تهران (بازار) –نادر انتصار، استاد بازنشسته علوم سیاسی در دانشگاه آلابامای جنوبی می گوید این تحول مهمی برای سیاست خارجی ایران به ویژه با توجه به تمایل اعلام شده این کشور به سمت آسیا است.
“انتصار به خبرگزاری بازار گفت: آنچه برای ایران حتی از عضویت رسمی کامل آن در سازمان همکاری شانگهای (SCO) حیاتی‌تر است، مشارکت هر چه سریعتر در همه ابعاد فعالیت‌های سازمان شانگهای است.
متن کامل گفت و گوی بازار با استاد انتصار را در زیر می بینید:
س: ایران رسما به عنوان نهمین عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) عضو دائمی شد. اهمیت این عضویت در نظم جهانی گذار چیست؟
به: این تحول مهمی برای سیاست خارجی ایران به ویژه با توجه به تمایل اعلام شده این کشور به سمت آسیا است. آنچه که برای ایران مهمتر از عضویت رسمی کامل آن در سازمان همکاری شانگهای (SCO) است، مشارکت هرچه سریعتر در تمام جنبه های فعالیت های سازمان همکاری شانگهای است. ایران باید صدای روشن و رهبری داشته باشد تا از فرصت های موجود در این سازمان هنوز در حال ظهور استفاده کند.
*به نظر شما عضویت دائمی ایران در این سازمان چه مزایایی دارد؟
به: سازمان همکاری شانگهای از نظر جمعیت و گستره جغرافیایی بزرگترین سازمان منطقه ای جهان است. 40 درصد از جمعیت جهان و 60 درصد از خشکی اوراسیا را در بر می گیرد. علاوه بر این، کمی بیش از 22 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان (GDP) را تشکیل می دهد و سهم آن از تولید ناخالص داخلی جهان به سرعت در حال رشد است. با توجه به این واقعیت‌ها، ایران می‌تواند با درست بازی کردن و توسعه سیاست تجاری خارجی پویا و فعال، از نظر اقتصادی سود ببرد. سیاستی که از شعارهای توخالی پرهیز می کند و در عوض بر واقعیت های روابط اقتصادی و تجاری بین المللی و تحلیل بازار صحیح و شایسته در اوراسیا تمرکز می کند.
س: هند، چین و روسیه به عنوان محورهای اصلی سازمان همکاری شانگهای از عضویت دائم ایران استقبال کردند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
به: خوب است که بالاخره به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای درآمده و توسط بازیگران اصلی آن تکمیل می شود. اما همانطور که در پاسخ به سوالات بالا گفتم، ایران اکنون باید گام بزرگی در گسترش افق های اقتصادی خود بردارد تا از فرصت جدید استفاده کند. زمان بندی و پویایی بسیار مهم است.
س: این سازمان به عنوان نهادی در روابط جنوب و جنوب ارزیابی می شود. آیا این سازمان می تواند همکاری های جهانی جنوب-جنوب را رهبری کند؟
به: ایده روابط جنوب و جنوب از زمان تشکیل گروه 77 در سازمان ملل متحد در ژوئن 1964 مطرح شده است. متأسفانه گسترش روابط جنوب و جنوب نسبتاً کند بوده و با اهداف اصیل اولیه گروه 77 همخوانی نداشته است. خوشبختانه جهان از سال 1960 به بعد روابط بین‌الملل و به ویژه روابط بین‌الملل به میزبانی غرب تغییر نکرده است. در نتیجه، در زمان مقتضی، سازمان‌هایی مانند سازمان همکاری شانگهای می‌توانند نقشی پیشرو در گسترش همکاری‌های جنوب-جنوب به شکل قابل توجهی ایفا کنند.
س: موضع سازمان همکاری شانگهای در مورد نظم جهانی آینده چیست؟
به: با توجه به ترکیب پیچیده اولویت‌های سیاست خارجی اعضای خود، سازمان همکاری شانگهای هنوز برنامه مشخصی را در رابطه با خطوط مشخص نظم جهانی آینده فراتر از امید به تسریع تحکیم یک جهان چند قطبی تدوین نکرده است. ما باید به یاد داشته باشیم که سازمان همکاری شانگهای هنوز یک سازمان جوان است که هنوز در تلاش است تا به تعدادی از مسائل گاهی متضاد رسیدگی کند. به عنوان مثال، به نظر می رسد هند ترجیح می دهد روابط خود را با غرب به ویژه ایالات متحده حفظ کرده و گسترش دهد. بنابراین، محدودیت‌هایی برای آنچه که یک کشور عضو سازمان همکاری شانگهای پیشرو مانند هند می‌تواند انجام دهد تا نظم جهانی سیاسی امروز غرب را به چالش بکشد، در حالی که یک پای خود را در بلوک غرب و یک پا را در اردوگاه شرق نگه می‌دارد، وجود دارد.
