اندوسیتوز چیست؟ / جدول انواع اندوسیتوز

به گزارش رکنا، اندوسیتوز (اندوسیتوز) به فرآیندی گفته می شود که طی آن سلول مواد خارجی اعم از جامد یا مایع را جذب می کند. این فرآیند برای تغذیه سلول، جذب مولکول های بزرگ و انتقال مواد به داخل سلول ضروری است.

انواع اندوسیتوز

اندوسیتوز به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می شود:

چسبندگی: ماده مورد نظر به سطح غشای سلولی می چسبد.

تشکیل حفره: غشای سلولی اطراف ماده فرو می ریزد و حفره ایجاد می کند.

تشکیل وزیکول: حفره از غشای سلولی جدا شده و یک وزیکول درون سلولی را تشکیل می دهد.

حرکت وزیکول: وزیکولی که ماده را حمل می کند به سمت داخل سلول حرکت می کند.

همجوشی با آندوزوم یا لیزوزوم: وزیکول با اندوزوم یا لیزوزوم ترکیب می شود و محتویات آن آزاد می شود.

را

اهمیت اندوسیتوز

تغذیه سلولی: سلول ها برای دریافت مواد مغذی به اندوسیتوز نیاز دارند.

جذب مولکول های بزرگ: مولکول های بزرگ مانند پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک نمی توانند از غشای سلولی عبور کنند و باید از طریق اندوسیتوز وارد سلول شوند.

حفاظت سلولی: سلول ها از طریق اندوسیتوز پاتوژن هایی مانند باکتری ها را از بین می برند.

انتقال مواد درون سلولی: اندوسیتوز در انتقال مواد بین اندامک های سلولی شرکت می کند.

توجه: اندوسیتوز یک فرآیند فعال است و نیاز به مصرف انرژی دارد.

تفاوت بین اندوسیتوز و اگزوسیتوز

اندوسیتوز و اگزوسیتوز دو فرآیند مهم در سلول هستند که به ترتیب برای ورود و خروج از سلول استفاده می شوند. هر دو فرآیند از طریق غشای سلولی انجام می شود.

اندوسیتوز

تعریف: فرآیندی است که طی آن سلول مواد خارجی اعم از جامد یا مایع را جذب می کند.

مراحل: ماده مورد نظر به سطح غشای سلولی می چسبد، غشاء در اطراف ماده فرو می رود و حفره ایجاد می کند، حفره از غشای سلولی جدا می شود و یک وزیکول درون سلولی تشکیل می دهد.

انواع: فاگوسیتوز (بلع ذرات جامد)، پینوسیتوز (بلع قطرات مایع) و اندوسیتوز با واسطه گیرنده (جذب مواد خاص با کمک گیرنده ها)

هدف: تغذیه سلولی، جذب مولکول های بزرگ، انتقال مواد به داخل سلول، حفاظت از سلول.

اگزوسیتوز

تعریف: فرآیندی است که طی آن سلول مواد را از داخل به خارج می فرستد.

مراحل: وزیکول حاوی مواد به داخل سلول حرکت می کند، با غشای سلولی ترکیب می شود و محتویات آن در خارج از سلول آزاد می شود.

هدف: ترشح پروتئین ها، هورمون ها، آنزیم ها، انتقال مواد به خارج از سلول، ساختار سلولی (به عنوان مثال، تشکیل دیواره های سلولی در گیاهان)

جدول مقایسه اندوسیتوز و اگزوسیتوز.

هر دو فرآیند برای بقا و عملکرد صحیح سلول ضروری هستند.

نقش اندوسیتوز در بیماری ها

اندوسیتوز به عنوان یک فرآیند حیاتی برای ورود مواد به سلول، نقش اساسی در پیدایش و ایجاد بسیاری از بیماری ها دارد. اختلال در این فرآیند می تواند مشکلات زیادی را در بدن ایجاد کند.

برخی از مهم ترین عملکردهای اندوسیتوز در بیماری ها عبارتند از:

1. ورود پاتوژن ها به سلول ها:

ویروس ها و باکتری ها: بسیاری از ویروس ها و باکتری ها از طریق اندوسیتوز وارد سلول های میزبان می شوند. به عنوان مثال، ویروس آنفولانزا با استفاده از گیرنده های سطح سلولی وارد سلول های اپیتلیال دستگاه تنفسی می شود.

سموم باکتریایی: برخی از باکتری ها سمومی تولید می کنند که از طریق اندوسیتوز وارد سلول شده و به آن آسیب می رساند.

2. اختلال در جذب مواد مغذی:

بیماری های متابولیک: برخی از بیماری های متابولیک به دلیل اختلال در اندوسیتوز و جذب ناکافی مواد مغذی مانند کلسترول رخ می دهند.

بیماری های گوارشی: مشکلات در اندوسیتوز سلولی روده می تواند منجر به سوء جذب مواد مغذی و بیماری های گوارشی شود.

3. تشکیل پلاک های آترواسکلروتیک:

بیماری های قلبی عروقی: در بیماری آترواسکلروتیک، ذرات LDL (کلسترول بد) از طریق اندوسیتوز به داخل سلول های اندوتلیال دیواره عروق نفوذ کرده و در آنجا تجمع می یابند. این تجمع باعث تشکیل پلاک و در نهایت آترواسکلروز می شود.

4. بیماری های عصبی:

بیماری آلزایمر: در این بیماری پروتئین بتا آمیلوئید به طور غیر طبیعی تجمع می یابد. برخی تحقیقات نشان می دهد که اختلال در اندوسیتوز این پروتئین ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد.

بیماری پارکینسون: اختلال در اندوسیتوز پروتئین آلفا سینوکلئین نیز با بیماری پارکینسون مرتبط است.

5. سرطان:

تکثیر نامحدود سلولی: برخی از سرطان ها با اختلال در تنظیم اندوسیتوز و افزایش جذب فاکتورهای رشد مرتبط هستند.

مقاومت در برابر داروهای شیمی درمانی: سلول های سرطانی می توانند با تغییر مکانیسم های اندوسیتوز به داروهای شیمی درمانی مقاوم شوند.

6. بیماری های خود ایمنی:

بیماری های التهابی: اختلال در اندوسیتوز آنتی ژن ها توسط سلول های ایمنی می تواند منجر به پاسخ های ایمنی نامناسب و بیماری های خود ایمنی شود.

به طور خلاصه، اندوسیتوز یک فرآیند پیچیده است که تغییر آن می تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. درک بهتر مکانیسم‌های مولکولی اندوسیتوز و نقش آن در بیماری‌ها ممکن است به توسعه رویکردهای درمانی جدید کمک کند.

نقش اندوسیتوز در سلول های عصبی.

اندوسیتوز یک فرآیند حیاتی برای سلول های عصبی است و در عملکردهای مختلفی مانند انتقال عصبی، تغذیه سلولی، تنظیم سیناپسی و حذف مواد زائد نقش دارد.

انتقال دهنده های عصبی: پس از آزاد شدن انتقال دهنده های عصبی در سیناپس، برخی از آنها توسط نورون پیش سیناپسی از طریق اندوسیتوز دوباره جذب می شوند. این فرآیند برای تنظیم شدت و مدت زمان انتقال سیگنال های عصبی ضروری است.

تغذیه نورون ها: نورون ها برای حفظ عملکرد خود به مواد مغذی نیاز دارند. اندوسیتوز به نورون ها اجازه می دهد تا مواد مغذی مانند فاکتورهای رشد عصبی را از محیط اطراف جذب کنند.

تنظیم سیناپسی: اندوسیتوز در تنظیم تعداد و اندازه سیناپس ها نقش دارد. به عنوان مثال، در طول یادگیری و حافظه، سیناپس ها تقویت یا ضعیف می شوند، فرآیندی که با اندوسیتوز گیرنده عصبی مرتبط است.

حذف مواد زائد: آندوسیتوز در حذف مواد زائد و پروتئین های تا شده اشتباه از نورون ها نقش دارد. تغییر این فرآیند می تواند باعث تجمع مواد سمی در سلول شود و منجر به بروز بیماری های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون شود.

جذب پاتوژن: برخی از عوامل بیماری زا مانند ویروس ها از طریق اندوسیتوز وارد سلول های عصبی می شوند و باعث بیماری های عصبی می شوند.

انواع اندوسیتوز در نورون ها

پینوسیتوز: نورون ها از پینوسیتوز برای جذب مواد مغذی و مولکول های کوچک استفاده می کنند.

اندوسیتوز با واسطه گیرنده: این نوع اندوسیتوز برای جذب انتقال دهنده های عصبی، فاکتورهای رشد و سایر مولکول های خاص مهم است. گیرنده های سطح نورون به مولکول های خاصی متصل می شوند و سپس در غشای سلولی قرار می گیرند و یک وزیکول را تشکیل می دهند.

فاگوسیتوز: برخی از سلول های گلیال (مانند میکروگلیا) از طریق فاگوسیتوز، بقایای سلولی و پاتوژن ها را از بین می برند.

تغییر اندوسیتوز و بیماری های عصبی.

آلزایمر: تجمع پروتئین بتا آمیلوئید در مغز یکی از نشانه های بیماری آلزایمر است. تغییر اندوسیتوز این پروتئین می تواند باعث تجمع آن و آسیب به نورون ها شود.

پارکینسون: تجمع پروتئین آلفا سینوکلئین در مغز یکی از نشانه های بیماری پارکینسون است. اختلال در اندوسیتوز این پروتئین نیز می تواند باعث آسیب عصبی شود.

بیماری هانتینگتون: در این بیماری تکثیر غیر طبیعی بخشی از ژن باعث تولید پروتئین سمی می شود که می تواند به نورون ها آسیب برساند. اندوسیتوز تغییر یافته این پروتئین نیز بر پیشرفت بیماری تأثیر می گذارد.

به طور کلی، اندوسیتوز فرآیند بسیار مهمی در عملکرد سلول های عصبی است و تغییر آن می تواند باعث ایجاد طیف گسترده ای از بیماری های عصبی شود. درک بهتر مکانیسم‌های مولکولی اندوسیتوز در نورون‌ها ممکن است به ایجاد درمان‌های جدید برای این بیماری‌ها کمک کند.