزایش باشیم به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
ارتفاع: افزایش خفیف ممکن است نشان دهنده یک عفونت ساده باشد، در حالی که افزایش شدید ممکن است نشان دهنده وضعیت جدی تری باشد.
علت افزایش: عوامل مختلفی مانند عفونت ها، بیماری های خودایمنی، سرطان و آسیب بافتی می توانند باعث افزایش ESR و CRP شوند.
سایر علائم: علائم دیگری که همراه با افزایش ESR و CRP هستند می توانند به پزشک در تشخیص علت زمینه ای کمک کنند.
نتایج سایر آزمایش‌ها: ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری را برای تأیید تشخیص و تعیین علت افزایش ESR و CRP تجویز کند.
دلایلی که ممکن است شما و پزشکتان در مورد افزایش ESR یا CRP نگران باشید عبارتند از:
عفونت های مزمن یا شدید: عفونت هایی که به خوبی به درمان پاسخ نمی دهند یا در سراسر بدن پخش شده اند.
بیماری های خود ایمنی: بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و بیماری کرون که باعث التهاب مزمن در بدن می شوند.
سرطان: برخی از انواع سرطان می توانند ESR و CRP را افزایش دهند.
بیماری های قلبی عروقی: افزایش CRP ممکن است نشان دهنده افزایش خطر بیماری قلبی باشد.
بیماری های التهابی روده: بیماری هایی مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می توانند ESR و CRP را افزایش دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نتایج آزمایش خون شما افزایش ESR یا CRP را نشان داد، حتماً برای تعیین علت به پزشک مراجعه کنید. با بررسی علائم، نتایج آزمایشات و معاینات فیزیکی، پزشک می تواند تشخیص دقیق و درمان مناسب را تجویز کند.
توجه: افزایش ESR و CRP همیشه نشان دهنده یک بیماری جدی نیست و همچنین می تواند دلایل بی ضرری داشته باشد. با این حال، این افزایش ها باید به دقت توسط پزشک نظارت شود.
به طور خلاصه، اگر نگران افزایش ESR یا CRP خود هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
