نوسانات نرخ ارز در سامانه نیما یا ارز نیمایی در اقتصاد و بازارهای مالی ایران از جمله بورس بسیار مهم است. در اقتصاد ایران به دلیل چند نوع بودن نظام پولی، انواع مختلفی از ارز وجود دارد از جمله نرخ ارز نیما اشاره کرد.
نظام چند نرخی شدن ارز همواره موافقان و مخالفان زیادی داشته است. یکی از نکاتی که از سوی منتقدان نظام ارزی چند نرخی مطرح می شود، تفاوت قیمت نرخ ارز نیما که نوعی نرخ رسمی ارز در اقتصاد ایران است، با نرخ غیررسمی ارز یا تغییر اصلاح شده بازار آزاد است. این گروه از منتقدان معتقدند وجود این اختلاف بالقوه برای کسانی که به ارز نیمایی دسترسی دارند درآمدزایی می کند.
گروهی دیگر از کارشناسان، برعکس، آن را برابری می دانند نرخ ارز در چنین شرایطی منجر به تورم می شود و از طرفی حلقه دوباره افزایش می یابد. نرخ ارز شتاب افزایش نرخ نیما به صورت غیررسمی دنبال شد.
نرخ رشد پیشرونده نیما
بررسی ها نشان می دهد تقریبا از ابتدای زمستان سال گذشته روند صعودی نرخ نیما به حدی شتاب یافته که از حدود 40 هزار تومان به 44 هزار و 600 تومان رسیده است که نشان دهنده قصد سیاست گذار برای تعطیلی است. نرخ ارز نصف نرخ بازار آزاد را دارد.
لازم به ذکر است کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان کالا که دارای شرایط رسمی و لازم جهت انجام امور تجاری مطابق با قوانین کشور می باشند مشمول خرید و فروش ارز فیات می باشند. البته نوع کالا نیز در تخصیص این ارز مهم است و کالاهایی که واجد شرایط هستند باید مبادله شوند.
رشد نرخ نیما از دیدگاه موافقان و مخالفان.
لازم به ذکر است که رشد نرخ نیما برای یکسان سازی نرخ آن در نظر گرفته شده است نرخ ارز بازار غیررسمی را می توان از چند جهت بررسی کرد. اولاً طبیعی است که هر نرخی در نرخ ارز دولت رسمی کشور طبیعتا باعث گرانی واردات خواهد شد که با تاخیری کوتاه در قیمت سایر کالاها مشخص می شود. لازم به ذکر است بخش مهمی از واردات کشورمان مربوط به مواد اولیه و کالاهای واسطه ای تولیدی است که باعث افزایش قیمت این کالاها و در نهایت کالاهای تولید داخل می شود.
در همین رابطه حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و از مخالفان افزایش نرخ نیما در یادداشتی با انتقاد از افزایش نرخ تورم به دلیل افزایش نرخ نیما، گفت: متاسفانه علاوه بر حذف 485 قلم ارز 28500 و انتقال آنها به اتاق دوم نیما، بانک مرکزی نرخ سود را افزایش می دهد و این به معنای دو برابر شدن قیمت این کالاها است. یکبار تبدیل ارز از 28.5 به 40 و دوباره از 40 به 44 هزار تومان!
صمصامی نوشت: پروژه گران قیمت قرار است تا کجا ادامه پیدا کند و چه کسی پاسخگو است؟ از سال 69 به دنبال نرخ ارز در بازار آزاد، ارز رسمی را از 7 به 44 هزار تومان رساندیم، اما اکنون نرخ ارز آزاد 60 هزار تومان است. آیا قول می دهید که اگر نرخ رسمی را به 60 برسانید، نرخ بازار آزاد دیگر افزایش نمی یابد؟ در واقع تغییر کنید نرخ ارز انقلاب چقدر روی سفره مردم و سرمایه اجتماعی بود؟
از طرفی کسانی که طرفدار افزایش نرخ نیما هستند همیشه دو پله بالا می روند، اولین نکته این است که صاحبان ارز نیما از درآمد احتمالی سود خواهند برد زیرا تفاوت نرخ نیما و نرخ ارز به طور غیررسمی خلأ قابل توجهی وجود دارد و نکته دوم این است که کالاهای وارداتی از نوع نیما در نهایت با همان نرخ ارز غیررسمی (بازار آزاد) نرخ می خورند و به مردم می رسند.
در همین راستا علینقی مشایخی، اقتصاددان و استاد بازنشسته دانشگاه شریف در مصاحبه ای از چند نرخی بودن ارز انتقاد کرد و گفت: وقتی ارز زیر دارید. نرخ ارز شما حتی برای واردات کالاهای اساسی بازار را در اختیار یک گروه قرار می دهید، برای یک گروه درآمد ایجاد کرده اید، اولین اتفاقی که می افتد اینجا گرانی است که به وجود می آید، یعنی این افراد مقداری ارز ارزان تر می گیرند، اما بیشتر از این می دهند. . آنها کالاهایی را برای واردات خریداری کرده اند.
مشایخی تصریح کرد: از سوی دیگر کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد می شوند، معلوم نیست بر اساس ارز ترجیحی با قیمت نهایی به دست مردم می رسد یا خیر، در واقع این ارز ترجیحی تاثیری ندارد و کالاهایی که وارد می شوند. از طریق کانال های موجود در بازار با همین نرخ ارز در بازار قیمت دارند./ تسنیم
