به گزارش خبرآنلاین روزنامه شرق، در یادداشتی به قلم کیومرث اشتریان، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، آمده است: امروز در خاورمیانه، جنگ اصلی حمله هواپیماهای یک کشور به هواپیما نیست. قلمرو دیگری و بمباران برخی نقاط نظامی یا اقتصادی. جنگ واقعی به معنای عجله متحدان برای حمایت از یکی از متخاصم نیست. جنگ اصلی، جنگ رسانه ای برای بازیابی عزت و هژمونی از دست رفته است.
در جنگ های سنتی، آتش توپخانه در خطوط مقدم دشمن برای نیروهای پیاده برای شکستن خط شدید است. در جنگ خاورمیانه اما مدت زیادی از برگزاری رزمایش یا عملیات نظامی و تسلیحاتی می گذرد و قبل و بعد از آن به جنگ اصلی که همان جنگ رسانه ای است دامن می زند. هدف این جنگ رسانه ای تسخیر قلب ها و ایجاد وحشت است. این هدف اصلی ابتدا سران دولت و سپس اقتصادها و مردم را هدف قرار می دهد. در یک ماه گذشته و پس از حمله موشکی ایران، صدها خبر منتشر شده است که همگی کارکرد جنگ روانی دارند:
– سخنرانی تمرین شده مقامات اسرائیلی مبنی بر اینکه «ما هر کاری کردیم و این کار را کردیم و این کار را کردیم» و بازتاب جهانی آن.
– اخبار روزنامه های معروف دنیا و سفرهای منطقه ای مقامات آمریکایی.
– رسانه های رسمی اسرائیل گزارش دادند که حدود 140 جنگنده اسرائیلی پس از عملیات به سلامت بازگشتند.
– اینکه آمریکا به عربستان و اعراب ضمانت دفاعی داده است.
و ده ها و صدها نمونه مشابه از خلاقیت های رسانه ای برای بازگرداندن پرده بکارت وجود دارد.
کسی که فضای رسانه را تسخیر کرد، انگار در «جنگ واقعی» پیروز شده است. این ساخت ذهنی جهان است که هدف اصلی است. در واقع، هر یک از طرفین تلاش می کنند تا ساختاری از حقیقت بسازند و آن را به جهان ببخشند.
اما این ابزار همیشه کار نمی کند. محاسبه روی زمین این است که آیا این حملات به ساختارهای اقتصادی و حیاتی آسیب وارد کرده است یا خیر. آیا این حملات نشان دهنده قصد طرف برای گسترش دامنه جنگ (تشدید) است؟ وقتی پرستیژی که یکی از طرفین برای مدت طولانی ایجاد کرده شکسته شود، دیگر این بازی های رسانه ای جواب نمی دهد.
حقیقت میدانی این است که از زمان جنگ 1967، ماشین جنگی اسرائیل مورد چنین تخریبی قرار نگرفته است. تاریخ جنگ‌های اسرائیل و آمریکا نشان می‌دهد که اگر واقعاً در میدان نبرد برتری داشته باشند، به هیچ وجه شکست نخواهند خورد و تا زمانی که دشمن کاملاً تسلیم نشود، میدان را ترک نخواهند کرد.
شبکه الجزیره به نقل از یک مقام آمریکایی گفت: «با تایید پایان حمله اسرائیل، از ایران می‌خواهیم که واکنشی نشان ندهد». علاوه بر این، CNN به نقل از یک مقام اسرائیلی گفت که ما به تاسیسات هسته ای یا نفتی ایران حمله نکردیم. معنای ضمنی این کلمات عدم تمایل به درگیری در مقیاس بزرگ است. اما مهمترین معنای ضمنی آنها این است که در اقدام نظامی هیچ مزیتی ندارند.
با وجود این جنگ رسانه ای، افکار عمومی ایران در آرامش و در نوعی «بی خیالی» به سر می برد. شاید یکی از دلایل آن این باشد که در دوران جنگ ایران و عراق دوران بسیار سخت تری را پشت سر گذاشته است. زمانی که راکت اندازها و بمباران شهرها بی وقفه ادامه داشت. ترس از جنگ از خود جنگ وحشتناک تر است.
همه اینها به این معنا نیست که ایران می خواهد دامنه جنگ را گسترش دهد. شواهد نشان می دهد که ایران به اندازه کافی به دنبال گسترش دامنه جنگ نیست.
تاکنون با وجود تلاش های رسانه ای حامیان اسرائیل، «بازنده واقعی» اسرائیل بوده است که هم اعتبار خود را در جنگ غزه از دست داده و هم ناتوانی خود را در دفاع موشکی. پس از جنگ محدود با موشک های هوایی و پس از جنگ گسترده رسانه ای، این نهاد دیپلماسی است که باید بتواند با ارائه برنامه های روشن و عملیاتی در دو سطح منطقه ای و جهانی ابتکار عمل را به دست گیرد. قدرت ایران در این زمینه محدود است. زیرا اتحاد دیپلماتیک و اقتصادی اعراب، اسرائیل و آمریکا تا حد زیادی نهادینه شده است.
در چنین شرایطی، تغییر میدان بازی دیپلماتیک به سمت هند و چین و شاید اروپای عربی ممکن است راه حلی باشد. تغییر زمین بازی تحریم ها از همه اینها اساسی تر است. جنگ تحریم های آمریکا دیگر تنها تهدیدی برای ایران نیست، بلکه تهدیدی است که در صورت موفقیت کامل، هر کشوری از جمله چین، روسیه و سایر کشورها را در بر خواهد گرفت.
راه حل های فنی مانند گسترش سیستم های توافق نامه های بین المللی بین کشورهایی که روابط اقتصادی گسترده ای دارند و مشمول تحریم های آمریکا هستند، گام مهمی است. سخنان سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در این زمینه کلیدی است: “همه می دانند که هر کسی ممکن است با تحریم های ایالات متحده یا سایر کشورهای غربی مواجه شود. سیستم پرداخت BRICS به ما اجازه می دهد تا معاملات اقتصادی خود را بدون وابستگی به آن انجام دهیم. که دلار و یورو را به سلاح تبدیل کرده اند.
البته این امر مستلزم حل و فصل بسیاری از مناقشات سیاسی بین کشورهای عضو بریکس از جمله گذار روسیه و چین از دیپلماسی سنتی سرد و بی رحم است.
23302
