چرا از بدبختی دیگران لذت می بریم؟

احتمالا برای شما هم پیش آمده است که اگر در مورد مشکلاتتان با دوستتان صحبت کنید، او طوری در مورد مشکلاتش صحبت کند که به شما این احساس را بدهد که او از شما بدبخت تر است! شاید باور نکنید، اما آن دوست به طور اتفاقی یک کار خوب انجام می دهد و حال شما را بهتر می کند! بیایید از زاویه دیگری به این موضوع نگاه کنیم. آیا تا به حال با دیدن مشکلات و شکست های دیگران احساس خوبی داشته اید؟ نگران نباش! شما تنها نیستید. این برای همه اتفاق می افتد و آنقدرها هم خجالت آور نیست. در زیر قصد داریم به بررسی علمی این پدیده بپردازیم.

یک محقق آلمانی در سال 2015 مطالعه ای انجام داد که نشان داد طرفداران فوتبال وقتی تیم مقابل گل می زند بیشتر و سریعتر از زمانی که تیم خودشان گل می زند لبخند می زنند. ممکن است شرایط مشابهی برای شما اتفاق افتاده باشد. به عنوان مثال، تصور کنید سیاستمداری که از او متنفر هستید به دلیل عدم پرداخت مالیات به دادگاه احضار شود و محاکمه شود، چه احساسی خواهید داشت؟

یکی دیگر از موقعیت های خانوادگی شایعات است. کمتر کسی می تواند ادعا کند که چنین موقعیت هایی حتی باعث نمی شود که یک لبخند خفیف و مرموز روی صورت آنها ظاهر شود. این پدیده به «schadenfreude» معروف است. در فارسی می توان آن را «دغراغمشادی» نامید که به معنای شادی برای غم دیگران است. Schaden Freude یک کلمه آلمانی است که از دو بخش تشکیل شده است: Schaden به معنای آسیب و فروید به معنای لذت. در زیر به بررسی دلایل علمی و روانشناختی ایجاد این احساس و تاثیر آن می پردازیم.

شادن فوریده یا داغغمشادی چیست؟

شادن فرویده یا تغییر شادی یک تجربه عاطفی اساسی در انسان هایی است که از شکست و بدرفتاری دیگران لذت می برند. اغلب اوقات ما ناخودآگاه این احساس را داریم، بدون اینکه لحظه ای به آن فکر کنیم یا بتوانیم جلوی آن را بگیریم.

روانشناسان شادن فروید بر دو عامل تکیه می کنند. موقعیت و محرکآنها به انواع مختلف طبقه بندی می شوند. به عنوان مثال، برخی از روانشناسان معتقدند که Schadenfreude فروید در سه موقعیت دادگاه، صلاحیت و حمله به نظر می رسد و به طور مستقیم با سه محرک عدالت اجتماعی، ارزیابی فردی و هویت اجتماعی مرتبط است. در وضعیت عدالت، رعایت مجازات مجرم، احساس لذت را ایجاد می کند. در یک موقعیت رقابتی، مقایسه خود با فردی که برای شما بدشانسی آورده است، احساس لذت را ایجاد می کند. در یک موقعیت پرخاشگرانه، مواجهه فردی خارج از گروه (مثلاً یکی از اعضای یک تیم ورزشی یا یک حزب سیاسی مخالف) با یک رویداد منفی که هویت اجتماعی اعضای گروه فرد را تقویت می کند، احساس لذت را در آن ایجاد می کند.

برخی دیگر از روانشناسان معتقدند که شادن فرود در چهار موقعیت ظاهر می شود: نفرت، بی عدالتی، خودشناسی و جنایت. در شرایط نفرت، اولین احساسی که نسبت به طرف مقابل داریم، نفرت است. وقتی این شخص بدشانسی می آورد ما خوشحال می شویم. در شرایط بی عدالتی، ما خوشحالیم که مجازات کسی را که مرتکب جرم شده است. در موقعیت خودشناسی، از دست دادن حریف را با بهبود موقعیت اجتماعی گروه خود مرتبط می‌دانیم. در موقعیت جبران، وقتی اتفاق بدی برای دیگری می افتد (که برای ما نیز اتفاق افتاده است) احساس لذت و خوشحالی می کنیم.

محققان هنوز در حال بررسی رابطه بین شادی و همدلی هستند. روانشناسان تاکید می کنند که شادی در مواجهه با رنج ها و مشکلات دیگران زمانی ظاهر می شود که همدلی وجود نداشته باشد. وقتی همدلی وجود دارد برای دیگران متاسفیم اما وقتی نسبت به دیگران احساسات انسانی نداشته باشیم همدلی کمرنگ می شود و از ناراحتی دیگران لذت می بریم.

نقش مکانیسم های عصبی در شادن فروید فروید

عصب شناسان مناطقی از مغز را شناسایی کرده اند که مسئول ایجاد Schadenfreude هستند و این احساس را از سایر احساسات مشابه متمایز می کنند. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI) نشان می‌دهد که قشر کمربندی قدامی (ACC) که در سطوح میانی بین نیمکره‌های مغز قرار دارد و سیستم لیمبیک را به قشر پیشانی متصل می‌کند، زمانی فعال می‌شود که احساس حسادت برانگیخته شود. این ناحیه با درگیری و دردهای اجتماعی نیز مرتبط است و در مواقعی مانند گم شدن وسایل ورزشی فعال می شود. جالب اینجاست که مخطط شکمی مغز زمانی فعال می شود که تیم حریف شکست بخورد یا اتفاق بدی برای کسی بیفتد که به او حسادت می کنیم. این ناحیه درست پشت گوش ها قرار دارد و با احساس پاداش همراه است.

در مطالعه ای دیگر مشخص شد که آن قسمت هایی از مغز که با شناخت اجتماعی مرتبط هستند در حین همدلی و شادی به همین شکل فعال می شوند. با این حال، Schadenfreude هسته اکومبنس را بیشتر در جسم مخطط شکمی فعال کرد. هسته اکومبنس نقش مهمی در پردازش محرک های لذت بخش غیرمنتظره ایفا می کند. در این تحقیق همچنین مشخص شد که بیماران مبتلا به اختلال مخطط شکمی کمتر شادنفرود را تجربه می کنند.

چرا شکست دیگران را خوشایند می دانیم؟

Saddenfreude احساسی است که تقریباً همه افراد بدون در نظر گرفتن سن و جنسیت تجربه می کنند. برخی از روانشناسان شادنفرود فرویدی را نوعی استراتژی بقا می دانند که با نظریه عزت نفس و مقایسه اجتماعی مرتبط است. بر اساس این نظریه، انسان ها تمایل طبیعی به مقایسه خود با دیگران دارند. دیدن شکست دیگران، فرد را وارد یک مقایسه ذهنی می کند. در این مقایسه تصویری که فرد از خود دارد تقویت می شود و از این طریق احساس رضایت و اعتماد به نفس پیدا می کند. روان درمانگر و نویسنده پل هوک مایر می گوید:

انسان ذاتاً یک شکارچی است و از طریق مقایسه با دیگران احساس امنیت و جایگاه خود را در جهان پیدا می کند.«این که بخواهیم نسبت به دیگران مزیت رقابتی داشته باشیم کاملاً غریزی است.

زندگی گروهی و قبیله ای از دیرباز برای انسان مفید بوده است. در عصر حاضر انسان با اعلام وفاداری خود به گروه ها سعی در حفظ وجود خود و مبارزه برای پیشرفت خود دارد. حمایت مردم از تیم های فوتبال یا احزاب سیاسی نمونه های خوبی از واقعیت امروز این موضوع است.

چه زمانی شادن فریده مشکل ساز می شود؟

همانطور که گفتیم، لذت بردن از رنج دیگران، نواحی از مغز که مسئول سیستم پاداش هستند را فعال می کند. این نواحی با ترشح دوپامین فرد را تشویق می کنند که رفتار پاداش دهنده را ادامه دهد. در نتیجه، Schadenfreude می تواند اعتیادآور باشد و بخشی از رفتار عادی یک فرد شود. بنابراین اگر عادت کنیم به طور منظم و عمدی خود را در چنین موقعیتی قرار دهیم، با مشکل روانی مواجه خواهیم شد. اسمارتک نیوزی

همدلی با آزادسازی مکرر دوپامین کاهش می یابد. همدلی یکی از مهم ترین مؤلفه های هوش هیجانی است که باعث تعادل روانی، ایجاد روابط سالم و دستیابی به اهداف و خواسته های شخصی می شود.

لذت بردن از رنج و ناراحتی دیگران حتی می تواند به سطحی بیمارگونه برسد. این به ویژه در کسانی که همدلی ضعیفی دارند اتفاق می افتد. به نظر می رسد که این افراد غیرانسانی دارای صفات بدی هستند که منجر به آن می شود مثلث تیره شخصیت شخصیت های معروف مثلث تاریک در واقع شامل افراد روانی (عدم همدلی یا کنترل بر رفتار)، خودشیفته ها و ماکیاولیسم (جستجوی قدرت از طریق فریب و فریب) هستند.

به‌ویژه روان‌گردان‌ها ممکن است از رنج بردن دیگران بدون هیچ همدلی لذت ببرند. این ویژگی با سادیسم مشترک است، زیرا افراد سادیست از آسیب رساندن به دیگران لذت می برند. تاکنون روانشناسان تحقیقاتی را در مورد ارتباط بین رفتارهای سایه فرویدی و مثلث تاریک انجام داده اند و این تحقیقات همچنان ادامه دارد. تاکنون نتایج تحقیقات نشان می دهد که شدت لذت در رنج دیگران با میزان رفتارهای مثلثی تیره و گرایش به رفتارهای سادیستی مرتبط است.

نقش شبکه های اجتماعی در افسردگی

تأثیر قوی رسانه های اجتماعی در برانگیختن احساسات و ابراز شادی از رنج دیگران، توجه عمومی را به تأثیر احساس غم و اندوه جلب کرده است. روانشناسان، سیاستمداران و فعالان صنعت تبلیغات توجه ویژه ای به تأثیر شادن فرود بر رفتار کاربران اینترنت دارند، زیرا کاربران اینترنت به وضوح نشان می دهند که از رنج و شکست دیگران لذت می برند. عصبانیت، حسادت و تحقیر، موضوعاتی هستند که این روزها در شبکه های مجازی زیاد دیده می شود. همین مشکل باعث می شود افراد بیشتری از مکانیسم مقابله برای زنده ماندن استفاده کنند: Schadenfreude. جودی هو، عصب شناس، می گوید: «افزایش استفاده از رسانه های اجتماعی معادل نیاز به استفاده از راهبردهای مقابله ای بیشتر است. دلیلش روشن است:

مردم کمتر و کمتر بر شرایط خود مسلط هستند، بنابراین برای حفظ هویت خود تلاش بیشتری می کنند.» ابراز شادی در رنج دیگران باعث می شود افراد احساس کنترل بیشتری کنند.

تحقیقات نشان داده است که افراد با عزت نفس پایین زمان بیشتری را صرف تماشای شکست دیگران می کنند. شاید به دلیل مانعی که بین افراد در دنیای آنلاین وجود دارد و آنها را از ابراز پشیمانی معاف می کند.

خاصیت شبکه های اجتماعی در امکان مقایسه سریع بین دو موضوع یا دو جبهه رقیب، ابراز شادی از رنج دیگران را در زیر پست ها افزایش می دهد. کسانی که متفاوت هستند یا خارج از یک گروه اجتماعی خاص هستند، زمانی که شریک زندگیشان در رسانه های اجتماعی شکست می خورد، بیشتر از خود ابراز رضایت می کنند. گروه دیگر کسانی هستند که به عدالت در دنیا اعتقاد راسخ دارند. این افراد از اجرای عدالت در مورد کسانی که آنها را مجرم می دانند لذت می برند و ابراز خوشحالی می کنند.

صدفرویده در اینترنت همچنین بر رفتارهایی مانند انتشار موضوعات سیاسی یا تصمیم مصرف کنندگان در مورد کالاهای مصرفی تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داد که از بین بردن نام تجاری یک رقیب در رسانه های اجتماعی آنلاین باعث شده است که مردم بیشتر از آن برند مخرب خریداری کنند.

همه کم و بیش سرگرم می شوند، شما اسمارتک نیوز؟

لذت بردن از ناراحتی دیگران ممکن است در نگاه اول غیر انسانی به نظر برسد، اما نباید فراموش کرد که این یک واکنش طبیعی انسانی است و نیازی به شرمندگی نیست. به عبارت دیگر همه ما برابریم! ما تمایل داریم همه چیز را به خوب و بد تقسیم کنیم. به همین دلیل، گاهی اوقات در مورد احساسات خود احساس گناه یا شرم می کنیم.

شادی یا شادی تغییر می کند، اگرچه در ظاهر شادی ما را در مواجهه با غم دیگران نشان می دهد، اما در ذات خود برخی از اساسی ترین نیازهای انسان را نشان می دهد. احساساتی مانند میل به تعلق و محافظت از گروه، اهمیت انصاف و عدالت، نیاز به سلسله مراتب و تلاش برای کسب جایگاه در آن سلسله مراتب. زنگ خطر زمانی به صدا در می آید که به محدودیت های این ابراز خوشحالی احترام نمی گذاریم و برای زندگی خود یا دیگران مشکل ایجاد می کنیم.

منبع: British, verywellmind

در افسردگی، غم و اندوه به عمیق ترین لایه های زندگی نفوذ می کند و تغییراتی در احساسات و رفتار ایجاد می کند. اگر احساس افسردگی می کنید حتما با کمک یک روانشناس متخصص ریشه مشکل را پیدا کرده و راه حلی برای آن بیابید. برای تماس با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.