مهدی هاشم زاده، کارشناس انرژی و رئیس مرکز تحقیقات انرژی اندیشکده ماهد، با اشاره به مزایای طرح اختصاص بنزین به ازای هر نفر به جای روش فعلی یارانه بنزین که مورد انتقاد شدید کارشناسان و محققان قرار گرفته است، گفت: رئیس جمهور در برنامه های انتخاباتی 1403 به صراحت اعلام کرد که قصد افزایش قیمت بنزین را ندارند، بلکه هدفشان تخصیص بنزین بر اساس مصرف خاص مردم است. در این طرح هر فرد سهمیه مشخصی بنزین دریافت می کند و مصرف کنندگان سنگین باید بنزین اضافی را با قیمت بالاتر خریداری کنند. این رویکرد جدید در زمینه مدیریت مصرف بنزین و رفع ناهماهنگی های آن بسیار حائز اهمیت است.
هاشم زاده افزود: این رویکرد می تواند کمک شایانی به حل مشکلات عدم تعادل بنزین کند. بر اساس اطلاعات موجود، کشور ما سالانه حدود 8 میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه می کند. این هزینه بالا نشان دهنده عدم تعادل جدی در بازار بنزین است که ناشی از مصرف بیش از حد داخلی و قیمت های یارانه ای است.
وی ادامه داد: مشکل اصلی اکنون این است که قیمت پایین بنزین در کشور باعث افزایش مصرف خودرو و همچنین قاچاق گسترده بنزین شده است. در مقایسه با سایر کشورها به دلیل قیمت پایین بنزین مصرف شخصی در کشور ما بسیار بالاست. خودروهای غیراستاندارد و تک سرنشین باعث افزایش شدید مصرف بنزین شده اند. این وضعیت نه تنها مشکلات اقتصادی ایجاد می کند، بلکه اثرات منفی بر محیط زیست نیز دارد.
هاشم زاده با اشاره به مزایای طرح تخصیص بنزین به هر فرد گفت: این سیاست می تواند به طور موثری مصرف بنزین را مدیریت کرده و به کاهش نابرابری کمک کند. با تخصیص بنزین به هر فرد، قیمت گذاری دولتی بر اساس مصرف فردی حذف و قیمت بنزین به صورت تعاملی بین افراد تعیین می شود. این بدان معناست که افرادی که مصرف بیشتری دارند باید بنزین اضافی را با قیمت بالاتر خریداری کنند. این سیاست می تواند به کاهش مصرف بی رویه و قاچاق بنزین کمک کند.
وی همچنین به چالش های احتمالی این طرح پرداخت و تصریح کرد: یکی از چالش های اساسی در اجرای این طرح، نیاز به نظارت دقیق و موثر است. برای جلوگیری از مشکلاتی مانند قاچاق و سوء استفاده از سیستم باید سازوکارهای نظارتی مناسبی اجرا شود. همچنین باید زیرساخت های لازم برای اجرای این طرح اعم از سیستم های توزیع و کنترل مصرف فراهم شود.
هاشم زاده در ادامه به راهکارهای عملیاتی برای اجرای این سیاست اشاره کرد و گفت: برای اجرای موفقیت آمیز این طرح لازم است سازوکار مشخصی برای اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد طراحی شود. به عنوان مثال هر فرد می تواند ماهانه مقدار مشخصی بنزین را با قیمت یارانه ای دریافت کند و در صورت نیاز به مصرف بیشتر، باید بنزین اضافی را با قیمت آزاد خریداری کند. این سامانه باید به گونه ای طراحی شود که امکان سوء استفاده به حداقل برسد و مصرف کنندگان بتوانند به راحتی سهمیه خود را مدیریت کنند.
وی در پایان گفت: سه مشکل کمبود بنزین به دلیل مصرف زیاد، عدم استفاده بهینه از خودروهای سواری شخصی و انفرادی و همچنین مشکل قاچاق سوخت از مشکلات مدل فعلی اعطای یارانه به بنزین است. به صاحبان خودرو که با اصلاح آن به صورت بنزین به ازای هر نفر، علاوه بر عدالت در پرداخت یارانه ها، سه موضوع قبلی نیز حل می شود.
223225
