آوار سقف اجاره بهای مستاجران در خراسان جنوبی سر به فلک کشیده است

بازار؛ اعظم محمودآبادی: رهن کامل میلیاردی خیابان دولت، 100 میلیون با اجاره ماهانه سه میلیون در شهر فرهیختگان، 20 میلیون با اجاره ماهانه چهار میلیون و 500 در نیروی هوایی، 300 میلیون رهن با اجاره دو میلیون تومان در خیابان توحید، 50 میلیون رهن خیابان مسلم با یک رهن.

در این میان گاهی اوقات تلفن در دفتر بنگاه املاک زنگ می زند و او گوشی را روی اسپیکر می گذارد تا ارتباط راحت تری داشته باشد. خانمی آن طرف خط می گوید من ابراهیمی هستم. قرار شد به من خبر بدی به شما گفتم 60 میلیون تومان رهن بیشتر ندارم و نمی توانم بیشتر از دو میلیون تومان اجاره بدهم. خانه پیدا کردی؟ تاجر می پرسد آیا به آدرسی که دو روز پیش به شما دادم رفتید و خانم پاسخ می دهد که یک اتاق آنجا بود، من سه فرزند دارم، خیلی کوچک بود. تاجر قول می دهد دوباره پیگیری کند.

زمانی که تلفن دوباره زنگ می خورد درخواست می دهید. به همین مناسبت صاحب خانه در خیابان رسالت برای زمین 120 متری 800 میلیون رهن با پنج میلیون تومان اجاره تعیین کرده است. کاسب می گوید بازار خراب است مومین بگو مبلغ را کم کند و صاحب خانه می گوید بازار برای همه خراب است، زنگ می زنم به شرکت دیگری و تماس تمام می شود.

سرگردان در شرکت ها

حدود یک ساعت است که در دفتر نشسته ام و هنوز به مبلغی که می توانم برای اجاره بپردازم نمی رسم، صاحب دفتر به من نگاه نمی کند، فقط محله ها و قیمت ها را یکی پس از دیگری اعلام می کند. بعد از مکث کوتاهی می گوید اول باید ببینی چقدر از رهن می توانی پول بگیری، البته صاحب خانه ها فقط 100-200 هزار تومان برای اجاره خانه تخفیف می دهند.

یوسفی یکی از شهروندان بیرجندی این حرف ها را می زند و ادامه می دهد: هر چقدر هم کار کنم با این حقوق 10 میلیون تومانی که نیمی از آن را باید اقساط بانکی بدهم، نمی توانم با این مبالغ هنگفت اجاره را پرداخت کنم. امسال دخترم دانشگاه قبول شده واقعا هزینه ها بالاست.

وی ادامه می دهد: اگر قرار است پنج میلیون تومان اجاره بها بدهم پس خرج فرزندانم را کجا بدهم؟ گویا برای اجاره باید به امیرآباد یا روستای حاجی آباد بروم، البته شنیده ام در حاجی آباد خیابان خلیج فارس در تابستان مدت زیادی آب قطع می شود و فشار آب آنقدر کم است که همه از شهر آب می گیرند. این هم یک مشکل است.

شهروند دیگری به نام زهرا بهلگردی که اخیراً به عنوان خیاطی در یک کارخانه مشغول به کار شده است، مجبور به خانه تکانی شد زیرا صاحبش می گوید حالا که کار می کند بهتر از پس مخارجش برمی آید، بنابراین باید اجاره بیشتری بپردازد.

او به عنوان یک زن سرپرست خانوار، دو شغله برای خرج فرزندانش کار می کند و با وجود اینکه 20 میلیون تومان بیشتر پیش پرداخت ندارد، در بند اجاره خانه اش است.

وی بیان می کند که در حال حاضر در خانه ای 60 متری زندگی می کند که از آشپزخانه به عنوان اتاق خواب استفاده می شود. با حسرت میگه من ندارم! از کجا بیام که هزینه های نفقه و کرایه خانه را پرداخت کنم، واقعا سخت است.

مرزهای رنگارنگ

حاشیه های شهرستان بیرجند در این چند سال متاثر از خشکسالی شاهد مهاجرت های زیادی بوده است، روستائیان در نهایت در روستاهای اقماری یا روستاهای حاشیه شهر بیرجند مانند امیرآباد، حاجی آباد، چکند یا روستای شوکت آباد و کمی دورتر و نزدیکتر ساکن شدند. اما اجاره بها در حال رشد است که گویی علف هرزی بدون توجه باغبان در وسط مزرعه روییده و جوری ریشه دوانده است که هیچ راهی برای خلاصی از آن وجود ندارد.

این درد سایر نقاط شهر را نیز تحت الشعاع خود قرار داده است. کارگری که ماهانه هفت میلیون تومان حقوق می گیرد از نبود نظارت گلایه می کند و می گوید: چهار فرزند دارم که یکی از آنها تازه به دنیا آمده اما چون همسرم بیمار است باید برای فرزندم شیرخشک تهیه کنم. اجاره خانه، بیماری همسرم، تهیه شیرخشک و… گاهی آنقدر عصبی ام می کند که دلم نمی خواهد به خانه برگردم.

درد افزایش ناگهانی اجاره‌بها در سال‌های اخیر، به قدری حکایت از سنگر شدن خانواده‌ها دارد که بسیاری از زوج‌ها ازدواج خود را به تاخیر انداخته‌اند یا بسیاری از خانواده‌ها مجبور به زندگی در حاشیه و یا در خانه‌های مشترک شده‌اند.

ما در همه چیز رشد قیمت داریم.

چون گرون بود الان چیزی که گران شده نمیشه گفت گران شده چون با نرخ تورم بازار رشد کرده حساب کن پارسال ظرف ماست خریدی امسال چقدر میخری؟

یک تاجر این جمله را در پاسخ به این سوال خبرنگار بازار گفت که چرا نرخ اجاره بها افزایش چشمگیری داشته است؟ وی این پاسخ را داد و ادامه می دهد: طبق مصوبه شورای عالی مسکن امسال سقف افزایش اجاره بها در تهران 25 درصد و در شهرستان ها 20 درصد بود.

محمد عسکری گفت: اما کسانی که قرار است بر این مصوبه نظارت کنند چون خودشان می دانند تورم بیش از این بوده سکوت کنند.

و می افزاید: اگر قیمت مصالح ساختمانی و غیره را محاسبه کنید متوجه می شوید که تورم از این بیشتر بوده است به همین دلیل تعداد انگشت شماری از مالکان تنها 10 تا 20 درصد افزایش را می پذیرند.

پاسخ های عجیب و غریب

به این سوال که چرا به مالکانی که خانه های 10 ساله یا 5 ساله دارند و در این افزایش قیمت مصالح دخیل نبوده اند اجازه می دهید اینقدر اجاره بها را افزایش دهند؟ می گوید: چیزی در دست مشاور املاک نیست، یعنی قیمت را مالک تعیین می کند.

وی ادامه داد: مثلا دکتری از استان دیگری به بیرجند می آید، می خواهد در بهترین منطقه شهر خانه ای اجاره کند، می گوید 200 میلیون پول پیش است و می توانم تا 6 میلیون تومان اجاره بدهم، به طوری که آن منطقه جایی می شود برای مقایسه سایر صاحبخانه هایی که اینجا کمتر از آنجا دارند.

کارآفرین بیرجندی: مسئولان دولتی به طور مستمر جلساتی را برگزار می کنند و گزارش اقدامات انجام شده در خصوص ساماندهی بازار اجاره، ساماندهی و نظارت مشاوران املاک، آخرین وضعیت اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی و همچنین عملکرد بانک ها در ارائه تسهیلات مسکن را ارائه می دهند، اما واقعا چند مورد از این گزارش ها و جلسات مفید بوده است؟

این تاجر ادامه می دهد: یا فردی خانه دارد، آن را می فروشد و بیش از نیمی از آن را رهن می کند، سپس آپارتمانی در خیابان عدالت، رسالت، معلم، پاسداران و جماران با متراژ بیشتر بین 500 تا 800 میلیون تومان رهن می کند.

یکی دیگر از کسبه خیابان غفاری بیرجند با تایید بیهوده شدن مشاوران املاک تاکید می کند: مسئولان دولتی دائماً جلساتی برگزار می کنند و از اقدامات انجام شده در خصوص ساماندهی بازار اجاره، ساماندهی و نظارت بر مشاوران املاک، آخرین وضعیت اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی و همچنین عملکرد بانک ها در ارائه این تسهیلات مسکن گزارش می دهند، اما واقعاً چند جلسه بوده است؟

علی یاری می افزاید: صاحب خانه تبلیغ می کند که خانه من در گلها 100 متر است مثلا با 20 میلیون رهن و 6 میلیون اجاره.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه تاجر دیگری با همین میزان درآمد برای او مشتری پیدا می کند، من را مداخله گر و نه کارشناس خواند و دیگر با من تماس نخواهد گرفت. البته در بین این مالکان افراد صادق زیادی وجود دارد.

صاحب خانه متخصص

وی با اشاره به اینکه اجاره بها و رهن فرمول خاص خود را دارد و بر اساس آن به راحتی می توان اجاره بها را تعیین کرد، می گوید: اما خود صاحبان خانه متخصص هستند و برخی مشاوران املاک دخالتی در نظر صاحب ملک ندارند.

وی همچنین قوانین مربوط به مالیات بر خانه های خالی را قانونی ضعیف خواند که تاثیری در کنترل بازار ندارد و افزود: دولت در شهرهایی مانند بیرجند نیز 40 میلیون تومان کمک ودیعه مسکن به مستاجران پرداخت می کند.

یاری با اشاره به اینکه دولت تلاش می کند مشکل را حل کند اما آنقدر گره ها زیاد است که بیشتر جاده ها راه به جایی نمی برد، تاکید می کند: شاید روزی دولت بتواند بحث اجاره بها را کنترل کند اما با شرایط وام ها، مردم بی خانمان و بدهکار شوند؛ اما در صورت وجود شرایطی که برای مردم در نظر گرفته شده است، مشکل را حل کنیم. چون این راه حل نیست.

وام خوب، بد

امسال دولت تسهیلات ویژه ای برای خانه دار شدن مردم در نظر گرفته است که یکی از آنها دریافت وام 400 میلیون تومانی است. با بررسی بازار متوجه می شوید که فقط گروهی از افراد می توانند از این وامی که خودشان آورده اند استفاده کنند. دارای ضامن معتبر و البته توان مالی برای پرداخت.

خبرنگار بازار برای اطلاع از نحوه دریافت این وام به سایت بانک مسکن مراجعه کرد. اولین گزینه برای دریافت وام، داشتن شرایط دریافت آن است. برخی از این گزینه‌ها به شرح زیر بود: «کسانی که قصد دریافت تسهیلات خرید مسکن از هر یک از بانک‌های اعطاکننده این وام را دارند، نباید در هیچ یک از بانک‌های کشور سابقه چک بلامحل داشته باشند. اگر فردی بدهی بانکی داشته باشد امکان اخذ وام برای او وجود ندارد. 1402 برای دریافت وام مسکنهمانند سال گذشته در برخی بانک ها افتتاح حساب سپرده ضروری است و در برخی دیگر می توان از طریق خرید اوراق ممتاز برای خرید مسکن مسکونی وام دریافت کرد. درآمد متقاضی باید مطابق با مبلغ مندرج در جدول هزینه باشد یک وام چه پرداختی کردم».