نان فوکاچیا که با روغن زیتون و انواع ادویه مصرف می‌شود، بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد. در گذشته، نان فوکاچیا هنگام جشن‌‌ها و مراسم مختلف تهیه و مصرف می‌شد، اما امروزه این نان به‌دلیل پخت آسان و منحصربه‌فردبودنش بسیار محبوب و نان اصلی و روزانه بسیاری از افراد شده است. اگر می‌خواهید بدانید نان فوکاچیا چه نوع نانی است و چگونه تهیه می‌شود، این مقاله از «اسمارتک نیوز» را مطالعه کنید.
نان فوکاچیا چیست؟
می‌گویند خاستگاه نان فوکاچیا جنوا (شهری بندری در شمال غربی منطقه لیگوریای ایتالیا) بوده است، اما باید گفت پیش از اینکه این نان به ایتالیا برسد، در فرهنگ یونانی و اتروسکی جای داشته و از آن زمان تاکنون دستخوش تغییرات متعددی شده است. در یونان، خمیر نان فوکاچیا را با روغن زیتون، سنگ نمک، گیاهان خشک و موادی همچون پیاز یا زیتون طعم‌دار می‌کردند.
فوکاچیا یکی از انواع نان های ایتالیایی و نوعی نان تخت است که ورز داده شده و روی اجاق پخته می‌شود. این نان ظاهر و بافتی مانند نان پیتزا دارد، تا جایی که به این نان «پیتزا بیانکا» هم گفته می‌شود.
نان فوکاچیا را گرد، مستطیلی یا مربعی درست می‌کنند و می‌توانید آن را همراه با غذا یا همچون نان ساندویچی مصرف کنید. علاوه‌بر اینها، در توصیف نان فوکاچیا باید گفت که خوشبو، گرم، مرطوب و تا حدی نرم است.
ارزش غذایی نان فوکاچیا
در جدول زیر، ارزش غذایی ۵۷ گرم نان فوکاچیا را مشاهده می‌کنید:
| ماده غذایی | ارزش غذایی |
| کالری | ۱۴۲ |
| چربی | ۴٫۵ گرم |
| سدیم | ۳۲۰ میلی‌گرم |
| کربوهیدرات | ۲۰٫۴ گرم |
| فیبر | ۱ گرم |
| قند | ۱ گرم |
| پروتئین | ۵ گرم |
| کلسیم | ۲۰ میلی‌گرم |
| فولات | ۷۸٫۷ میکروگرم |
| فسفر | ۷۳ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۶۵ میلی‌گرم |
| اسیدهای چرب تک‌اشباع‌شده | ۳٫۳۲ گرم |
فواید نان فوکاچیا
برخی از افراد بر این باورند که نان فوکاچیا هیچ فایده‌ای ندارد، اما چون برای درست‌کردن این نوع نان از روغن زیتون استفاده می‌شود، نان فوکاچیا فواید متعددی برای بدن دارد. در واقع این نان حاوی پروتئین، ویتامین‌های ضروری و مواد معدنی است و افزودن آن به رژیم غذایی‌تان فکر خوبی است. در ادامه، برخی از فواید نان فوکاچیا را بیان کرده‌ایم.
۱. موجب احساس سیری طولانی‌تری می‌شود
اگر نان فوکاچیا را به‌شیوه سنتی با روغن زیتون فرابکر آماده کنید، سالم‌تر از نان‌های دیگر می‌شود و پروتئین و چربی سالم بیشتری به بدنتان می‌رساند. چربی‌ها و پروتئین‌ها کندتر از کربوهیدرات‌ها هضم و از معده خارج می‌شوند، به همین دلیل با افزودن چربی سالم و پروتئین بیشتر به رژیم غذایی‌تان احساس سیری طولانی‌مدتی خواهید داشت. در ضمن سیری طولانی‌تر به‌معنای کمتر غذاخوردن و کاهش وزن بیشتر است. بنابراین نان فوکاچیا در کاهش وزن هم نقش دارد.
۲. سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند
نان فوکاچیا منبعی عالی از آنتیاکسیدان سلنیوم است و اثری مثبت روی عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد. این آنتیاکسیدان می‌تواند با تأثیر روی التهاب و واکنش سیستم ایمنی از بدنتان در برابر عواملی بیماری‌زا چون ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها محافظت کند. در ضمن سلنیوم از سلول‌های بدن در برابر تنش اکسایشی ناشی از سیگارکشیدن، مصرف نوشیدنی‌های الکلی و اضطراب‌های روزمره محافظت می‌کند.
کمبود سلنیوم به سلول‌های سیستم ایمنی بدن صدمه می‌زند و عملکرد آنها را مختل می‌کند.
۳. حامی سلامت قلب و کلیه‌‌هاست
۲ نوع چربی سالم داریم: تک‌اشباع‌شده و چنداشباع‌شده. روغن زیتون منبع خوبی از چربی‌های تک‌اشباع‌شده است. چربی‌های تک‌اشباع‌شده موجود در نان فوکوچیا (به‌دلیل استفاده از روغن زیتون در تهیه این نان) از احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌کاهند. در واقع مصرف مواد خوراکی سرشار از چربی‌های سالم از کلسترول بد می‌کاهد و کلسترول خوب را افزایش می‌دهد و این‌گونه احتمال بروز بیماری‌های قلبی کاهش می‌یابد.
پتاسیم موجود در نان فوکاچیا نیز این نان را برای افراد دچار سنگ کلیه پرفایده می‌کند. بنا بر بررسی‌ها، هرچه پتاسیم بیشتری وارد بدن شود، از احتمال ابتلا به سنگ کلیه کاسته می‌شود.
۴. انرژی بیشتری برای بدن فراهم می‌کند
نقش اصلی کربوهیدرات‌ها تأمین انرژی بدن است. از آنجایی که کربوهیدرات‌ها به‌سرعت هضم می‌شوند، جذب آنها خیلی سریع اتفاق می‌افتد. به همین دلیل نان، از جمله نان فوکاچیا، چیزی است که صبح‌ها موقع صبحانه نیاز دارید. علاوه‌بر این، ویتامین‌های B ضروری تیامین و نیاسین هم انرژی تولید می‌کنند. تیامین عاملی مهم در سوخت‌وساز کربوهیدرات‌هاست و بدون این ویتامین بدن نمی‌تواند به‌اندازه کافی از انرژی کربوهیدرات‌ها بهره‌مند شود.
همچنین نیاسین با یاری‌رساندن به آنزیم‌ها برای تولید انرژی به بدنتان کمک می‌کند از غذای مصرفی‌تان انرژی بگیرید و نبود آن موجب خستگی و بی‌حالی می‌شود.
۵. با رژیم غذایی مدیترانه‌ای سازگار است
فوکاچیا، این نان تخت سنتی ایتالیایی، با استفاده از آرد، نمک، مخمر، آب و روغن زیتون تهیه می‌شود و درنهایت نانی شبیه نان پف‌دار پیتزا به دست می‌آید. روی این نان را می‌توان با چاشنی‌های متنوعی چون رزماری، زیتون، آویشن، کنگر فرنگی، دانه کاج، فلفل قرمز سرخ‌شده، گوجه‌فرنگی سرخ‌شده و پنیر ریکوتا پوشاند که همگی از مواد اصلی رژیم غذایی مدیترانه‌ای هستند. افرادی که از رژیم غذایی مدیترانه‌ای پیروی می‌کنند، می‌توانند با خیال راحت نان فوکاچیا را به رژیم غذایی خود اضافه کنند.
عوارض جانبی
۱. حساسیت
نان فوکاچیا همچون نان‌های دیگر با آرد گندم یا آرد چندمنظوره درست می‌شود و بدون گلوتن نیست. بنابراین افرادی که به گلوتن حساسیت دارند یا به بیماری سلیاک مبتلا هستند، باید از مصرف نان فوکاچیا پرهیز کنند.
۲. سرشار از سدیم
نان فوکاچیا سرشار از سدیم است. بنابراین اگر به بیماری پرفشاری خون مبتلا هستید یا باید رژیم غذایی کم‌سدیم داشته باشید، از نان فوکاچیای خانگی یا کم‌سدیم استفاده کنید.
۳. مشکلات ناشی از مصرف بیش‌ازحد نان فوکاچیا
مصرف بیش‌ازحد هر نوع ماده خوراکی مضر است و نان فوکاچیا هم از این قاعده مستثنا نیست. فوکاچیا سرشار از فسفر است و بنا بر بررسی‌ها، مصرف فسفر بیش‌ازحد موجب بیماری مزمن کلیوی، ناراحتی‌های قلبی‌عروقی و اختلال متابولیک استخوانی می‌شود.
انواع نان فوکاچیا
نان تخت فوکاچیا را می‌توان با مواد مختلفی تهیه کرد و به انواع متفاوت این نوع نان دست یافت. در ادامه، برخی از انواع این نان را معرفی کرده‌ایم.
۱. اسفینچونه (Sfincione)
اسفینچونه نان فوکاچیای سیسیلی است که روی اجاق درست می‌شود و روی آن با سس گوجه‌فرنگی با طعم پونه کوهی پوشانده می‌شود. علاوه‌بر این، برخی از افراد روی این نوع نان را با پیاز، آنچوی‌ماهی و پنیرهای محلی ایتالیایی می‌پوشانند.
۲. آلا جنوا (Alla Genovese)
این نوع نان با استفاده از روغن زیتون و نمک درشت آماده می‌شود. نان آلا جنوا برخلاف انواع دیگر نان فوکاچیا، معمولا به‌شکل نان تخت مستطیلی‌شکل تهیه می‌شود.
۳. فوگاس (Fougasse)
فوگاس نوع دیگری از نان فوکاچیاست که در فرانسه پخت می‌شود و مواد اصلی آن آرد، مخمر، نمک، شکر، آب و روغن زیتون است. این نان گرد و به‌رنگ قهوه‌ای متمایل به طلایی آماده می‌شود و بسیار ترد است.
۴. کادورونی (Cudduruni) یا لنتینی (Lentini)
کادورونی یکی دیگر از انواع نان فوکاچیاست که خاستگاه آن شهر لنتینی (Lentini) در استان سیراکوز است. مواد اصلی این نوع نان خمیر ترش مولد، آرد گندم سخت، نمک و آب است. گاهی اوقات روی این نان را با پیاز، برگ چغندر، کلم بروکلی، گوجه‌فرنگی، پنیر شیر گوسفند و روغن زیتون می‌پوشانند.
۵. نان فوکاچیای مسینی (Messinese)
این نوع نان ایتالیایی از آرد، سمولینا، مخمر، آب ولرم، روغن زیتون، نمک و شکر درست می‌شود. روی این نوع نان معمولا با موادی چون آنچوی‌ماهی، پنیر توما (نوعی پنیرپیتزای ایتالیایی)، کاسنی فرنگی و گوجه‌فرنگی پوشانده می‌شود. گاهی پیش از پخت این نان، کمی فلفل سیاه هم به خمیر اضافه می‌شود.
روش نگهداری نان فوکاچیا
نان فوکاچیا را در دمای اتاق می‌توان تا چند روز سالم نگه داشت. ماندگاری این نان در فریزر ۱ ماه است. در ضمن اگر فوکاچیا با موادی چون پنیر یا گوشت تهیه شده است، آن را فقط در یخچال یا فریزر نگه دارید. موقع فریزری‌کردن این نان هم باید بین نان‌ها کاغذ پخت یا روغنی قرار دهید تا نان‌ها با هم تماس نداشته باشند. نان‌ها را در پلاستیک قرار دهید و فریز کنید.
طرز تهیه نان فوکاچیا
زمان آماده‌سازی: ۲۵ دقیقه + ۲۰ دقیقه زمان پخت
کالری: ۲۱۱ کالری به‌ازای هر قرص نان
کافی برای: ۱۲ قرص نان
مواد لازم
- ۵۰۰ گرم آرد نان قوی (آرد گندم کامل یا سبوس‌دار) و کمی هم برای آردپاشی؛
- ۷ گرم خمیرمایه خشک؛
- ۲ قاشق چای‌خوری نمک دریا؛
- ۵ قاشق غذاخوری روغن زیتون و کمی هم برای چرب‌کردن سینی و سرو نان؛
- ۱ قاشق چای‌خوری نمک دریا؛
- مقدار کمی رزماری.
مراحل تهیه
مرحله اول
آرد را در ظرف بزرگی بریزید. خمیرمایه را روی یک قسمت آرد بپاشید و به قسمت دیگر آرد نمک را اضافه کنید. سپس تمام مواد را کاملا هم بزنید. وقتی نمک و خمیرمایه را جداجدا به آرد اضافه کنید، نمک خمیرمایه را از بین نمی‌برد.
مرحله دوم
وسط آرد یک گودی درست کنید و درون آن ۲ قاشق غذاخوری روغن و ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر آب ولرم بریزید. این مواد را باید به‌تدریج اضافه کنید تا خمیر گلوله نشود و در پایان به خمیری یکدست و یکنواخت دست پیدا کنید. سطح میزتان را کمی آرد بپاشید و خمیر را روی آن بگذارید و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه آن را ورز دهید. وقتی خمیر دیگر به دست‌تان نچسبید، آن را در کاسه‌ای تمیز بریزید و روی آن را با حوله یا پارچه‌ای ضخیم و تمیز بپوشانید و ۱ ساعت به آن استراحت دهید تا حجم خمیرتان ۲ برابر شود.
مرحله سوم
کف یک قالب مستطیلی کم‌عمق را چرب کنید و خمیر را روی آن قرار دهید و آن‌قدر خمیر را بکشید تا سطح مستطیلی‌شکل قالب را بپوشاند. دوباره روی این قالب را با حوله یا پارچه بپوشاید و ۳۵ تا ۴۵ دقیقه دیگر هم صبر کنید.
مرحله چهارم
اکنون فر را روشن کرده و دمای آن را روی حرارت ۲۰۰ تا ۲۲۰ اسمارتک نیوز سانتی‌گراد بگذارید. با انگشتانتان روی خمیر را کمی فشار دهید تا روی آن فرورفتگی‌هایی ایجاد شود. سپس ۱٫۵ قاشق غذاخوری روغن زیتون، ۱ قاشق غذاخوری آب و کمی نمک به خمیر اضافه کنید و درون فرورفتگی‌های خمیر گیاه رزماری قرار دهید.
اگر می‌خواهید نان فوکاچیا با سبزیجات داشته باشید، می‌توانید از انواع سبزی‌های موردعلاقه‌تان مانند کلم بروکلی و آویشن به خمیر نانتان اضافه کمید و نان را بپزید. همین کار را می‌توان برای تهیه نان فوکاچیا با سیب زمینی انجام داد. فقط کافی است سیب‌زمینی‌های کوچک را گرد برش بزنید و درون فرورفتگی‌های خمیر قرار دهید، سپس خمیر را در فر بگذارید و نان را آماده کنید.
مرحله پنجم
خمیر را درون فر قرار دهید و ۲۰ دقیقه صبر کنید تا نان طلایی‌رنگ شود. نان را از فر بیرون بیاورید و درحالی‌که هنوز داغ است، روی آن ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون بپاشید. نان آماده است و می‌توانید آن را به مربع‌هایی با اندازه دلخواه برش بزنید.
طرز تهیه نان فوکاچیا بدون ورز دادن
برای تهیه نان فوکاچیا بدون ورز دادن تمام مراحل پخت نان فوکاچیا را انجام دهید با این تفاوت که خمیر آماده‌شده را بدون ورزدادن استراحت دهید.
کلام آخر
امیدواریم با درست‌کردن این نوع نان از طعم آن لذت ببرید. در ضمن اگر طرز تهیه نوع متفاوتی از نان فوکاچیا را بلدید، خوشحال می‌شویم آن را با ما هم در میان بگذارید.
