به گزارش رکنا، علی بیگدلی در گفت وگویی تاکید کرد: تصور کنونی از ترامپ در حلقه های داخلی کارشناسان و رسانه های کشورمان همانند عملکرد وی در دولت اولش است. من معتقدم ترامپ در آن چهار سال دولت قبلی خود تجربیات لازم را به دست آورده است و اصولی عمل نخواهد کرد و این بدان معنا نیست که ترامپ در قبال ایران منعطف یا ملایم‌تر خواهد بود، بلکه به گونه‌ای عمل خواهد کرد که اجتناب کند. با عجله و به همان اندازه اقدامات دیپلمات ها را در دستور کار قرار خواهد داد.
روزنامه تلگراف روز شنبه به نقل از سخنگوی وزارت خارجه انگلیس گزارش داد که این کشور (انگلیس) متعهد است با استفاده از تمام ابزارهای دیپلماتیک ممکن از جمله فعال سازی، از دستیابی ایران به سلاح هسته ای جلوگیری کند. مکانیسم ماشه از آن برای بازنشانی خودکار تحریم ها علیه تهران استفاده کنید. سخنگوی وزارت خارجه انگلیس مدعی شده است که برنامه هسته ای ایران هرگز به اندازه امروز پیشرفت نکرده است. تشدید تنش های هسته ای آن امنیت بین المللی را تهدید می کند و سیستم جهانی منع اشاعه را تضعیف می کند. ما متعهد هستیم که با استفاده از تمام ابزارهای دیپلماتیک موجود، از جمله مکانیزم ماشه در صورت لزوم، از تولید سلاح هسته‌ای ایران جلوگیری کنیم.» اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه در پاسخ به ادعای لندن، در واکنش به احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه» علیه ایران، گفت: همه سناریوها را بررسی کرده‌ایم و درباره واکنش خود تصمیم‌گیری شده است. هیچ بهانه ای برای توسل به هیچ سازوکار قطعنامه سازمان ملل وجود ندارد، بقایی همچنین تصریح کرد: «ایران همچنان به تعهدات برجام و اقدامات ایران در واکنش به خروج یکجانبه کشورها پایبند است. ایالات متحده در چارچوب برجام بود پیش از آنکه سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس درباره احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه اظهارنظر کند، ایران در نامه‌ای به سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه که اکنون عضو آن هستند، هشدار داد. برجام و می توانند مکانیسم ماشه را فعال کنند، «اگر آنها این کار را انجام دهند، ایران آن را مجبور به اقدامات رادیکال تری خواهد کرد. با این حال، اگر مکانیسم ماشه فعال شود، ایران ممکن است از NPT خارج شود و همکاری خود را با آژانس متوقف کند. در این شرایط شاهد پیروزی جدید دونالد ترامپ هستیم و بدون شک بازگشت وی به کاخ سفید تاثیر جدی و ملموسی بر حوادث ایران و آینده مذاکرات هسته ای خواهد داشت. با این حال، این که آیا سه کشور اروپایی عضو برجام در شرایط کنونی مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد یا خیر، محور گفتگو با علی بیگدلی، تحلیلگر ارشد مسائل اروپاست که در ادامه می خوانید:
آقای بیگدلی، روز شنبه این هفته، یکی از مقامات وزارت خارجه بریتانیا اعلام کرد که مکانیسم ماشه می تواند فعال شود. در شرایط کنونی منطقه دلیل این ادعا را چه می دانید؟ آیا واقعاً سه کشور اروپایی عضو برجام این ادعا را اجرا خواهند کرد؟
تصور من این است که موضوع فعال کردن مکانیسم ماشه، حتی در شرایطی که شاهد جنگ در اوکراین و جنگ در خاورمیانه هستیم، تنها با هدف ایجاد سیاست خارجی دولت دکتر مزیکیان برای شروع مذاکرات با اروپایی ها مسیر خود را تغییر می دهد. به هر حال ما در نیویورک به نمایندگی از دکتر عراقچی و ظریف مذاکراتی انجام دادیم و چراغ سبز برای شروع مذاکرات روشن شد. ضمن اینکه شعار پزشکان مذاکره با غرب بود، اما مجموعه اتفاقات خاورمیانه باعث شده است که دولت چهاردهم در حوزه دیپلماتیک به خاورمیانه توجه کند، بنابراین معتقدم این اظهارات لندن برای همین است. دولت چهاردهم در نظر دارد در اسرع وقت مذاکرات با اروپایی ها را آغاز کند.
فکر می کنید چرا فعال شدن مکانیسم ماشه دور از ذهن است؟
از آنجایی که موضوع جنگ اوکراین و جنگ غزه ناامنی جدی برای اروپایی ها ایجاد کرده است، در شرایطی که اروپایی ها سعی در مدیریت و کنترل تنش ها دارند، باز شدن پرونده هسته ای ایران ممکن است تبعات خاص خود را داشته باشد. به همین دلیل، سه کشور اروپایی عضو برجام و اتحادیه اروپا از رفتارهایی که باعث تنش می شود، به ویژه با فعال کردن مکانیسم ماشه اجتناب می کنند. اگر بحث فعال‌سازی مکانیزم فعال‌سازی مطرح شده، به این دلیل است که سیاست خارجی دولت پزشکی باید در مسیر تنش‌زدایی با اروپا باشد.
به گفته عراقچی، پاکستان مقصد آخرین سفر دیپلماتیک منطقه‌ای وزیر امور خارجه بوده است و از سوی دیگر عراقچی در واکنش به اظهارات زلنسکی در توئیتی تاکید کرد که ایران هیچ موشکی به روسیه تحویل نداده است. آیا این بدان معناست که وزارت امور خارجه در پایان سفر دیپلماتیک منطقه ای، فرصتی برای آغاز مذاکرات با اروپا خواهد داشت؟
چند نکته مهم در اظهارات او وجود داشت. اولاً، سفر دیپلماتیک منطقه‌ای به پاکستان ختم نمی‌شود، زیرا حداقل تصور می‌کنم تحولات منطقه‌ای مستلزم ادامه سفر دیپلماتیک ایران و تحرکات سیاست خارجی پیرامونی ایران با کشورهای خاورمیانه است. از سوی دیگر، دیپلماسی منطقه ای چه با مذاکره با غرب و چه بدون مذاکره باید همیشه در دستور کار باشد. از سوی دیگر موضوع مذاکره با اروپا در شرایط کنونی به شدت تحت تاثیر جنگ اوکراین و جنگ لبنان و غزه قرار گرفته است. در عین حال، چشم انداز و سیاست خارجی دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا نیز مورد توجه قرار گرفته است. باید دید ترامپ به عنوان رئیس کلیدی جدید کاخ سفید در چارچوب آنچه درباره نوع روابط آمریکا و ایران پیشنهاد کرده است، چگونه رفتار خواهد کرد.
اما نباید فراموش کرد که متاسفانه اکنون روابط ما با سه قدرت اروپایی عضو برجام چندان مطلوب نیست.
بله، متأسفانه نوع روابط ما با سه قدرت اروپایی عضو برجام اکنون دوران سردی را پشت سر می گذارد. روابط ما با انگلیس به سطح دیپلماتیک رسیده است و از سوی دیگر تنش روابط با آلمان در هفته های اخیر نیز به دلیل بازگشت سفیر آلمان در تهران به برلین و از سوی دیگر… همچنین سه کنسولگری ایران در آلمان نیز تعطیل است. به همین دلیل دولت آقای مدزیکیان بدون توجه به مکانیسم ماشه و برجام باید عاجل برای کاهش تنش و بهبود روابط سرد با اروپا فکری جدی کند. در غیر این صورت، اگرچه بحث فعال سازی مکانیزم ماشه دور از ذهن به نظر می رسد، اما در میان مدت با تداوم شرایط و تنش های موجود، ممکن است در دستور کار قرار گیرد. زیرا در هر صورت نباید فراموش کرد که ما با ضرب الاجل مهر 1404 و قبل از پایان انقضای قطعنامه 2231 به عنوان ضامن اجرای برجام مواجه هستیم.
نمی توان به مواضع عراقچی در توییتر و دیپلماسی عمومی اعتماد کرد. زیرا به نظر من در شرایط کنونی و با این سطح تنش با اروپا، تنها با آغاز سفر به کشورهای اروپایی و مذاکرات جدی می توان پنجره روابط با اروپا را باز نگه داشت. من گفته ام انگلیس فقط به دنبال فشار آوردن به تهران است تا با چنین مواضعی وارد مذاکره شود، اما اگر ایران و دولت آقای مزیکیان به تنش کنونی با اروپا توجه نکنند و روابط سرد ما با کشورهای اروپایی به مسیر فعلی ادامه پیدا کند، آنجاست. خواهد بود هیچ تضمینی وجود ندارد که برلین، پاریس و لندن، در بحبوحه جنگ اوکراین و جنگ غزه و لبنان، به طور ناگهانی و با وجود پیامدهای منفی زیاد، مکانیسم ماشه را فعال نکنند. بنابراین، موضوع جنگ در اوکراین باید در اسرع وقت حل شود. این کاملاً مثبت است که دولت پزشکی سعی کرده رفتار خود را در رابطه با حمایت تسلیحاتی مسکو تغییر دهد. اما این باید یک رفتار عینی تر و عینی تر باشد که منجر به تغییر رفتار اروپا شود. یقیناً در شرایط کنونی که تنش بین ایران و اسرائیل جدی‌تر از گذشته شده است، نتانیاهو تلاش خواهد کرد تا جبهه اروپا علیه ایران را فعال کند. به همین دلیل برای خنثی کردن این سیاست باید هر چه زودتر روابط نه چندان مساعد ایران و قاره سبز احیا شود. بله، مسائلی مانند مرگ شرم هد یا وقایع پاییز 1401 و مسائل دیگر در پیدایش و تشدید تنش بین ایران و اروپا موثر بوده است، اما موضوع اصلی جنگ اوکراین است. در این زمینه ما باید شتاب مثبت و عملی خود را برای بهبود روابط در گام اول و سپس آغاز مذاکرات هسته ای داشته باشیم.
شما به پیروزی ترامپ اشاره کردید. روابط تهران با اروپا در دولت جدید چگونه تغییر خواهد کرد؟ آیا قاره سبز علیه ایران تشدید خواهد شد یا برعکس، فرصتی برای تعامل ایجاد خواهد شد؟
بستگی به رفتار تهران در قبال اروپا دارد. با پیروزی ترامپ، احتمال شکاف فزاینده بین آمریکا و اروپایی ها تقویت شده است. اگر ترامپ مانند دوره گذشته به سمت افزایش تنش با اتحادیه اروپا یا ناتو حرکت کند، طبیعتا و خود به خود فضای لازم برای تعامل بیشتر ایران و قاره سبز فراهم خواهد شد. البته باید توجه داشت که در این مدت تا آغاز دولت ترامپ، دولت پزشکان برای تغییر شرایط باید به سمت تنش زدایی در روابط با اروپا حرکت کند. من بارها گفته ام که هر اتفاقی بیفتد نباید اجازه دهیم جبهه اروپا از بین برود. الان شرایط ما در بحبوحه جنگ اوکراین و خارمیان با اروپایی ها چندان خوب نیست. ما نباید از هیچ بهانه ای برای بدتر شدن روابط استفاده کنیم. با تشدید تنش بین ایران و اروپا، حتی اگر اروپا و آمریکا در دولت ترامپ شکست بخورند، باز هم فرصتی برای نزدیک شدن و تعامل ایران و قاره سبز وجود نخواهد داشت.
با این حال ناظران با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می گویند که با بازگشت دونالد ترامپ، تهران ممکن است در شرایط سختی قرار گیرد و سیاست تنش زدایی این کشور با غرب به بن بست برسد. این گروه رویکرد دولت اول ترامپ در قبال تهران را برجسته کردند و گفتند در صورت بازگشت وی به کاخ سفید، به دلیل تعهدات اسرائیل بعید است استراتژی واشنگتن در قبال تهران تغییر کند. به نظر شما این گفته به واقعیت نزدیک است؟
تصور کنونی از ترامپ در محافل داخلی کارشناسان و رسانه های کشورمان همانند عملکرد او در دولت اولش است. من معتقدم ترامپ در آن چهار سال دولت قبلی خود تجربیات لازم را به دست آورده است و اصولی عمل نخواهد کرد و این بدان معنا نیست که ترامپ در قبال ایران منعطف یا ملایم‌تر خواهد بود، بلکه به گونه‌ای عمل خواهد کرد که اجتناب کند. با عجله و به همان اندازه اقدامات دیپلمات ها را در دستور کار قرار خواهد داد.
منبع: این
