به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بر اساس آخرین آمار جامع در ایران، وضعیت سلامت دهان و دندان در شرایط بحرانی و اپیدمی قرار دارد. هرچند از آخرین آمار جامع کشور بیش از 10 سال می گذرد و طی این سال ها تورم و افزایش قیمت تمام شده خدمات درمانی نسبت به درآمد مردم افزایش چشمگیری داشته است. انتظار می رود با روند موجود و عدم پیشگیری و آموزش های لازم در زمینه بهداشت دهان و دندان؛ اپیدمی پوسیدگی در سنین مختلف افزایش یافته و تعداد افراد بدون دندان یا دندان مصنوعی بیشتر از قبل شده است.
اپیدمی پوسیدگی دندان در کودکان
دکتر محمدحسین خوشنویسان متخصص سلامت دهان و دندان در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی رکنا با اشاره به آخرین آمار جامع وضعیت سلامت دهان و دندان در کشور که توسط وزارت بهداشت در سال 1392 تهیه شده است، گفت: آمارهای موجود در سال جاری، پوسیدگی دندان در گروه سنی 5 تا 6 سال بسیار شایع و همه گیر است. این آمار نشان می دهد که حدود 90 درصد از این کودکان پوسیدگی دارند، یعنی با ورود به مدرسه، هر کودک به طور متوسط 5 دندان پوسیده دارد. از سوی دیگر روند جایگزینی دندان های شیری با دندان های دائمی تا سن 12 سالگی ادامه دارد و آمارهای موجود نشان می دهد که کودکان در 12 سالگی حداقل دو دندان دائمی پوسیده دارند و تنها 27.4 درصد از آنها فاقد دندان هستند. آنها پوسیدگی دندان لازم به ذکر است که بعد از 12 سالگی میزان ابتلا به بیماری لثه افزایش می یابد و بر مشکل پوسیدگی می افزاید. این دو بیماری معمولا با افزایش سن بیشتر می شوند و دندان های بیشتری را در معرض آسیب قرار می دهند.
بیش از 50 درصد از سالمندان کشور تمام دندان های خود را از دست داده اند
این استاد دانشگاه ادامه داد: در صورت عدم توجه و رسیدگی; هر دو بیماری می توانند باعث از دست دادن دندان شوند، بنابراین طبق آمارهای موجود بیش از 50 درصد افراد مسن (65 تا 74 سال) در کشور تمام دندان های خود را از دست داده اند. سالمندانی که تمام دندان های خود را از دست می دهند، دچار مشکلات و بیماری های زیادی به خصوص بیماری های گوارشی می شوند. کمبود دریافت پروتئین و ویتامین که به دلیل عدم تغذیه کافی رخ می دهد، انرژی مورد نیاز و قدرت دفاعی بدن آنها را کاهش داده است تا جایی که ممکن است در اثر عفونت میکروبی یا ویروسی فلج شوند. از طرفی حفره‌ها و بیماری‌های لثه تنها به محیط دهان محدود نمی‌شوند و عوارض آنها می‌تواند باعث بروز یا تشدید بیماری‌های سیستمیک مانند بیماری‌های قلبی، سکته، بیماری‌های تنفسی، کلیوی و غیره شود. علاوه بر این، در زنان باردار می تواند باعث تولد نوزادان نارس و وزن کم شود.
رعایت بهداشت دهان و دندان از هزینه های پرهزینه دندان جلوگیری می کند
خوشنویسان با اشاره به اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان در کاهش هزینه های دندانی گفت: تمامی مشکلات دهان و دندان به عدم مراقبت های شخصی مناسب مربوط می شود که به دلیل عدم اطلاع مسئولان و مراجع ذیربط است. از سوی دیگر رسانه ها به ویژه صدا و سیما به عنوان رسانه ای که می تواند ابزار مناسبی برای اطلاع رسانی و ارتقای سلامت باشد، گاهی تبلیغاتی را منتشر می کند که برای سلامت دندان ها مضر بوده و منجر به تخریب آنها می شود. توجه و اهمیت دندان ها باید از همان لحظه رویش دندان ها در دهان شروع شود و توجه شود، البته این موضوع مستلزم اطلاع رسانی به مادران است. زیرا بسیاری از آنها با آموزش های لازم در خصوص بهداشت دهان و دندان و تغذیه صحیح دندان ها آشنا نیستند. از طرفی لازم است هر 6 ماه یکبار دندان ها بررسی شوند تا از سلامت آن ها اطمینان حاصل شود و در صورت نیاز درمان های لازم را زودتر انجام دهند تا از درمان های پرهزینه در آینده جلوگیری شود.
نیاز به مراقبت از دندان از لحظه رویش اولین دندان.
وی در ادامه افزود: پوسیدگی دندان به دلیل پلاکی است که بعد از غذا خوردن روی دندان ایجاد می شود. میکروب هایی که باعث ایجاد حفره می شوند در این پلاک تجمع می یابند و از غذای باقی مانده در دهان تغذیه می کنند. در ادامه این فرآیند از تخمیر قندها اسید تولید می شود و این اسید مینای دندان را حل می کند و ادامه آن به مینای دندان آسیب می رساند و حفره ایجاد می کند. بنابراین باید از همان لحظه رویش اولین دندان ها در دهان نوزاد مراقب دندان ها بود و پس از مصرف شیر، دندان ها را با گاز مرطوب و استریل تمیز کرد. بعد از یک سال می توانید از مسواک انگشتی بدون خمیر دندان استفاده کنید. استفاده از مسواک به صورت مکانیکی پلاک دندانی روی دندان های شیری را از بین می برد و از ایجاد حفره جلوگیری می کند.
خوشنویسان تاکید کرد: بر اساس شواهد علمی کنونی از اکثر بیماری های دهان به ویژه پوسیدگی و بیماری های لثه قابل پیشگیری است و هر فردی می تواند نقش مهمی در حفظ سلامت دندان های خود داشته باشد. بنابراین مشکل سلامت دندان تنها به نظارت بر دندانپزشکان مربوط نمی شود، بلکه به همه افراد جامعه مربوط می شود. بنابراین اگر در سنین کودکی و نوجوانی به مراقبت های لازم توجه نکنند، بسیاری از افراد در سنین بالا از داشتن دندان طبیعی محروم می شوند و درگیر مشکلات و هزینه های زیادی می شوند.
بسیاری از جوانان بین 20 تا 30 سال دندان های خود را از دست داده اند
وی با اشاره به اینکه گروه های سنی 20 تا 30 سال که کاملا جوان هستند بسیاری از دندان های خود را از دست داده اند، گفت: همانطور که در بالا ذکر شد 27.4 درصد از کودکان در سن 12 سالگی پوسیدگی ندارند اما دیرتر. در 3 سالگی، در 15 سالگی، 27 درصد از این کودکان دندان های سالم خود را از دست دادند و تنها 0.4 درصد از آنها بدون حفره ماندند که نشان دهنده رها شدن کودکان و والدین آنهاست. نکته دیگر اینکه شاخص وضعیت سلامت دهان (DMFT) در گروه سنی 35 تا 44 سال 13.20 است که 32 درصد این شاخص مربوط به حفره ها، 40 درصد مربوط به دندان های کشیده و حدود 27 درصد مربوط به دندان های ترمیم شده است. . با توجه به این آمار می توان گفت که حدود 40 درصد افراد بین 35 تا 44 سال چندین دندان از دست داده اند. دندان های کشیده شده در سنین 65 تا 74 سال معادل 85 درصد است و 52 درصد از این افراد تمام دندان های خود را از دست داده اند و کاملا بی دندان هستند. این بدان معناست که بسیاری از افرادی که می توانند از دندان های خود مراقبت کنند به دلیل عدم آگاهی این کار را انجام نداده و تمام دندان های خود را به دلیل پوسیدگی و بیماری لثه از دست داده اند.
آنها نمی توانند هزینه های دندانپزشکی را پرداخت کنند، بنابراین دندان های خود را می کشند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر توجه و برنامه ریزی لازم برای کنترل وضعیت حفره ها وجود نداشته باشد، قطعا افراد به درمان های پیچیده نیاز خواهند داشت. از سوی دیگر، با توجه به اینکه درمان های پیچیده نیاز به مواد و تجهیزات خاصی دارد که بسیاری از آنها هنوز وارداتی هستند، این نوع درمان تاثیر زیادی بر هزینه های درمان دارد و دندانپزشک مجبور است برای تامین هزینه های مواد و تجهیزات هزینه را افزایش دهد. . خدمات ارائه می شود. مشکلی که امروزه در کشور به وجود آمده این است که بسیاری از افراد توانایی پرداخت هزینه های درمان پیچیده دندان را ندارند و در نتیجه تصمیم به کشیدن دندان می گیرند.
وی افزود: با در نظر گرفتن موارد فوق می توان نتیجه گرفت که اولاً برای جلوگیری از افزایش روند موجود، باید با روش های دندانپزشکی پیشگیرانه، مشکلات را از سرچشمه کنترل کرد و در مرحله بعد روزانه منظم. مراقبت از دندان های باقی مانده برای همه اعضای جامعه مهم است. متأسفانه بسیاری از افراد تا زمانی که دندان هایشان درد نکند و نیاز به کشیدن نداشته باشند، توجهی به دندان های خود ندارند.
«طرح تحول سلامت دهان»، طرحی که پس از ورود اپیدمی کرونا شکست خورد
خوشنویسان با تاکید بر طرح تحول سلامت دهان و دندان کودکان گفت: در سال 1394 وزارت بهداشت طرحی به نام «طرح تحول سلامت دهان» را تصویب کرد. بر اساس این طرح قرار شد تمامی کودکان در مدارس با دریافت آموزش بهداشت دهان و دندان، اطلاعات مربوط به وضعیت سلامت دهان و دندان کودکان و استفاده از وارنیش فلوراید (برای افزایش مقاومت مینای دندان) را بررسی و ثبت کنند. ضمناً نتیجه معاینات به صورت کتبی به مدرسه و اولیای کودکان گزارش شد تا والدین نسبت به پیگیری و ترمیم دندان های پوسیده اقدام کنند.
درباره وارنیش فلوراید تصریح کرد: ذکر این نکته مهم ضروری است که استفاده از وارنیش فلوراید که برای تقویت مینای دندان استفاده می شود، زمانی بیشترین تاثیر را دارد که دندان های کودک عاری از پوسیدگی باشد. به عبارت دیگر، تجمع و تکثیر میکروب های پوسیدگی زا در حفره های پوسیدگی و انتشار آنها به کل محیط دهان، اثر وارنیش فلوراید را خنثی می کند. بنابراین، اگرچه طرح تحول سلامت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی بود، اما مدت کوتاهی پس از فرارسیدن همه‌گیری کرونا متوقف شد و تا کنون مجدداً فعال نشده است.
روند کاهش در ایران رو به افزایش است
این کارشناس بهداشت دهان و دندان درباره روند افزایشی پوسیدگی در کودکان گفت: بررسی شاخص سلامت دهان کودکان 6 ساله طی 25 سال گذشته نشان می دهد که شاخص ceo دندان های شیری از سال 1377 تاکنون 4.8 بوده است. به عدد 5 رسید و در سال 1390 به 16.5 و در سال 1394 به 84 رسید. بدیهی است در شرایط فعلی افراد جامعه با گذشت زمان با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد. اما از آنجایی که پوسیدگی و بیماری‌های لثه قابل پیشگیری هستند، کنترل این بیماری‌ها بیش از همکاری سایر دستگاه‌ها و نهادها مانند وزارت آموزش و پرورش، صدا و سیما و غیره نیازمند توجه مسئولان و سیاست‌گذاران سلامت است. دسترسی اعضا به خدمات پیشگیرانه دندانپزشکی به عنوان مثال نقش مادران در ارتقای سلامت فرزندان بسیار مهم است و بنابراین آموزش مادران باردار می تواند نقش مهمی در ارتقای سلامت جامعه داشته باشد.
