حدود 66 میلیون سال پیش، زمین یکی از بزرگترین رویدادهای انقراض را تجربه کرد. این انقراض بزرگ که به عنوان مرز کرتاسه- پالئوژن (K-Pg) شناخته می شود، منجر به ناپدید شدن حدود 60 درصد از گونه های جانوری سیاره ما، از جمله تمام دایناسورهای غیر پرنده شد. یکی از دلایل اصلی این انقراض برخورد یک سیارک عظیم با زمین است که باعث شکل گیری دهانه Chicxulub در مکزیک امروزی شد. این رویداد به عنوان یکی از تاثیرگذارترین برخوردهای کیهانی در تاریخ زمین شناخته می شود و به همین دلیل، دهه هاست که محققان در تلاش برای کشف منشاء و مشخصات دقیق این سیارک بوده اند. با دی جی همراه باشید.
کشف جدید دانشمندان درباره سیارک مخرب
مطالعات اخیر نشان می دهد که سیارک غول پیکری که باعث انقراض دایناسورها شد از یک سیارک نادر از نوع C (کربنی) تشکیل شده است که در مناطق بیرونی منظومه شمسی، فراتر از مدار مشتری منشأ گرفته است. این کشف جدید بسیاری از نظریه های قبلی را که معتقد بودند منشا این سیارک فعالیت های آتشفشانی یا حتی دنباله دارها بوده را رد می کند.
در مرز بین دوره کرتاسه و پالئوژن، زمانی که این رویداد برخورد رخ داد، زمین تحت تاثیر برخورد این سیارک عظیم قرار گرفت. یکی از شواهد اصلی این رویداد لایه ای به نام K-Pg است که حاوی مقادیر بسیار بالایی از عناصر گروه پلاتین (PGE) مانند ایریدیوم، روتنیوم، اسمیم، رودیوم، پلاتین و پالادیوم است. این عناصر به طور طبیعی در زمین کمیاب هستند، اما در شهاب سنگ ها به وفور یافت می شوند.
وجود این عناصر در لایه K-Pg در سراسر جهان از جمله آمریکای شمالی، اروپا و آسیا نشان می دهد که برخورد این سیارک باعث پراکندگی این عناصر در سطح زمین شده است. این عناصر، از جمله ایریدیوم، به عنوان شواهد قوی برای حمایت از نظریه برخورد سیارک استفاده می شود.
تفاوت بین تاثیر Chicxulub و فعالیت آتشفشانی
علاوه بر تئوری برخورد سیارک، برخی از دانشمندان این فرضیه را مطرح کرده‌اند که فعالیت‌های آتشفشانی بزرگ، مانند فوران‌های تله‌های دکن نیز ممکن است در این انقراض نقش داشته باشند. این منطقه عظیم از فوران های آتشفشانی واقع در هند همزمان با برخورد سیارک فعال بود. با این حال، بررسی دقیق‌تر نسبت‌های PGE نشان می‌دهد که این عناصر بیشتر به سیارک‌ها مرتبط هستند تا فعالیت‌های آتشفشانی.
نسبت‌های روتنیم (Ru) در نمونه‌های مرز K-Pg بیشتر شبیه نمونه‌های سیارکی است تا نمونه‌های آتشفشانی، که بیشتر از نظریه برخورد سیارک به عنوان عامل اصلی انقراض حمایت می‌کند.
تحقیقات جدید و آنالیز ایزوتوپی روتنیوم
برای تعیین دقیق‌تر منشا این سیارک، گروهی از دانشمندان به رهبری ماریو فیشر-گود نمونه‌هایی از لایه K-Pg را بررسی کردند. آنها همچنین نمونه هایی از پنج برخورد سیارکی دیگر را که در 541 میلیون سال گذشته رخ داده است، مورد مطالعه قرار دادند. علاوه بر این، نمونه‌هایی از لایه‌های کروی مرتبط با برخورد سیارک از دوره آرکئن (تقریباً 3.5 تا 3.2 میلیارد سال) نیز مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج این تحقیق نشان داد که نسبت‌های ایزوتوپی روتنیم در لایه K-Pg بسیار یکنواخت بوده و با سیارک‌های کربنی (Carbonaceous Chondrites یا CC) مطابقت دارد. این یافته نشان می دهد که سیارک Chickslobe احتمالاً شامل یک سیارک نوع C است که در نواحی بیرونی منظومه شمسی و فراتر از مدار مشتری منشأ گرفته است.
رد نظریه دنباله دار.
یکی از قدیمی‌ترین تئوری‌ها در مورد منشأ سیارک Chickslobe این بود که ممکن است یک دنباله‌دار بزرگ باعث انقراض آن شده باشد. اما مطالعات ایزوتوپی اخیر نشان می دهد که این امکان به شدت ضعیف است. ایزوتوپ های روتنیم در نمونه های مرتبط با برخورد سیارک Chickslobe به وضوح با ایزوتوپ های دنباله دار متفاوت است و در عوض بیشتر شبیه سیارک های کربنی است.
اثرات نهایی بر تاریخ زمین و منظومه شمسی.
این کشف جدید نه تنها به ما درک بهتری از منشا سیارکی که باعث انقراض دایناسورها شده است، می دهد، بلکه پیامدهای زیادی برای دانش ما از شکل گیری و تکامل زمین و منظومه شمسی دارد. تحقیقات فیشر-گود و همکارانش نشان می دهد که سیارک های کربنی مشابه در اوایل تاریخ زمین با آن برخورد کرده اند. این یافته ها نشان می دهد که سیارک های نوع C نه تنها در شکل گیری زمین نقش داشته اند، بلکه ممکن است مواد حیاتی مانند آب و عناصر آلی را نیز به زمین منتقل کرده باشند.
مقایسه با سایر جلسات
علاوه بر نمونه Chickslobe، دانشمندان نمونه‌هایی از برخوردهای دیگر سیارک‌ها در طول تاریخ زمین را نیز بررسی کردند. این مطالعات نشان داد که بسیاری از این برخوردها از سیارک هایی با ترکیبات مختلف، از جمله سیارک های نوع S که از نواحی داخلی منظومه شمسی آمده اند، سرچشمه می گیرند. اما برخورد Chicxulub یک استثنا است و منشا خاصی را در مناطق بیرونی منظومه شمسی نشان می دهد.
نتیجه گیری
کشف منشا سیارک Chickslobe، که به عنوان یک سیارک نادر از نوع C از نواحی بیرونی منظومه شمسی شناخته می شود، به دانشمندان کمک کرد تا به یکی از بزرگترین سؤالات مربوط به انقراض دایناسورها در 66 میلیون سال پیش پاسخ دهند. این کشف نه تنها تاریخ زمین را به روشی جدید بازنویسی می کند، بلکه اطلاعات جدیدی در مورد چگونگی تأثیر اجسام کیهانی بر تکامل زمین و حیات در آن ارائه می دهد. با این یافته ها، درک ما از تأثیرات کیهانی بر روی زمین، و همچنین چگونگی شکل گیری و تکامل منظومه شمسی، به طور چشمگیری تغییر کرده است.
