سقط جنین چگونه باعث مرگ مادر می شود؟

در ایران سالانه بین 350 تا 530 هزار مورد سقط جنین انجام می شود که معادل 1000 مورد در روز است که رقم بسیار بالایی است. از این تعداد فقط بین 10 تا 12 هزار مورد با مجوز پزشکی قانونی انجام می شود و بقیه سقط ها به صورت غیرقانونی و مخفیانه انجام می شود. سال گذشته حدود یک سوم ولادت ها در کشور (حدود 500 مورد) به دلیل سقط جنین از بین رفته است.

برخی از زنان حتی برای سقط جنین و رهایی از بارداری ناخواسته به روش مخفیانه متوسل نمی شوند، بلکه این کار را با مصرف قرص انجام می دهند. موضوعی که گاهی منجر به سقط جنین نمی شود و بارداری ادامه پیدا می کند و می تواند باعث تولد نوزاد با ناهنجاری های مختلف شود. بهار امسال بود که مجلس اعلام کرد 85 درصد سقط جنین ها در خانه و با استفاده از داروهای غیرمجاز انجام می شود.

اما سقط جنین فرآیند ساده و بی خطری نیست و عوارض جسمی و روانی زیادی دارد. از ناباروری مادر تا شوک عفونی، از کار افتادن اعضای حیاتی بدن و حتی مرگ مادر. همین چند روز پیش پرونده مرگ زن 39 ساله ای که برای سقط جنین به مطب پزشک زنان مراجعه کرده بود بازگشایی شد.

عوارض سقط در این ماه ها بیشتر است

پزشکان بر این باورند که حتی سقط جنین ناخواسته و ناخواسته می تواند با عوارض کوتاه مدت برای زن باردار همراه باشد، البته سقط جنین هایی که با چاقوی جراحی یا با دارو انجام می شود.

سقط جنین چگونه باعث مرگ مادر می شود؟ | دکتر اعظم السادات موسوی، جراح، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص انکولوژی زنان به همشهری آنلاین می گوید: سقط جنین یک فرآیند خطرناک است و حتی اگر در آن انجام شود صددرصد ایمن نیست. شرایط بسیار مطلوب، همچنان می تواند خطرات و عوارض جدی برای سلامت و زندگی مادر داشته باشد. بنابراین در سرتاسر دنیا و طبق پروتکل های سازمان بهداشت جهانی بهترین راه پیشگیری از بارداری ناخواسته به بهترین نحو است که حتی در شرایط مساعد منجر به سقط جنین نشود. زیرا سقط جنین به طور بالقوه می تواند میزان مرگ و میر مادران را افزایش دهد و عوارض زیادی برای سلامت مادر داشته باشد.

این متخصص زنان و زایمان بیان می کند: هر چه سن حاملگی بالاتر باشد، عوارض سقط جنین جدی تر و مهم تر است. البته عوارض سقط جنین در ماه های آخر بارداری به طور فزاینده ای جدی می شود. سقط های دیررس، یعنی بعد از هفته هشتم یا سه ماهه دوم بارداری، بسیار خطرناک و گاهی غیر قابل جبران است. عوارض شامل آسیب به دستگاه تناسلی زنان، خونریزی بیش از حد، پارگی رحم، عفونت لوله فالوپ، عفونت دستگاه تناسلی و عفونت لگنی است که گاهی منجر به مسدود شدن لوله ها و چسبندگی لگن می شود و می تواند منجر به بیماری دائمی زنانه شود. عقیمی البته سقط جنین حتی در ماه های اول بارداری بی خطر نیست.

خونریزی کشنده

عوارض ناشی از سقط جنین به دو دسته تقسیم می شود. عوارض حاد و زودرس و عوارض دیررس. دکتر موسوی این را می گوید و ادامه می دهد: خونریزی یکی از مهم ترین عوارض حاد و زودرس است. این خونریزی می تواند به دلیل ضربه و پارگی در کانال زایمان در اثر استفاده از وسایل جراحی در سقط جنین رخ دهد، ممکن است به دلیل عوارض جانبی داروهای سقط جنین رخ دهد.

این جراح زنان و زایمان می گوید: اگر خونریزی زیاد باشد اختلالات انعقادی ایجاد می شود و خود این فرآیند می تواند به افزایش خونریزی در مادر کمک کند. و خونریزی بیش از حد، اگر کنترل نشود، به طور طبیعی می تواند منجر به مرگ مادر شود.

به گفته این متخصص زنان و زایمان، آمبولی و اختلالات ناشی از آن که در سیستم قلبی عروقی فرد ایجاد می شود از دیگر عوارض اولیه سقط جنین است. البته 100 درصد سقط جنین با عوارض جدی همراه نیست.

ادامه می‌دهد: عفونت‌ها یکی دیگر از عوارض سقط جنین عمدی است که در صورت انجام سقط در شرایط ناایمن و نامطلوب رخ می‌دهد. اگر دستگاه تناسلی عفونی شود، چون عفونت ها ترکیبی از میکروب های هوازی و بی هوازی هستند، می تواند باعث عفونت های بسیار جدی و خطرناک شود و منجر به شوک ناشی از عفونت و اختلالات بعدی شود. شوک عفونی یکی از مهم ترین علل مرگ و میر در کشور است. هر شوک عفونی که رخ دهد می تواند باعث نارسایی های مختلف ارگان ها، مشکلات سیستم قلبی عروقی، اختلالات انعقادی و مرگ مادر شود.

مرگ مادر در اثر شوک عفونی

دکتر موسوی در توضیح شوک عفونی می گوید: زمانی که اندوتوکسین ها یا سموم ایجاد شده توسط میکروب ها وارد دستگاه گردش خون مادر می شود و بدن نمی تواند در برابر آن مقاومت کند، عواملی در دستگاه گردش خون عروقی تولید می شود که باعث انعقاد داخل عروقی و در نتیجه عوامل انعقادی می شود. آن را مصرف می کند و فرد دچار خونریزی شدید در اندام های مختلف مانند ریه و کلیه می شود و در نهایت اعضای حیاتی بدن از کار می افتند و فرد در حالت شوک قرار می گیرد.

این متخصص زنان و زایمان می گوید: در اوایل انقلاب چون دسترسی چندانی به وسایل پیشگیری از بارداری وجود نداشت و شرایط برای سقط جنین مناسب نبود، شوک عفونی ناشی از سقط جنین زیاد بود. ما در آن زمان رزیدنت بودیم و با مادران زیادی مواجه شدیم که در شوک عفونی بودند و به دلیل وضعیت نامناسب در آی سی یو بستری شدند و برای از بین بردن منبع عفونت، جراحی های اورژانسی برای برداشتن رحم و اندام های لگنی انجام شد. اما برخی از آنها مردند. متعاقباً با توجه به رواج روش‌های پیشگیری از بارداری ناخواسته، شاهد کاهش تعداد سقط‌های ناشی از شوک عفونی بوده‌ایم.

سوراخ شدن روده؛ یک مشکل رایج در سقط جنین

ضربه و آسیب به سایر اعضای بدن یکی دیگر از عوارض سقط جنین است که دکتر موسوی درباره آن توضیح می دهد و می گوید: یکی از این اعضایی که در بسیاری از موارد بر اثر سقط جنین آسیب می بیند روده است. به دلیل استفاده از وسایل سقط جنین می توان رحم زن را سوراخ کرد و روده ای که در پشت رحم قرار دارد را سوراخ کرد و در صورت عدم تشخیص به موقع، بیمار دچار عفونت داخل شکمی می شود که این یک عفونت است. عارضه بسیار جدی

از افسردگی گرفته تا ناباروری دائمی

به گفته این متخصص زنان و زایمان، سقط جنین دارای یک سری عوارض دیررس است که از مهم ترین آنها می توان به اختلالات روانی به ویژه افسردگی اشاره کرد و علاوه بر آن احتمال آسیب به دستگاه تناسلی زنان و ناباروری دائمی را نیز به همراه دارد.

مراقب بارداری ناخواسته باشید

کارشناسان تاکید می کنند که اگر زوجین عواقب روانی و جسمی سقط جنین را بدانند هرگز این کار را انجام نخواهند داد یا حداقل مراقب باشند در دام بارداری ناخواسته گرفتار نشوند. مشکل اینجاست که بسیاری از زنان و مردان از عواقب سقط جنین آگاهی کافی ندارند و فکر می کنند یک فرزند مجرد را دور می اندازند و بس.

دکتر موسوی به موضوع مهمی در این زمینه اشاره می کند و می گوید: مهم این است که بارداری ها برنامه ریزی شده باشد و فرد تمایل به باردار شدن داشته باشد. اگر این اتفاق بیفتد قطعا بارداری و زایمان می تواند به یکی از بهترین و خوشایندترین پدیده های زندگی تبدیل شود. اگر با بارداری ناخواسته مواجه هستید، باید به دقت بسنجید که آیا مزایا و معایب سقط جنین یا مادر شدن بیشتر است.

این متخصص زنان و زایمان می گوید: بهتر است بیش از حد احساسی برای سقط جنین برنامه ریزی نکنید. در بسیاری از موارد همه شرایط برای بارداری ایده آل و مساعد نیست، اما باید دید بارداری ناخواسته یا سقط جنین بدتر است که عواقب جسمی و روانی زیادی برای زن دارد. عوارضی که ممکن است به قیمت جان شما تمام شود.