به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، واژه پارانویا به معنای «موازی با هوشیاری» است. یعنی در کنار آگاهی واقعی، مسیری موازی وجود دارد که با واقعیات مطابقت ندارد. ابتلا به این بیماری معمولاً در مردان و زنان یکسان است و عموماً در دهه سوم و چهارم زندگی فرد ظاهر می شود.
پارانویا جنبه های زیادی دارد و از نظر بالینی قابل طبقه بندی است. یکی از این کلاس ها اختلال شخصیت پارانوئید است که ناشی از عوامل ژنتیکی و عمدتاً عوامل محیطی و یادگیری است. فدایی در این باره گفت: در این اختلال فرد به اعمال، رفتار و نیات دیگران مشکوک است، به عنوان مثال افراد مبتلا به این اختلال معمولا با غریبه ها ارتباط برقرار نمی کنند زیرا فکر می کنند دیگران اطلاعات آنها را دنبال می کنند و از آنها سوء استفاده می کنند.
وی نوع دیگر این بیماری را اختلالات هذیانی نامید و در تعریف خود گفت: در اختلالات هذیانی بیماران می گویند هذیان واقعی دارند، البته هذیان در موقعیت های خاص زندگی برای هر فردی ممکن است پیش بیاید اما در بیماران پارانوئید این هذیان ها وجود دارد. از نظر تعداد و عمق شدیدتر و بیشتر هستند.
به گفته فدایی، اختلالات هذیانی انواع مختلفی دارند. یکی از رایج ترین آنها توهمات خیانت است که در آن زن یا مرد فکر می کنند که زندگی آنها به دلیل خیانت شریک زندگی شان در حال فروپاشی است. به عنوان مثال، فرد بیمار فکر می کند که همسرش به او خیانت می کند، در حالی که همسرش کاملاً به او وفادار است.
نوع دوم هذیان ها، هذیان «گزند» نام دارد که فرد را نسبت به نیت شیطانی دیگران در مورد آزار و اذیت خود مشکوک می کند.
سومین نوع هذیان عمده، منشی نامیده می شود که در آن شخص اختراعات، اکتشافات و خلاقیت های هنری را در تخیل خود دارد، در حالی که در واقعیت چنین چیزهایی ندارد. مثلا بیمار معتقد بود وسیله ای ساخته است که می تواند هواپیماهای دشمن را در آسمان با چند تکه چوب و آهن منفجر کند در حالی که اختراع ذهنی او اصلا علمی نبود.
نوع چهارم این هذیان ها، هذیان عشقی نام دارد. در این نوع هذیان، فرد تصور می کند که جنس مخالف که از نظر ظاهری، شخصیتی و اجتماعی بسیار بالاتر از اوست، عاشق اوست، اما به دلایلی ابراز محبت نمی کند. از این رو بیمار سر کار می رود و با ارسال نامه، پیام و یا هدایای مختلف مانع از معشوق خیالی خود شده و او را دچار مشکل می کند.
نوع پنجم این هذیان ها را می توان هذیان جسمانی نامید. در این نوع هذیان، یک نفر فکر می کند که بدنش بوی بدی دارد که به هیچ وجه نمی تواند از آن خلاص شود، در حالی که برای دیگران این اتفاق نمی افتد. در شکل دیگری از این توهم، فرد فکر می کند که قسمتی از بدنش ناقص یا از بین رفته است. مثلاً با وجود اینکه بینی شما کوچک و خوش فرم است، اما فکر می کنید که بینی بزرگی دارید، بنابراین به روش های مختلف سعی می کنید این نقص را اصلاح کنید، اما از آنجایی که این تفکر مبنای شناختی دارد، مشکل شما قابل حل نیست. انجام هر کاری برای بودن به عنوان مثال، بیمار 17 بار جراحی بینی انجام داده است، زیرا هر بار فکر می کرد بینی خود تغییر شکل داده است.
فدایی با اشاره به اینکه بسیاری از متقاضیان جراحی زیبایی از این بیماری روانی رنج می برند، تاکید کرد: افراد باید قبل از انجام جراحی توسط روانشناس یا روانپزشک معاینه شوند. در غیر این صورت مشکلات زیادی برای خود و جراح ایجاد خواهند کرد.»
وی در ادمه درباره احتمال تبدیل پارانویا به سایر بیماری‌های روانی اظهار داشت: ممکن است روانشناسان در ابتدا فرد را مبتلا به پارانویا تشخیص داده باشند، اما به دلیل نزدیکی و شباهت برخی علائم این بیماری با سایر اختلالات روانی، بعداً می‌توان آن را تشخیص داد. اسکیزوفرنی، اما به طور کلی، این بیماری ها از یکدیگر جدا هستند، در عین حال، فردی که دارای توهمات منفی است، ممکن است بدخلقی و افسرده شود همچنین ممکن است حالت بیداری و سرخوشی خفیفی را تجربه کند.”
عموماً بیماران پارانوئید از بیماری خود آگاهی ندارند و ارجاع آنها به روانپزشکی با هماهنگی خانواده و دوستان بیمار انجام می شود. اولین کاری که پزشکان باید با بیمار انجام دهند جلب اعتماد اوست. آنها باید با نهایت بی طرفی به سخنان بیمار گوش دهند، از تایید یا تکذیب آن خودداری کنند و به جنبه هایی تکیه کنند که بیمار برای پذیرش آن مشکلی ندارد. به عنوان مثال، ممکن است علاوه بر پارانویا، بیمار دچار پرخاشگری نیز شود که از آن بی خبر باشد. در این صورت تلاش پزشکان برای ارتباط با بیمار در حوزه رفع پرخاشگری وی است و ابتدا به پارانویای بیمار اشاره نمی شود.
فدایی در پایان درباره راه های درمان این بیماری و درصد تاثیر آن بر بدن بیماران گفت: راه درمان این بیماری به طور کلی درمان دارویی است و در موارد شخصیت های پارانوئید روان درمانی همراه با مصرف متاسفانه این بیماری است. در صورت عدم درمان بهبود نمی یابد و اغلب بدتر می شود و اغلب حدود 50 درصد از افراد با درمان های دارویی و روانی بهبود می یابند تلاش اطرافیان برای درمان بیماری آنها انجام نمی شود، اما به طور کلی میزان بهبود بیماران پارانوئید با مصرف داروها به 80 درصد می رسد.
