به گزارش رکنا به نقل از شرق، معیشت و اقتصاد روزانه همین است. پارامترهایی در آن دخیل است که گاهی ممکن است به نظر برخی چندان مهم نباشد، اما در اقتصاد روزمره هزینه کردن مهم است. یعنی چقدر درآمد دارید و چقدر هزینه دارید و آیا می توانید آنها را متعادل کنید یا نه; تعادلی که مدت ها به نظر می رسد شکسته شده و بخش بزرگی از جمعیت کشور را با مشکل این عدم تعادل یا عدم تعادل بین هزینه و درآمد مواجه می کند.
اقتصاد روزمره به اولویت اصلی زندگی ما ایرانیان تبدیل شده است. بعید است در طبقات مختلف اجتماعی (حتی بخشی که به لطف دلارهای نفتی یک شبه ثروتمند شده است) و در جمع های خانوادگی ایرانیان گرانی مایحتاج روزانه و گروه های مختلف از افزایش مداوم قیمت ها گلایه نداشته باشند.
اگر اقتصاد در همه دایره‌ها حرکت کرده است، یکی از دلایل آن این است که هزینه‌های زندگی حتی قشر نسبتاً مرفه آنقدر افزایش یافته است که به نظر می‌رسد ورودی‌ها و خروجی‌های مالی خانواده‌ها با هم همخوانی ندارد و در دام برخی گرفتار شده‌اند. نوعی عدم تعادل بستگی به خود شما دارد که شرایط چگونه باشد، اما تقریبا همه مسئولان از بهبود وضعیت خبر می دهند یا مستقیم یا غیرمستقیم تاکید می کنند که وضعیت اقتصادی در آینده نزدیک بهتر خواهد شد.
از جنبه های مختلف اقتصاد و معیشت خانوارها صحبت کنید، اگرچه یک روی سکه احساسی است و از تعاملات عملی و روزمره مردم با قصاب، سبزی فروش و سوپرمارکت محله نشات می گیرد، اما قسمت دیگر آن محصول مشاهدات و تدابیری است که نهادهای رسمی در مورد این وضعیت دارند. همین چند روز پیش مرکز آمار ایران اعلام کرد که در مهر ماه 1403 شاخص بهای مصرف کننده نسبت به ماه قبل 2.7 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل 31.6 درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل 33 درصد بوده است. سال 6 درصد افزایش داشته است. این بدان معناست که برداشت مردم از وضعیت بازار همان است که کم و بیش در آمارها منعکس شده است.
بر اساس گزارش ارائه شده از سوی مرکز آمار در هفته اول هفته جاری، در مهر ماه 1403، شاخص بهای مصرف کننده خانوار کشور به عدد 271.8 رسید که نسبت به ماه قبل 2.7 درصد و نسبت به ماه قبل 31.6 درصد افزایش نشان می دهد. ماه قبل در ماه مشابه سال گذشته، در 12 ماه منتهی به این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل 33.6 درصد افزایش داشته است.
این مرکز آمار تورم را نیز اعلام کرد. بر اساس این اطلاعیه، در مهر ماه 1403، تورم نقطه به نقطه خانوار کشور 31.6 درصد بوده است. این بدان معناست که خانوارهای کشور به طور متوسط 31.6 درصد بیشتر از مهر 1402 برای خرید همان مجموعه کالاها و خدمات هزینه کرده اند. تورم نقطه به نقطه مهر ماه 1403 نسبت به ماه قبل 0.4 درصد افزایش داشته است.
همچنین در مهر ماه 1403 تورم ماهانه خانوارهای کشور 2.7 درصد بوده است. تورم ماهانه گروه های اصلی «خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات» 2.3 درصد و گروه اصلی «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» 2.9 درصد بوده است. همچنین در مهر ماه 1403 نرخ تورم سالانه خانوارهای کشور به 33.6 درصد رسید که نسبت به مدت مشابه در ماه قبل 0.6 واحد درصد کاهش داشته است.
بخشی از این آمار نشان می دهد در حالی که نرخ تورم سالانه کشور در مهر ماه 1403 33.6 درصد است، دامنه تغییرات آن برای دهک های مختلف از 30.5 درصد برای دهک اول تا 34.1 درصد برای دهک های نهم و دهم، اما تورم اعشاری است. شکاف در این ماه به 3.6 واحد درصد رسیده است که نسبت به ماه قبل (4.1 واحد درصد) 0.5 واحد درصد کاهش داشته است.
تفاوت مرکز آمار با روابط روزمره مردم با بازار این است که مردم در روابط خود با بازار با تکانه های ناگهانی قیمت مواجه می شوند. ناگهان وقتی در بازار ظاهر می شوند و قرار است پول کتاب و دفتر بچه هایشان را بپردازند یا گوشت و مرغ بخرند، متوجه می شوند که برای همین مقدار کالا باید قیمت بیشتری بپردازند.
همین چند روز پیش خبری منتشر شد که نشان می داد قدرت خرید صد هزار تومانی ایرانچک از روز انتشار در سال 1386 تا به امروز چقدر تغییر کرده است. آمارها نشان می دهد که چک در آن روز حدود 105 دلار ارزش داشت و امروز ارزش آن حدود یک دلار و نیم است. اگرچه مردم کوچه و بازار آمار را می بینند و اخبار را می شنوند، اما در نهایت این کاهش ارزش را از نزدیک و در لحظه احساس می کنند. مثل قیمت گوجه فرنگی که اخیراً خبر افزایش قیمت آن بوده است.
همین دیروز خبرگزاری ایلنا مصاحبه جالبی را در نوع خود منتشر کرد. چرا که اتحادیه میوه و تره بار تهران از کاهش قیمت گوجه و صیفی جات تا پایان ماه جاری و همزمان با عرضه محصولات جنوب کشور در بازار پایتخت خبر داده بود.
اسدالله کارگر رئیس اتحادیه میوه و تره بار تهران درباره افزایش قیمت گوجه فرنگی گفت: آخرین قیمت کشف شده برای فروش عمده گوجه فرنگی در میدان بزرگ میوه و تره بار تهران بین 40 تا 50 هزار تومان است. با این حال، قیمت مکان های تابستانی با آغاز پاییز دور از انتظار نیست. زیرا در ابتدای این فصل منبع تامین این اقلام تغییر می کند.
وی همچنین افزود: گوجه فرنگی که در فصل تابستان در تهران به فروش می رسد در ورامین و کرج کشت می شود، اما با شروع فصل سرما که امکان کشت در این مناطق وجود ندارد، گوجه فرنگی کشت شده در جنوب در تهران به فروش می رسد. بازار و تا ماه های تابستان در جنوب آماده برداشت و رسیدن به بازار تهران باشد، در شرایطی که عرضه ورامین و کرج متوقف شده است، کمبودی در بازار وجود خواهد داشت و منجر می شود. به افزایش قیمت ها که البته ادامه نخواهد داشت.
به گفته کارگر، گوجه فرنگی جنوب ابتدا به صورت نو وارد بازار می شود و پس از 20 روز به عرضه انبوه می رسد و در نهایت بازار تابستانی در پایان آبان ماه تعادل خود را به دست می آورد. قابلیت کشت گوجه فرنگی در جنوب و ارسال آن به تهران، نیاز به نگهداری آن در سردخانه را مرتفع ساخته و گوجه فرنگی به صورت تازه در سراسر کشور و در تمام فصول سال مصرف می شود.
کارگر گفت: خیار زمستانه در گلخانه نیز کشت و معامله می شود و قیمت مکشوفه که هم اکنون 40 تا 55 هزار تومب در فروش عمده است کاهش می یابد.
این اقتصاد روزمره است. پارامترهایی در آن دخیل است که گاهی ممکن است از نظر برخی چندان مهم نباشد، اما در اقتصاد روزمره هزینه کردن مهم است. یعنی چقدر درآمد دارید و چقدر خرج می کنید و آیا می توانید آنها را متعادل کنید یا نه. تعادلی که مدت ها به نظر می رسد شکسته شده و بخش بزرگی از جمعیت کشور را با مشکل این عدم تعادل یا عدم تعادل بین هزینه و درآمد مواجه می کند.
مقصود فراستخواه، جامعه شناس مردادماه امسال در نشست هم اندیشی با موضوع «آینده پژوهی فقر و نابرابری» که در موسسه رحمان برگزار شد، آمار و توصیفی از وضعیت فعلی فقر و نابرابری در جامعه ایرانی ارائه کرد و گفت: ما نمی توانیم فقر را با اعداد بیان کنیم. فقر مستلزم مشاهده عمیق است.
بر اساس تحقیقات انجام شده در ایران، تقریبا یک سوم خانواده های ایرانی با فقر دست و پنجه نرم می کنند. پنج میلیون نفر با گرسنگی روبرو هستند. در شاخص جهانی گرسنگی، ایران جزو 10 کشور کم گرسنگی است، اما در گزارش های موردی و گزارش های میدانی با میلیون ها نفر مواجه هستیم که با گرسنگی مواجه هستند.
