نقال ارومیه که این روزها به یکی از مهم ترین سوغات این شهر معروف است، یادگاری از مرحوم بدیعی است که موسس نقال ارومیه به شمار می رود و سپس حاج محمدعلی قاسمی متولد 1328 است. در کلاس شیرینی با مرحوم از جوانی. بدیعی دست به کار شد و به دنیا عرضه کرد.
به گزارش بهشت تهران؛ گفته می شود با تلاش فراوان او روایت ارومیه به شکل امروزی و با عطر و طعم فندق خلق شد. روایات نشان می دهد که در قدیم روایت ارومیه فقط به صورت الگو وجود داشته است و آن روایت بیدمشکی بوده که قدما به آن روایت صغیر نیز می گفتند. بعدها در دهه 1340 شیرینی بدیعی برای اولین بار نقاردویی را تولید کرد و از آن زمان تاکنون چندین نوع از این شیرینی تولید شده است.
سعید مظلوم
تاریخ ترجمه ارومیه
تعداد تولیدکنندگان نقل در ارومیه زیاد است و سعید مظلوم فر 66 ساله یکی از قدیمی ترین تولیدکنندگان در این تجارت به شمار می رود. او می گوید: نقول قبل از تولد من و حتی قبل از پدرم در ارومیه وجود داشته و تهیه می شده است، در واقع روایت ارومیه بیش از 100 سال قدمت دارد، همانطور که پدرم برایم توضیح داد در گذشته نقول را با خلال چغندر درست می کردند. و بادام با اینکه نقاط زیادی از کشور است، منحصر به ارومیه است، یعنی ارومیه را در هیچ کجای ایران نمی توان یافت.
مظلوم فر که معروف ترین نقال ارومیه را ناقل راز بیدمشکی می داند، توضیح می دهد که در گذشته نقال شاه پسند که هنوز از گردو درست می شود، معروف بوده است.
قنادی اصل
پدر سعید مظلوم فر در سال 1328 کارخانه نانوایی و قنادی را تأسیس کرد که از آن زمان تاکنون وجود دارد. مظلوم فر می گوید: خانواده ما از سال 1328 وارد این حرفه شده اند، پدرم برای اولین بار در خانواده ما خود را وقف حرفه نانوا و نانوا کرد و سپس این حرفه به سراغ ما آمد.
وی البته تاکید می کند که پیش از این قنادی مرحوم بدیعی بسیار معروف بوده و در واقع موسس نقال ارومیه مرحوم بدیعی بوده و بزرگان این رشته اغلب شاگرد ایشان بوده اند. نقل قول بدیعی معروف است و بزرگان به من گفتند که در جعبه شعر شعری با مضمون «هر جا بروی شهر پر از نقل است، همه دارند، اما قول بدیعی متفاوت است» سروده است. «بعد از اینکه روایت مرحوم بدیعی فرهمند آمد و واقعاً این دو عزیز از اولین‌ها در این حوزه بودند.
ثبت نام در سازمان ثبت احوال کشور
تلاوت بیدمشک ارومیه در سال 1396 در فهرست آثار ناملموس کشوری به ثبت رسید. نسخه ای که ابتدا با دست تهیه شد. مظلوم فر می گوید: «در گذشته رونویسی را با دست انجام می دادند که البته کار بسیار سختی بود، پدرم تعریف می کرد که بسته های ففل را به همراه خلال های بادام داخل پارچه پیچیدند و دو نفر را بردند. پارچه را از دو طرف تکان دادند تا نقل درست کنند، یادت باشد: «اگر به ارومیه سفر کنید، غالباً دستفروشان و حلوا فروشان هستند و می‌بینید سردر مغازه‌ها نوشته شده است: نقل و انتقال. و حلوا شغل پدرم هم شیرینی‌پز و آشپز بود».
