به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، تصور کنید که یک بیمار سرطانی هستید و برای تشخیص دقیق و به موقع بیماری خود نیاز به پت اسکن دارید. اما دستگاه اسکن حیوانات خانگی در بیمارستان دولتی شهر شما به دلیل فرسودگی خراب است و باید هفته ها در صف بمانید. در این مدت، بیماری شما پیشرفت می کند و شانس بهبودی شما کاهش می یابد. این تنها بخشی از واقعیت تلخ بیماران ایرانی است که با فرسودگی تجهیزات بیمارستانی دست و پنجه نرم می کنند.
فرسودگی تجهیزات پزشکی، همچنین در بخش حساس درمان بیماری های صعب العلاج مانند سرطان، به یک بحران جدی تبدیل شده است. دستگاه های سی تی اسکن، ام آر آی و سایر تجهیزات تصویربرداری که برای تشخیص دقیق بیماری ها حیاتی هستند، در بسیاری از بیمارستان های دولتی عمر مفید خود را به پایان رسانده و به معضلی بزرگ برای بیماران و کارکنان تبدیل شده اند.
مشخص است که تحریم ها عامل اصلی فرسودگی تجهیزات بیمارستانی است، اما سوال اینجاست که چرا بیمارستان های خصوصی با وجود تحریم ها به راحتی به تجهیزات جدید دسترسی دارند و بیماران را با هزینه های گزاف مواجه می کنند؟ در حالی که بیماران کم درآمدی که به بیمارستان های دولتی مراجعه می کنند باید ماه ها منتظر یک آزمایش ساده باشند.
این نابرابری در دسترسی به خدمات پزشکی نشان از وجود مشکل ساختاری در نظام سلامت کشور دارد. از یک سو بیماران دولتی قربانی فرسودگی تجهیزات و کمبود بودجه می شوند و از سوی دیگر بیماران خصوصی باید برای دریافت خدمات درمانی هزینه های گزافی بپردازند. در ادامه این گزارش به بررسی بیشتر این موضوع و شنیدن صدای بیماران، پزشکان و مسئولان خواهیم پرداخت.
هفت ماه منتظر سی تی اسکن باشید
زهرا، زن جوانی که تمام وقت خود را صرف مراقبت از مادر سرطانی خود می کند، داستان تلخ هفت ماه انتظار برای یک آزمایش ساده را تعریف می کند. وی می گوید: از 25 فروردین امسال تا کنون مدام درگیر نوبت گرفتن برای اسکن و آزمایش های مادرم هستم و هر بار که به بیمارستان می رویم یا دکتر نیست یا دستگاه خراب است یا زمان انتظار آنقدر طولانی است که دو ماه تا نوبت مادرم باقی مانده است.»
پس از هفت ماه انتظار طاقت فرسا، بالاخره نوبت مادرش برای جراحی رسید. اما قبل از عمل باید چند آزمایش مهم از جمله سی تی آنژیوگرافی گردن و قفسه سینه انجام می شد. زهرا می گوید: ما به بیمارستان های بزرگ دولتی مثل شریعتی و امام خمینی(ره) رفتیم، اما همه جا به همین جواب رسیدیم: دستگاه خراب است! آیا این بدان معناست که بیمارستان های بزرگ تهران دستگاه سی تی آنژیوگرافی خوب ندارند؟
زهرا و مادرش مجبور شدند به بیمارستان خصوصی بروند. در آنجا، نه تنها دستگاه سی تی آنژیوگرافی در وضعیت خوبی بود، بلکه قرار ملاقات سریع بود. اما هزینه این آزمایشات بسیار بالا بود و زهرا مجبور به پرداخت مبلغ هنگفتی بدون مراجعه به بیمه شد.
نداشتن دستگاه های تشخیصی لازم در بزرگترین بیمارستان های دولتی کشور نشان از بی توجهی مسئولان به سلامت مردم دارد. در حالی که بیمارستان های خصوصی با تجهیزات کامل و هزینه های گزاف آماده خدمت رسانی هستند. “یعنی چی؟” یعنی سلامتی مردم به پول بستگی دارد؟» این سؤالی است که زهرا مطرح می کند.
داستان زهرا تنها یک نمونه از هزاران نمونه مشابه است که هر روز در گوشه و کنار کشور تکرار می شود. بیمارانی که به دلیل کمبود تجهیزات و طولانی شدن روند درمان فوت می کنند. بیمارانی که برای دریافت خدمات ساده پزشکی باید هزینه های گزافی بپردازند.
آصف مهدوی، مشاور رییس سازمان غذا و دارو و مسئول هماهنگی امور ارتقای تولید، با تاکید بر تاثیر مستقیم تحریم ها بر فرسودگی تجهیزات بیمارستانی، می گوید: برخی مدعی هستند که تحریم ها تاثیری ندارد. در مورد بخش بهداشت و درمان، اما یکی از بزرگترین چالش هایی که در این زمینه با آن مواجه هستیم، بحث انتقال پول و همکاری با شرکت های خارجی و شرکت های آمریکایی است پزشکان به دلیل تحریم ها از همکاری با نمایندگان خود در ایران خودداری می کنند.
تحریم ها تولید تجهیزات پزشکی در ایران را فلج کرده است
آصف مهدوی با اشاره به چالش های تولید تجهیزات پزشکی در ایران گفت: برای تولید تجهیزات پزشکی در داخل کشور نیازمند واردات مواد اولیه هستیم اما تحریم ها این روند را مختل کرده و تامین بخشی از مواد اولیه مورد نیاز را با مشکل مواجه کرده است. وی افزود: «علاوه بر این، زمانی که موفق به تولید قطعه یا تجهیزات پزشکی در داخل کشور می‌شویم، برای توجیه تولید اقتصادی باید آن را صادر کنیم، اما تحریم‌ها بازگشت ارز حاصل از صادرات و حتی انتقال ارز از کشور را با مشکل مواجه کرده است. کشورهای دوست ایران.”
مهدوی در گفتگو با ما به یکی از چالش های اساسی در حوزه تجهیزات پزشکی اشاره کرد و گفت: وی افزود: تحریم ها تنها محدود به واردات تجهیزات پزشکی جدید نیست، بلکه تامین قطعات یدکی برای نگهداری و تعمیر تجهیزات موجود نیز با مشکل جدی مواجه شده است، بسیاری از قطعات یدکی مورد نیاز به ویژه برای دستگاه ها دستگاه های پیشرفته مانند دستگاه های سی تی اسکن در انحصار چند کشور خاص هستند در نتیجه فرسودگی تجهیزات و ناتوانی در تعمیر آن به یک بحران جدی در سیستم بهداشت و درمان کشور تبدیل شده است.
به گفته مهدوی، به نظر می رسد تحریم ها نه تنها در تامین تجهیزات جدید، بلکه در حفظ و نگهداری تجهیزات موجود نیز نقش بسیار مهمی دارند. این مشکل چالش های جدی در ارائه خدمات پزشکی با کیفیت به بیماران ایجاد کرده است.
چرا بیمارستان های دولتی تشنه تجهیزات هستند، اما بخش خصوصی اشباع شده است؟
این سوالی است که بارها در ذهن بیماران و کارشناسان سلامت تکرار شده است. چرا در حالی که بیمارستان های خصوصی دارای به روزترین تجهیزات پزشکی هستند و بیماران می توانند با پرداخت هزینه های گزاف به راحتی به خدمات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند، بیمارستان های دولتی با کمبود شدید تجهیزات مواجه هستند؟
آیا این تفاوت فاحش در دسترسی به خدمات پزشکی نشان دهنده وجود بی عدالتی ساختاری در نظام سلامت کشور است؟ آیا این تفاوت می تواند به انحصار واردات تجهیزات پزشکی و وجود بازار سیاه لوازم یدکی مربوط باشد؟
این سوالات زنگ خطری جدی را برای نظام سلامت کشور به صدا در آورده و نیازمند بررسی جدی مسئولان و کارشناسان این حوزه است.
پدرم 18 میلیون تومان برای اسکنر حیوان خانگی وام گرفت. بیمه پوشش نمی دهد
فروغ که پدرش با سرطان مبارزه می کند، از دشواری های تامین هزینه های درمان و روند طولانی تشخیص بیماری می گوید. وی بیان می کند: بیمه اجتماعی هزینه پت اسکن پدرم را پوشش نداد و برای انجام این آزمایش حیاتی مجبور به پرداخت 18 میلیون و 500 هزار تومان به بیمارستان خاتم تهران شدیم که برای تامین این هزینه هنگفت مجبور شدیم از دوستان وام بگیریم.
فروغ ادامه می‌دهد: بیمارستان‌های امام و شریعتی نیز شیفت‌های طولانی دو تا سه ماهه دادند، سرطان بیماری‌ای نیست که بتوان در تشخیص و درمان آن تعلل کرد. وضعیت پدر، امکان انتقال او به کرج وجود نداشت».
وجود انحصار واردات تجهیزات پزشکی در ایران دیگر رازی پنهان نیست. این واقعیت تلخ ریشه در بسیاری از دلایل پیچیده دارد که متاسفانه به قیمت جان و سلامتی مردم تمام می شود.
پیش از این دکتر هادی یزدانی در گفت و گو با خبرگزاری رکنا، صریحا از وجود انحصار در تولید و توزیع تجهیزات پزشکی در کشور انتقاد کرده بود. به گفته وی، این انحصار حتی در سطح تیم های کوچک نیز خود را نشان می دهد و مانع از ورود فناوری های جدید و رقابت سالم در بازار می شود.
دکتر یزدانی معتقد است این انحصار یکی از دلایل اصلی فرسودگی تجهیزات پزشکی در بسیاری از مراکز درمانی و توزیع ناعادلانه آن در سراسر کشور است.
این وضعیت بحرانی نه تنها باعث افزایش هزینه های درمانی بیماران شده است، بلکه کیفیت خدمات درمانی را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به دلیل نبود تجهیزات کافی و به روز، بسیاری از بیماران مجبورند برای درمان به مراکز خصوصی مراجعه کنند و یا از کشور خارج شوند.
شکستن این انحصار و ایجاد رقابت آزاد در بازار تجهیزات پزشکی یکی از خواسته های جدی کارشناسان و فعالان حوزه سلامت است. این امر نه تنها باعث کاهش قیمت و افزایش کیفیت تجهیزات می شود، بلکه به بهبود دسترسی مردم به خدمات پزشکی با کیفیت نیز کمک می کند.
اما سوال اینجاست که چرا اقدامات جدی برای شکستن این انحصار انجام نشده است؟ آیا منافع برخی گروه های خاص مانع از اصلاح این وضعیت شده است؟ یا فقدان اراده سیاسی مانع از اجرای قوانین و مقررات مرتبط با رقابت در این زمینه شده است؟
