در پی حملات موشکی ایران به اسرائیل در اوایل بامداد شنبه، پدافند هوایی این کشور بامداد امروز در اقدامی به مراکز نظامی در استان های تهران، خوزستان و ایلام حمله کرد باعث تنش شد قرار داده است
برای بررسی سوال فوق، «گزیده» گفت وگویی با محمد خواجوی، مدیر گروه مطالعات لبنان مرکز تحقیقات استراتژیک خاورمیانه انجام داده است که در ادامه مشروح آن را می خوانیم:
تحلیل شما از حمله اسرائیل چیست؟
شرح دقیق این حمله و نتایج آن مستلزم روشن شدن دقیق ابعاد این حمله و میزان خسارت است. تاکنون اطلاعات دقیقی از جزئیات این حمله و اهداف مشخص نشده است. اما برآوردهای اولیه نشان می دهد که حمله اسرائیل محدود و کنترل شده بوده است. در این چند روز اخیر سناریوهای مختلفی در مورد حمله اسرائیل مطرح شد. در این بین حداقل ترین سناریوی ممکن اجرا شد. سناریوهای دیگری از جمله حمله به تاسیسات انرژی و هسته ای مورد بحث قرار گرفت. این حمله نشان داد که اسرائیل در این مرحله به دنبال افزایش سطح تنش نیست. اسرائیل ترجیح داد حملات خود را به مناطق نظامی محدود کند. به نظر می رسد فشار آمریکا و متقاعد کردن مقامات اسرائیلی برای محدود کردن واکنش به ایران موثر بوده است. رایزنی های دیپلماتیک ایران نیز در محدودسازی این عملیات موثر بوده است. اولویت اسرائیل در حال حاضر جنگ تمام عیار با ایران نیست، بلکه جنگ در لبنان مهمتر است. شروع جنگ با ایران توانایی اسرائیل برای مقابله با لبنان را مختل خواهد کرد.
آیا ایران وعده صادق 3 را عملی خواهد کرد؟
بر اساس اظهارات چندین مقام، ایران در حال حاضر به دنبال محدود کردن تنش است. البته باید دقیقا مشخص شود که چه اتفاقی افتاده است. ایران در حال حاضر پاسخ نظامی نشان نمی دهد اما بر حق خود برای پاسخ پافشاری می کند. این موضوع در بیانیه وزارت امور خارجه نیز مطرح شده است. از سوی دیگر، در بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح به «پاسخ در زمان مناسب» نیز اشاره شده است. رئیس جمهور همچنین گفت که ایران با درایت و هوشمندی پاسخ خواهد داد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ایران در آینده نزدیک به این حمله پاسخ نظامی بعید می داند. هدف اصلی ایران ایجاد چالش برای اسرائیل در جبهه لبنان و از بین بردن جنگ در آنجا است.
آیا تنش های مستقیم به پایان رسیده است؟
با توجه به سیال بودن اوضاع در منطقه، نمی توان گفت که این حمله پایانی بر درگیری مارپیچ ایران و اسرائیل در یک سال گذشته است یا آغاز دوره جدیدی از تنش بین آنها. اگرچه به نظر می رسد این دوره اقدام و واکنش ایران و اسرائیل به پایان رسیده است، اما هنوز زود است که آن را پایان تنش مستقیم میان آنها بدانیم، زیرا درگیری دو طرف همواره تابعی از تحولات جهان بوده است. منطقه احتمالاً به این زودی ها رویارویی مستقیم بین دو طرف نخواهیم داشت. اما دیدیم که بعد از وعده صادق 1، ایران فکر می کرد این چرخه متوقف می شود. مجموعه ای از حوادث مانند ترور اسماعیل هنیه و سید حسن نصرالله شرایطی را ایجاد کرد که ایران مجبور به پاسخگویی شد. من فکر می کنم که وضعیت به سرنوشت جنگ در لبنان بستگی دارد. اسرائیل در صورت موفقیت در این جنگ به اقدامات دیگر در منطقه و شکست مواضع محور مقاومت ادامه می دهد. اگر اسرائیل دچار فرسایش جنگ شود، دستش برای اقدامات دیگر محدود خواهد شد. سرنوشت لبنان ممکن است در رویارویی آینده ایران و اسرائیل موثر باشد.
به طور کلی تحلیل شما از فضای پیش روی ما چیست؟
تا زمانی که دولت جدید آمریکا تشکیل نشود، وقایع بر اساس قواعد این سرزمین رقم خواهد خورد و شاهد یک ابتکار جدی سیاسی برای پایان دادن به بحران نخواهیم بود. نوع کنش و واکنش میدانی می تواند در موقعیت موثر باشد. بنابراین ما دو ماه بسیار سرنوشت ساز را خواهیم داشت. پس از ضربات به حزب الله، ایران بیش از پیش نگران شد و می خواهد از دستاوردهای نظامی اسرائیل جلوگیری کند. این بازی ادامه دارد و نمی توان با قطعیت گفت که کدام طرف برنده آینده نظم منطقه است.
