بازار؛ گروه بین الملل: شکل گیری دور جدیدی از تنش ها در خاورمیانه باعث افزایش قیمت ها در بسیاری از بازارهای جهانی شده است. اما برخی از بازارها مانند بازار نفت بیش از سایرین شاهد تلاطم و نوسان بوده اند. اگرچه ماهیت تنش‌های ژئوپلیتیکی معمولاً منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود، اما در مواردی مانند بازار نفت، به‌ویژه در قلب نفت جهانی، یعنی خاورمیانه، تأثیر این تنش‌ها بسیار بیشتر و مستقیم خواهد بود.
در حالی که هفته گذشته همزمان با حملات رژیم شوونیستی به ایران، قیمت جهانی نفت تا مرز 71 دلار بالا رفت و ماهیت بازار ناپایدار شد و قیمت با نوسانات زیادی مواجه شد، اما صبح دوشنبه به عنوان اولین بار در روز معاملاتی این هفته، قیمت نفت دوباره تا کانال 69 دلار افزایش یافت و باز هم نسبت به اوج هفته گذشته 3.19 درصد افت را تجربه کرد.
حساسیت بالای بازار نفت به اخبار خاورمیانه
موضوعی که در چند روز گذشته به طور عمیق شاهد آن بودیم، موضوع حساسیت روزافزون بازار به اخبار مربوط به تنش در خاورمیانه است. در حال حاضر، اگرچه پس از پایان عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران، شاهد بازگشت اصلاحی قیمت نفت هستیم، اما اخبار منتشر شده حاکی از آن است که تهران احتمالاً به دنبال انجام عملیات نظامی تلافی جویانه علیه مواضع رژیم صهیونیستی از طریق آسمان عراق خواهد بود. مقامات ارشد سیاسی و نظامی ایران نیز بر لزوم پاسخگویی به تجاوزات رژیم صهیونیستی در روزهای اخیر تاکید کرده اند. به نظر می‌رسد جو ایجاد شده در روزهای آتی بر روند قیمت نفت تاثیرگذار باشد.
یکی از دلایل مهم عدم افزایش چشمگیر قیمت نفت با وجود افزایش تنش و شکل گیری جنگی گسترده، ضعف تقاضا در بازارهای نفت آسیا به ویژه چین است.
بدیهی است که هرگونه اخبار مربوط به افزایش تنش بین ایران و اسرائیل و واکنش احتمالی ایران به تهاجم نظامی تل آویو بیشترین پتانسیل را برای افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی دارد. علاوه بر این، دستیابی به هرگونه آتش بس توسط گروه های به اصطلاح مقاومت اسلامی و اسرائیل نیز ممکن است ثبات بیشتری را در بازار نفت ایجاد کند.
چرا واکنش کم بازار نفت به درگیری ایران و اسرائیل؟
اما سوالی که مطرح می شود این است که با وجود تبادل آتش بین ایران و اسرائیل، اگرچه شاهد افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی بوده ایم، اما میزان این افزایش قیمت متناسب با خطر وقوع بحران نبوده است . جنگ گسترده در خاورمیانه. همانطور که بیان شد، قیمت نفت در نهایت در اوج تنش های هفته گذشته به کانال 71 دلار رسید و بیشتر از این پیش نرفت.
اولین نکته برای پاسخ به این سوال این است که سطح حمله نظامی اسرائیل به ایران و خسارات ناشی از این حمله، سطحی نبود که منجر به یک جنگ تمام عیار در منطقه شود. این امر نه تنها بر بازار نفت، بلکه بر بازار فلزات گرانبها مانند طلا نیز تاثیر مثبت داشته و باعث شده تا بازار ثبات خود را دوباره به دست آورد.
با توجه به مشکلات پیش گفته به ویژه ضعف تقاضای بازار، بعید به نظر می رسد که حتی در صورت ادامه تبادل آتش بین تهران و تل آویو، افزایش احتمالی قیمت از کنترل خارج شود.
دومین نکته قابل تامل این است که یکی از دلایل مهم عدم افزایش چشمگیر قیمت نفت علیرغم افزایش تنش و شکل گیری یک جنگ گسترده، ضعف تقاضا در بازارهای نفت آسیا به ویژه پرسلان است . واردات نفت چین در ماه های اخیر با شکل گیری رکود بزرگ در این کشور به شدت کاهش یافته است. شکل‌گیری چنین وضعیتی باعث افزایش قیمت نفت در بازار نشده و در واقع تاثیرات ناشی از درگیری ایران و اسرائیل را تا حد زیادی خنثی کرده است. اگرچه دولت چین اصلاحاتی را برای افزایش نرخ توسعه و بهبود وضعیت رکود اقتصادی در این کشور انجام داده است، اما اکثر کارشناسان نسبت به این اصلاحات و نتیجه موثر آن بدبین هستند و بر این باورند که تعداد اقدامات پکن کافی نیست نجات اقتصاد چین از رکود
نکته سوم مربوط به برنامه اعلامی اوپک پلاس است که طبق آخرین اخبار منتشر شده از سوی این گروه، احتمالا از آذرماه تولید نفت خود را افزایش خواهد داد. البته برخی منابع از احتمال توقف اجرای این برنامه به دلیل تقاضای ضعیف بازار خبر داده اند. بنابراین، در صورت افزایش مجدد تنش ها در خاورمیانه، می توان انتظار افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی را داشت. البته باید توجه داشت که با توجه به مسائل مطرح شده به ویژه ضعف تقاضا در بازار، بعید به نظر می رسد که حتی در صورت ادامه تبادل آتش بین تهران و تل آویو، افزایش احتمالی قیمت ها از کنترل خارج شود. مگر اینکه شاهد ورود درگیری ها به سطح جدیدی باشیم که در نهایت ممکن است به یک جنگ محدود منجر شود.
