بازار؛ گروه بورس: شهیر محمدنیا کارشناس اقتصادی در یادداشتی ویژه بازار به تحلیل وضعیت بورس و چشم انداز آن پرداخته است. در هفته های اخیر نوسانات و افت شدیدی را تجربه کرده است. این نوسانات عمدتاً به دلیل شرایط سیاسی، به ویژه رویدادهای خاورمیانه بوده است، اگرچه جنبه هایی مانند نرخ بهره بالا یا عدم مدیریت نظارتی کافی بی تفاوت نمانده است. شاخص کل به محدوده ای نزدیک شده است که برای بسیاری از فعالان بازار نوعی «خط قرمز» است. 2 میلیون واحد وجود دارد.
محدوده 2 میلیون واحدی به نوعی سطح حمایتی قوی برای بازار در ماه های اخیر بود. اما فقدان جنبش های حمایتی قوی از سوی نهادهای نظارتی به این معناست که این سطح به طور جدی تهدید می شود. این محدوده می تواند تأثیر روانی بسیار قوی ایجاد کند و بعید به نظر می رسد که در این شرایط حفظ شود، اما واقعیت این است که در صورت بازگشت ثبات، این سنگرها به راحتی بهبود می یابند. اما دوست دارم تدابیری اتخاذ کنند تا بازار به این منطقه نرسد.
مهمترین عامل موثر بر تحلیل بازار سهام، عدم قطعیت های سیاسی و بین المللی است. رویدادهای ژئوپلیتیک در خاورمیانه، تحریم‌های جدید احتمالی و جنگ‌های منطقه‌ای به این معناست که بازار نمی‌تواند نفس راحتی بکشد. روند سیاست های پولی و مالی داخلی نیز نامشخص است. اما وعده کاهش نرخ سود بانک مرکزی و شایعه بسته های حمایتی دولت در برخی روزها به کاهش افت شاخص کل کمک کرده است. اما آثار این اقدامات تاکنون محدود بوده و اساساً هرگونه حمایتی در شرایط کنونی اثر موقتی خواهد داشت.
افزایش نرخ دلار در بازار آزاد و همچنین نوسانات نرخ دلار نیما تاثیر مثبتی بر سودآوری شرکت های صادرات محور داشته است. در حالی که برخی از صنایع از این نوسانات سود می بردند، بسیاری از صنایع وابسته به واردات مانند خودرو با هزینه های تولید بیشتری مواجه بودند.
یکی از مهم ترین مولفه های اقتصادی که بر بازار سهام تأثیر می گذارد، نرخ ارز است. افزایش نرخ دلار در بازار آزاد و همچنین نوسانات نرخ دلار نیما تاثیر مثبتی بر سودآوری شرکت های صادرات محور داشته است. در حالی که برخی از صنایع از این نوسانات سود می بردند، بسیاری از صنایع وابسته به واردات مانند خودرو با هزینه های تولید بالاتری روبرو بودند.
نرخ تورم نیز یکی از عواملی است که فشار زیادی به بازار وارد کرده است. افزایش تورم قدرت خرید مصرف کنندگان را کاهش داده و این امر باعث کاهش تقاضا در بخش هایی مانند خودرو و مسکن شده است.
سازمان بورس و اوراق بهادار که وظیفه تنظیم و نظارت بر بازار را برعهده دارد در چند وقت اخیر با انتقادات زیادی مواجه شده است. بسیاری از فعالان بازار بر این باورند که عدم واکنش سریع و موثر نهادهای ناظر باعث شده تا بازار با بحران های پی در پی مواجه شود.
رئیس سازمان بورس باید بیشتر به وظایف نظارتی بپردازد
دیروز آقای سعیدی در جلسه اقتصادی هیات دولت شرکت کرد و در این جلسه با حضور آقای مزیکیان و سایر اعضای اقتصادی به چالش ها و انتظارات پرداخته و پیشنهاداتی ارائه کرد و ظاهرا رئیس جمهور نیز در این خصوص دستوراتی داده است. توجه . اما موضوع این است که این جلسات پس از رفع تنش موثر خواهد بود و بهتر است ریاست سازمان بورس در مقطع فعلی بیشتر به وظایف نظارتی خود بپردازد.
صنعت فلزات اساسی نیز به دلیل تقاضای بالای جهانی و نرخ ارز در وضعیت خوبی قرار دارد. فولاد مبارکه ایران و صنایع ملی مس همچنان در این صنعت پیشرو محسوب می شوند و توانسته اند سود دهی قابل توجهی را گزارش کنند.
الف) پتروشیمی ها و پالایشگاه ها: صنایع پتروشیمی و پالایشی همچنان جزو سودآورترین صنایع بورس هستند، به ویژه برای شرکت های صادرات محور که از افزایش نرخ ارز بهره مند شده اند. پالایش نفت اصفهان (شپنا) و پتروشیمی نوری از جمله شرکت هایی هستند که سودآوری خوبی داشته اند. اما نوسانات شدید نرخ ارز و مسائل مربوط به واردات مواد اولیه به چالشی برای این صنعت تبدیل شده است.
ب) فلزات اساسی: صنعت فلزات اساسی نیز به دلیل تقاضای جهانی و نرخ ارز بالا در وضعیت مناسبی قرار دارد. فولاد مبارکه و صنایع ملی مس ایران (فملی) همچنان پیشروان این صنعت محسوب می شوند و توانسته اند سود دهی قابل توجهی را گزارش کنند. البته تحریم ها و محدودیت های صادراتی همچنان تهدیدی برای این صنعت است.
ج) خودرو: صنعت خودرو در ماه های اخیر تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته است. از یک سو افزایش هزینه های تولید ناشی از نرخ ارز و واردات مواد اولیه فشار زیادی بر این صنعت وارد کرده است. از سوی دیگر ورود خودرو به بازار کالا و شایعه افزایش سرمایه ناشی از تجدید ارزیابی دارایی ها باعث جذابیت بیشتر این گروه برای سرمایه گذاران شده است. با این حال، مشکلات ساختاری و عدم شفافیت مالی همچنان بر عملکرد این گروه سایه افکنده است.
د) بانکداری: صنعت بانکداری به دلیل مشکلات ساختاری و نوسانات نرخ سود یکی از صنایع آسیب پذیر بازار است. بانک هایی مانند ملت (وبملت) و پارسیان (وپارس) همچنان با چالش های زیادی روبرو هستند. در حالی که نرخ‌های بهره پایین‌تر می‌تواند به تسهیل تسهیلات بیشتر و کاهش هزینه‌های تامین مالی کمک کند، افزایش بدهی‌ها و مشکلات نقدینگی همچنان بر صنعت تاثیر منفی می‌گذارد.
ه) صنایع غذایی: با افزایش نرخ ارز و تورم، صنایع غذایی نیز با چالش های جدی مواجه شده است. افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت خرید مصرف کننده باعث کاهش سودآوری این صنعت شده است. با این حال، شرکت هایی که متکی به صادرات هستند مانند صنایع لبنی ایران (قاشازار) توانسته اند از مزایای افزایش نرخ ارز بهره ببرند.
با توجه به شرایط فعلی، انتظار می رود بازار در کوتاه مدت تحت فشار باقی بماند. ریسک های سیستماتیک همچنان به عنوان عامل اصلی موثر بر بازار نقش مهمی ایفا خواهند کرد. اگر تنش های سیاسی کاهش یابد و حمایت هدفمند دولت افزایش یابد، بازار ممکن است به سمت رشد حرکت کند.
