امین محمدی; بازار: استان ایلام 430 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد، مرز بین المللی مهران، شمال هلاله بازارچه و مرز چیلات مبادی ورودی و خروجی دو طرف ایلام و عراق هستند که در حال حاضر تنها مرز مهران فعال است.
بر اساس آمار گمرک استان در سال گذشته 259 هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و 610 میلیون دلار از مرز مهران به کشور عراق صادر شد که 95 درصد آن از سایر استان های کشور و 5 درصد محصولات استان ایلام بوده است. از این 5 درصد، 95 درصد محصولات پتروشیمی و سیمانی بوده و مقدار بسیار کمی نیز به سایر محصولات استان اختصاص یافته است.
بر اساس گزارش اداره کل صمت استان، در حال حاضر 500 شرکت تولیدی و خدماتی دارای مجوز در استان ایلام فعال هستند که 70 درصد آنها فعال هستند. قطعاً اگر بازار مصرف عراق به روی محصولات ایلام باز باشد، تعداد کارخانه ها و واحدهای تولیدی افزایش می یابد، زیرا تقاضا به تنهایی دلیل اصلی عرضه کالا است.
اما به دلایلی که در ادامه به آن می پردازیم، شرکت های ایلامی که تولید کننده یا شرکت های خدماتی و پیمانکاران عمده هستند، نتوانسته اند از توانایی بازار مصرف عراق برای فروش محصولات خود و ارائه خدمات آنطور که باید استفاده کنند.
در مقایسه، استان کرمانشاه 370 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد و با توجه به رشد تفکر توسعه اقتصادی و قدرت چانه زنی بیشتر مسئولان، این استان به تنهایی 48 درصد از صادرات زمین ایران را به عراق اختصاص داده است و از این 48 درصد، 22 درصد به محصولات و خدمات بومی استان کرمانشاه اختصاص دارد.
عدم تمرکز نهادها و ارگان های اقتصادی استان بر موضوع مهم تقویت صادرات داخلی، ضعف مفرط و کم تجهیز اتاق بازرگانی استان به دانش روز صادرات و واردات و نبود دانش بازاریابی شرکت های تولیدی و خدماتی ایلام را می توان سه دلیل اصلی عدم استفاده از ظرفیت های مرزی و بازار مصرف عراق در استان ایلام دانست.
ارائه بسته های تشویقی به صادرکنندگان داخلی مانند تسهیلات کم بهره، دعوت از مشاوران بازرگانی ایرانی و عراقی و کسب اطلاعات دقیق از بازار مصرف عراق از جمله پیشنهاداتی است که کاملاً کاربردی است و به گفته نگارنده، اگر جدیت پشت آن باشد، قطعاً جهشی در تولید در استان حاصل می شود.
اتاق بازرگانی استان ایلام تعریف درستی از وظایف حرفه ای ندارد و اعضای این اتاق در هر دوره افراد سنتی با رده سنی بالای 60 سال هستند که عموماً نه دانش لازم برای تامین زیرساخت های صادراتی استان را دارند و نه علاقه ای به استفاده از دانش نخبگان علمی و جوان آشنا به دانش تجارت خارجی نشان داده اند.
در این سالها تلاش چندانی برای ایجاد روابط تجاری کارآمد و مستمر بین تجار عراقی و ایلامی صورت نگرفته است. اتاق بازرگانی هم ابزار و هم اعتبار لازم برای آموزش تولیدکنندگان و شرکت های خدماتی ایلامی را دارد، اما تاکنون کمتر از این مهارت ها استفاده کرده است. در گذشته مشاهده شده است که اتاق بازرگانی با اطلاعیه های گسترده و منظم برنامه ای را برای توسعه صادرات محصولات بومی و توانمندی های استان اعلام کرده است.
اما چه باید کرد؟
برای استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت مرز مهران و بازار مصرف عراق، راهکارهای کاربردی ساده ای به ذهن نگارنده می رسد.
کارگروه یا کمیته عملی متشکل از کارشناسان معتبر ادارات ذیربط با حضور چهره های مختلف علمی و تخصصی برای تسهیل صادرات محصولات و توانمندی های خدماتی استان ایلام به عراق تشکیل شود.
برگزاری دوره های آموزشی منسجم و اجباری و یا مشوق برای مدیران بازاریابی شرکت ها یا افراد معرفی شده از سوی آنها از دیگر راه های استفاده از توانمندی های صادراتی مرز مهران است.
برپایی نمایشگاه های واقعی از توانمندی های صادراتی استان و دعوت از تجار سرشناس عراقی از دیگر راهکارهاست، مسئولان استانی با مشورت جدی این مرکز، مشوق های مختلفی از جمله معافیت از عوارض گمرکی و مالیات و … را در نظر بگیرند. برای صادرکنندگان داخلی استان
ارائه بسته های تشویقی به صادرکنندگان داخلی مانند تسهیلات کم بهره، دعوت از مشاوران بازرگانی ایرانی و عراقی و کسب اطلاعات دقیق از بازار مصرف عراق از جمله پیشنهاداتی است که کاملاً کاربردی است و به گفته نگارنده، اگر جدیتی پشت آن باشد، قطعاً جهشی در تولید در استان حاصل می شود.
