به گزارش خبرنگار مهر، به نظر می رسد باید منتظر افزایش قیمت بنزین در سال آینده باشیم، موضوعی که اخیرا در صحن علنی مجلس فاش شد.
حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی در مخالفت با لایحه بودجه سال آینده گفت: دولت در نظر دارد قیمت بنزین را در سال آینده 40 درصد افزایش دهد. به گفته وی، دولت 20 میلیارد تن درآمد از محل افزایش قیمت بنزین لحاظ کرده است.
کارشناسانی که به دولت توصیه می کنند احتمالاً می دانند که افزایش قیمت بنزین تأثیر مستقیمی بر زندگی و معیشت مردم دارد. اگرچه رئیس جمهور افزایش قیمت بنزین در انتخابات ریاست جمهوری را رد کرد و گفت که قیمت بنزین به هیچ وجه افزایش نمی یابد، اما این روزها به نظر می رسد از حرف های خود عقب نشینی کرده است.
به به هر حال اکنون کارشناسان انرژی پیشنهاداتی را برای افزایش قیمت بنزین ارائه می کنند که یکی از آنها این است که به جای خودرو، کارمزد به شخص منتقل شود. به گفته این کارشناسان، اگر دولت با اجرای این سیاست موافقت کند، می تواند بخشی را پر کند. کسری بودجه 1404 بدون تغییر قیمت.
افزایش 200 درصدی قیمت بنزین در نوامبر 2018
احتمالا دولت فکر می کند که با افزایش قیمت بنزین بتواند مصرف این انرژی را کاهش دهد. افزایش قیمت بنزین موضوع جدیدی نیست و پس از انقلاب قیمت بنزین بیش از 10 برابر شده است اما اثرات تورمی آن بیشتر از کاهش مصرف در دهه های اخیر بوده است. تاجایی که مصرف کنندگان چند ماه سپس نسبت به قیمت های جدید بی تفاوت می شوند.
دولت حسن روحانی در مقطعی با اقداماتی که انجام داد، قیمت بنزین را 200 درصد افزایش داد. بر این اساس مرکز پژوهش های مجلس گزارشی در مورد ارزیابی وضعیت تورم تهیه کرد. مرکز پژوهش های مجلس در این گزارش عنوان می کند که افزایش قیمت بنزین می تواند منجر به کاهش اشتغال 360 تا 480 هزار نفر و کاهش 0.75 تا 1 درصدی رشد اقتصادی شود. علاوه بر این کارشناسان این مرکز در مورد احتمال تورم ناشی از این افزایش قیمت به بسیاری هشدار داده بودند. اما دولت وقت اعلام کرد که بررسی تاریخچه افزایش قیمت بنزین در گذشته نشان می دهد که تاثیر این افزایش قیمت بر تورم قابل توجه نیست.
تاثیر مستقیم و غیرمستقیم افزایش قیمت بنزین بر سبد خانوار
در پی افزایش قیمت بنزین در دولت دوازدهم، گزارشی در مرکز پژوهش های مجلس منتشر شد که بر اساس آن افزایش قیمت بنزین به طور مستقیم باعث افزایش قیمت بنزین در سبد خانواده و به طور غیرمستقیم افزایش قیمت قیمت حمل و نقل و سایر کالاها در خانوار سید باعث افزایش قیمت تمام شده خانوارها می شود. برآورد اثرات تورمی اجرای این سیاست به تفکیک در دو بخش انجام شده است. تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین سهمیه ای به 1500 تومان (50 درصد) تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین غیر سهمیه ای به 3000 تومان (200 درصد افزایش قیمت) نتایج برآورد نشان می دهد که نرخ تورم در نتیجه افزایش قیمت بنزین سهمیه ای تا سقف 1500 تومان حدود 2 درصد خواهد بود. که 1.2 درصد به طور مستقیم افزایش قیمت بنزین در سبد خانواده و 0.8 درصد افزایش غیرمستقیم قیمت حمل و نقل و سایر کالاهای سبد خانوار است.
اثر مستقیم افزایش غیرمنطقی بنزین به 3 هزار تومان حدود 1.8 درصد خواهد بود. اما تخصیص سهمیه به خودروهای عمومی و مواردی مانند قدرت قیمت‌گذاری بنگاه‌های اقتصادی به این معناست که برآورد اثر غیرمستقیم افزایش‌های غیر سهمیه‌ای بنزین کاملاً متاثر از شرایط اجرا و انتظارات تورمی شکل‌گرفته در جامعه است. به طور کلی اثر غیرمستقیم 1.3 درصد خواهد بود، بنابراین مجموع تأثیر مستقیم و غیر مستقیم 3.1 درصد برآورد شده است.
با توجه به موارد ذکر شده نرخ تورم ناشی از اجرای این سیاست 5.2 درصد افزایش می یابد که از این میزان 3 درصد مستقیم و 2.2 درصد غیرمستقیم خواهد بود. اما این نرخ بسته به قدرت قیمت گذاری شرکت های اقتصادی و انتظارات تورمی شکل گرفته در جامعه، حداقل 3.8 درصد و حداکثر 7 درصد خواهد بود. اگرچه مسئولان اجرایی بر ثابت ماندن قیمت کالاها و خدمات در نتیجه اجرای این سیاست تاکید دارند، اما به نظر می‌رسد برای افزایش کارایی سیاست و جلوگیری از انحراف قابل توجه قیمت‌ها، قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد. باید متناسب با افزایش 50 درصدی قیمت بنزین سهمیه ای افزایش یابد.
تاثیر افزایش قیمت بنزین بر حمل و نقل
البته باید در نظر داشت که اثرات تورمی افزایش قیمت بنزین در دهک های مختلف یکسان نبوده و بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش های مجلس، بیشترین اثر تورمی افزایش قیمت بنزین در دهک های مختلف بوده است. قیمت این ایرلاین بر دهک های 8 و 9 برتری داشت. بنابراین افزایش قیمت بنزین به طور متوسط 5.2 درصد هزینه خانوار را افزایش می دهد. اما این افزایش هزینه ها در همه بخش ها یکسان نیست و بر اساس محاسبات به دلیل افزایش قیمت بنزین در سبد خانوارها، هزینه خانوار به طور مستقیم 3 درصد افزایش می یابد و هزینه خانوارها مهم ترین آن است. چیزی که بر افزایش قیمت بنزین تاثیر می گذارد هزینه های حمل و نقل است که برآوردهای آن نشان می دهد با توجه به افزایش هزینه ها در این بخش، هزینه های حمل و نقل خانوار به طور متوسط 11 درصد افزایش می یابد. همچنین با توجه به افزایش قیمت سایر کالاها، هزینه های خانوار به طور متوسط 2 درصد افزایش می یابد.
کدام دهک بیشترین ضرر را از افزایش قیمت بنزین دارد؟
اما در این بین کدام گروه ها تحت تاثیر قرار می گیرند؟ با این حال، سیاست افزایش قیمت بنزین و پرداخت یارانه نقدی با چارچوب های معمول سیاست حمایتی تفاوت زیادی دارد. اما در هر صورت چون تاثیر آن در خانه ها متفاوت است. تفاوت در مصرف بنزین خانگی باعث می شود پرداخت یارانه نقدی برای افزایش قیمت بنزین برای برخی خانوارها سود خالص و برای برخی دیگر زیان خالص باشد.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۱۳۹۷، تنها به ۶۰ میلیون نفر یارانه نقدی پرداخت شد، بنابراین تقریباً سه دهک پایین مشمول دریافت یارانه نبودند و این سه دهک قربانیان سیاست افزایش قیمت بنزین است.
میزان سود خانوار از افزایش قیمت بنزین با حرکت به سمت دهک های پایین از دو جهت بیشتر است: اول اینکه میزان مصرف بنزین کمتر باشد و دوم اینکه میزان مصرف بنزین خانوار بیشتر شود. منجر به دریافت یارانه نقدی بیشتر می شود. بنابراین بر اساس میانگین ارقام هفت دهک اول که یارانه دریافت خواهند کرد. از اجرای این سیاست منتفع خواهد شد.
قربانیان سیاست افزایش قیمت بنزین و پرداخت یارانه نقدی بر اساس ارقام متوسط تنها دهک بالای درآمدی حاصل از اجرای این سیاست را تحت تاثیر قرار داده است. البته لازم به ذکر است که علاوه بر سه رقم اعشار آخر که قربانیان آنها مطلق این سیاست هستند، البته هفت دهک اول مشمول دریافت یارانه به طور متوسط از آن بهره مند می شوند. اما از آنجایی که این میزان میانگین هر دهک را نشان می دهد، خانوارهایی هستند که در هر دهک آسیب دیده اند. زیرا در هر دهک خانوارهایی هستند که علیرغم اینکه در آن دهک قرار دارند، میانگین مصرف بنزین از دهک خود بیشتر است و به همین دلیل میزان غرامت برای آنها متفاوت است.
افزایش قیمت انرژی و تاثیر آن بر تورم
بر اساس این گزارش، اجتناب از افزایش قیمت بنزین در آبان ماه ۱۳۹۷ پانزدهمین افزایش قیمت بنزین در سال‌های پس از انقلاب اسلامی است. نتایج برآوردها نشان می دهد که نرخ تورم ناشی از اجرای این سیاست 5.2 درصد افزایش یافته است که از این میزان 3 درصد مستقیم و 2.2 درصد غیرمستقیم خواهد بود. اما بسته به قدرت قیمت گذاری بنگاه های اقتصادی و انتظارات تورمی شکل گرفته در جامعه، این نرخ حداقل 3.8 درصد و حداکثر 7 درصد خواهد بود. اکنون با توجه به این موضوع در شرایط فعلی و به گفته کارشناسان هر یک درصد افزایش قیمت بنزین 8 درصد تورم ایجاد می کند. با افزایش 40 درصدی قیمت بنزین باید منتظر 2100 تومب یارانه باشیم. بنزین و 4200 اقساط رایگان که تورم را 200 درصد افزایش می دهد مردم همچنان کم زندگی می کنند. پرتو قرار می دهد
