باغ پهلوان پور مهریز؛ لبریز از شادابی و طراوت

یکی از جاهای دیدنی یزد که هوش از سرتان می‌برد، باغ پهلوان پور مهریز است که بعضی از اهالی آن را خلاصه کرده و با اسم باغ پهلوان می‌شناسند. این باغ زیبا که در شهرستان مهریز قرار گرفته داستانی از عشق و عاشقی دو خانواده دارد که روزی باغ‌های آن‌ها دیوار به دیوار بود. با وصلت دختر و پسر خانواده‌ها، دیوار را برداشتند و در نهایت باغ پهلوان یزد چشمش را به جهان باز کرد.

نوع معماری منحصربه‌فرد این باغ است که توجه‌ها را به خود جلب کرده و هوس گشت‌وگذار را به سرِ گردشگران می‌اندازد. در این مقاله از مجله گردشگری اسمارتک نیوز حس‌وحالی که از سفر به شهرستان مهریز داشتم را با شما قسمت می‌کنم.

باغ پهلوان پور کجاست؟

باغ پهلوان پور مهریز در استان یزد، شهرستان مهریز و خیابان مطهری قرار گرفته است. این باغ یکی از جاهای دیدنی یزد است که با معماری زیبا و درختانی سبز، شهرستان مهریز را به رخ دیگر شهرها می‌کشد.

ساعت بازدید از باغ بین ۸ صبح تا ۶:۳۰ غروب است و روزهایی مثل ۱۸ صفر، تاسوعا و عاشورا، رحلت امام خمینی، شهادت امام جعفر صادق و شهادت امام علی، باغ تعطیل است.

لوکیشن باغ پهلوان پور روی گوگل مپ

تاریخچه باغ پهلوان پور

باغ پهلوان یزد یکی از آثاری است که قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد. این باغ زیبا در اصل متعلق به فردی به‌اسم «حسن ملارضا» بود اما بعد از مدتی داماد ایشان، آقای «علی پهلوان‌پور» مالک باغ شد. علی‌ پهلوان‌پور یکی از تاجران بزرگ یزد بود و در آخر هم اسم او را روی باغ گذاشتند.

یکی از داستان‌هایی که از قدیم تعریف می‌کنند، می‌گوید که در گذشته‌های نه خیلی دور، در این منطقه ۲ باغ جدا از هم اما در کنار هم قرار داشت و دیوار چینه‌ای این دو باغ را از هم جدا کرده بود. دو باغی که از آن صحبت می‌کنم، متعلق به آقای پهلوان‌پور و آقای حسن ملا علی‌رضا بود. بعد از اینکه دخترِ حسن ملارضا با پسرِ پهلوان‌پور ازدواج کرد، این دو خانواده دیوار بین باغ‌ها را برداشتند و این شد که هر دو باغ تبدیل شدند به باغ علی پهلوان‌پور.

اولین چیزی که در زمان ورود جلب توجه می‌کند، صدای شُرشُر آبی است که در جوی اصلی باغ در جریان است. «قنات حسن‌آباد» آبی که از دل باغ پهلوان می‌گذرد را تامین می‌کند. جالب اینکه آخرین مسیر این قنات، همین باغ پهلوان یزد خودمان است.

اسم باغ پهلوان پور از کجا آمده؟

اسم باغ را از روی اسم داماد آقای حسن ملا علی‌رضا انتخاب کرده‌اند. وقتی دخترِ آقا ملا علی‌رضا به عقد پسرِ آقای پهلوان‌پور درآمد، نام باغ شد، «باغ علی پهلوان‌پور».

معماری باغ پهلوان پور

یکی از نکته‌های جالب در مورد باغ پهلوان یزد، معماری آن است. معماری این باغ به شکلی است که تلفیقی از سبک معماری کهن ایرانی و باغ‌سازی به سبک امروزی است. با وجود اینکه باغ قدمتِ زیادی ندارد، بنابراین این موضوع دور از ذهن نیست که معماری آن به سبک امروزی شباهت داشته باشد. سبک معماری باغ پهلوان پور مهریز در بعضی دیگر از باغ‌های یزد هم دیده می‌شود.

در بعضی از بخش‌های باغ می‌توانید نشانه‌هایی کهن و تاریخی ببینید که به‌خوبی توانسته فرهنگ و هنر سال‌های دوره قاجار را در ذهن بیننده تداعی کند. یکی از این المان‌ها یا همان نشانه‌ها، سبک کوشک باغ است. در بخش اصلی بناهای باغ می‌توانید سبکی از معماری را ببینید که در واقع تلفیقی از معماری کوشکی و حیاط مرکزی است و تاثیر زیادی روی زیبایی باغ داشته است.

از بناهای مهم باغ پهلوان به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی یزد می‌توانم به ساختمان کوشک، بنای زمستان‌خانه، شربت‌خانه، آشپزخانه، حمام و بنای سرایداری اشاره کنم. یادتان هست در مورد جوی آبی صحبت کردم که در باغ جریان دارد؟ زیبایی معماری باغ پهلوان اینجاست که خودش را نشان می‌دهد.

علاوه‌بر محور اصلی، آب در محور دیگری هم جریان پیدا می‌کند و باعث شده حول هر ۲ محور، باغ‌آرایی بی‌نظیری شکل بگیرد. درخت‌هایی که نظام‌ساز باغ هستند، درست در حاشیه ۲ مسیر کاشته شده‌اند که نظم زیبایی از هر طرف دارند.

داخل باغ پهلوان پور چه خبر است؟

باغ پهلوان پور یک باغ ساده نیست که فقط برای یک بازدید یک ساعته به آن سر بزنید. این باغ آنقدر بخش‌های زیبا دارد که شما را سرِ ذوق می‌آورد. اولین چیزی که در ورود به باغ توجه‌تان را جلب و گوش‌تان را می‌نوازد، صدای ریزش آب است. آبی که از قنات، خودش را تا اینجا رسانده تا علاوه‌بر دمیدن روح زندگی و سرسبزی به باغ، آن را برای ورود شما آماده کند. آب که نباشد، باغ می‌ماند و چند تا ساختمان که از افسردگی سر در گریبان می‌گیرند.

چشم‌های‌تان را که ببندید، تازه صداهای شگفت‌انگیز دیگری هم می‌شنوید. بادی که در میان شاخ‌وبرگ‌های درخت‌ها می‌پیچد و هیاهویی به‌پا می‌کند و البته صدای پرنده‌هایی که بعد از این همه سال، باغ پهلوان پور را خانه خودشان می‌دانند و نسل‌هاست که اینجا زندگی می‌کنند.

جوی آب در همکاری با باد، توانسته آب‌وهوایی مطبوع برای باغ به ارمغان آورد. نسیمی خنک که از هر طرف می‌وزد، روحتان را جلا می‌دهد به اندازه‌ای که حتی فراموش می‌کنید صلات ظهر است و آفتاب دارد سوزان‌تر از همیشه می‌شود. درخت‌ها هم برای باغ کم نگذاشته‌اند، سایه خود را طوری دو طرف جوی پهن کرده‌اند که مسیر تبدیل شده به کهکشان راه‌شیری.

– اصطبل، برج، کاهدان

اصطبل، برج و کاه‌دان که در بخش ورودی باغ پهلوان یزد قرار گرفته‌اند در دوره قاجار ساخته شده اما تزئیناتی دارند که به دوره دیگری برمی‌گردد. این تزئینات که در عین سادگی، نمای این سه بخش را زیباتر کرده‌اند را در دوره زندیه اضافه کرده‌اند.

– کوشک (عمارت اصلی)

باشکوه‌ترین بنای باغ پهلوان، کوشک یا همان عمارت اصلی است که به آن شربت‌خانه هم می‌گویند. کوشک را در دوره قاجار ساخته‌اند. این بنای زیبا که در ۲.۵ طبقه ساخته شده، درست در امتداد مسیر اصلی باغ قرار دارد. وقتی وارد کوشک می‌شوید، بخش‌هایی مثل تالار، عمارت کلاه‌فرنگی، گوشوار‌ه‌ها و حوض‌خانه را می‌بینید.

عمارت کلاه‌فرنگی یکی از نفیس‌ترین و زیباترین بخش‌های کوشک باغ پهلوان پور است. تزئیناتی در این بخش اجرا شده که دیدنی است و باید ساعت‌ها اینجا بنشینید تا زیبایی عمارت در ذهن‌تان حک شود.

یکی دیگر از زیبایی‌های کوشک، آب قنات حسن‌آباد است که از وسط بنا می‌گذرد، پس اینجا هم روح زندگی، خودش را به شکل آب درآورده و در جریان است. اگر لحظه‌ای پشت به کوشک بایستید، ۲ مسیر جوی آب در کناره‌های باغ را می‌بینید. این مسیر خروشان با آبی زلال، تشنگی درخت‌های سرسبز و کهنسال باغ را برطرف می‌کنند و آن‌ها دست‌دردست هم باغ را زیباتر می‌کنند.

– کارگاه‌ها و انبار

کارگاه‌های قالی‌بافی و ریسندگی و انبار باغ پهلوان پور در دوره قاجار ساخته‌ شده‌اند. از اسم این بناها می‌توان فهمید که محل کار و فعالیت کارگران باغ بودند. در بخش شمالی باغ پهلوان یزد می‌توانید ساختمانی را ببینید که محل استراحت کارگران و خدمه باغ بوده.

– زمستان‌خانه

یکی دیگر از بناهای مهم در باغ پهلوان یزد، زمستان‌خانه است. ساختمان زمستان‌خانه کمی جوان‌تر از دیگر بناهای باغ است و در دوره پهلوی ساخته شده. بنایِ یک‌طبقه زمستان‌خانه چند اتاق نشیمن، پستو و مطبخ دارد. همان‌طور که حدس زده‌اید، این بنا برای روزهای سرد زمستان ساخته شده و اهالی باغ زمستان‌ها را اینجا زندگی می‌کردند.

– موزه مردم‌شناسی

موزه مردم‌شناسی آن اوایل در یکی از حمام‌های تاریخی شهرستان مهریز (حمام استهریج) بر پا بود. بعد از مدتی موزه به‌صورت‌کلی به باغ پهلوان مهریز منتقل شد و حالا می‌توانید مجموعه‌ای بزرگ شامل بیش از ۴۰۰۰ اثر را اینجا ببینید. مجموعۀ بی‌نظیر موزه مردم‌شناسی باغ پهلوان شامل ابزارهای مشاغل بومی منطقه، پوشاک سنتی یزد، کتیبه‌های قدیمی و ظرف‌های پخت غذا و بسیاری موارد دیگر است.

– آشپزخانه، حمام و انباری

یک‌سری حفاری در بخش‌های مختلف باغ انجام شد و به‌واسطه‌ آن‌ها، بخش‌های دیگری مثل آشپزخانه، انباری و حمام مانند بذری که سال‌ها زیر خاک مانده تا وضعیت مناسب شود، سَر از خاک بیرون آوردند. این بخش‌ها دقیقا در کنار کوشک قرار گرفته‌اند.

– هتل باغ پهلوان پور مهریز

مثل خیلی از بناهای تاریخی و مهم در سراسر کشور، باغ پهلوان پور مهریز هم سرنوشتی مشابه دارد. این باغ حالا به هتلی بزرگ تبدیل شده که دوره اقامت را برای گردشگران دلچسب‌تر از همیشه خواهد کرد. هتل باغ پهلوان پور مهریز فعالیتش را در سال ۱۳۸۸ شروع کرده و ۱۳ اتاق یک تخته تا چهار تخته دارد. یکی از امکانات خوب این هتل، پارکینگ با ظرفیت ۴۰۰ خودرو است که چشم‌اندازی زیبا به باغ داشته و حتی ماشین‌ها هم می‌توانند از اقامت در باغ لذت ببرند.

در حیاط باغ امکانات زیادی برای ساکنان هتل و گردشگران وجود دارد که شامل زمین فوتبال و والیبال ساحلی، فوتبال دستی و میز تنیس هستند. از زیبایی‌های هتل می‌توانم به ساختار سوییت‌ها اشاره کنم که حس‌وحال زندگی در دوره قاجار را دارد.

مسیر دسترسی به باغ پهلوان پور

از مرکز استان یزد تا باغ پهلوان پور مهریز ۴۷ کیلومتر است و حدود ۲۸ دقیقه در راه هستید. فرودگاه بین‌المللی شهید صدوقی، نزدیک‌ترین فرودگاه به باغ است. فاصله فرودگاه تا باغ حدود ۴۸.۶ کیلومتر بوده و در روزهایی با ترافیک عادی، تقریبا ۴۴ دقیقه در راه هستید.

بهترین روش برای سفر از تهران به باغ پهلوان یزد، استفاده از هواپیما است. البته می‌توانید با قطار هم به یزد بروید. ایستگاه قطار در فاصله ۴۴ کیلومتری از باغ قرار گرفته و حدود ۳۷ دقیقه در راه هستید.

مسیر دسترسی تهران به باغ پهلوان پور مهریز

برای سفر از تهران به باغ پهلوان پور مهریز باید وارد بزرگ‌راه تهران-قم شده و مسیر خود را ادامه دهید تا وارد آزادراه خلیج فارس شوید. بعد از آزادراه خلیج فارس وارد آزادراه امیرکبیر می‌شوید. مسیرتان را ادامه دهید تا وارد آزادراه کاشان-نطنز شوید. بعد از مسافتی طولانی وارد بزرگ‌راه نائین می‌شوید، همین مسیر را ادامه دهید تا وارد بزرگ‌راه نائین-اردکان شوید.

در ادامه مسیر وارد بزرگ‌راه کنارگذر اردکان-میبد می‌شوید، همین مسیر را ادامه دهید تا وارد بزرگ‌راه میبد-یزد شوید. در ادامه این بزرگ‌راه وارد بزرگ‌راه کنارگذر یزد می‌شوید که بعد از آن باید از بزرگ‌راه‌های یزد-بافق و یزد-مهریز عبور کنید. در ادامه بزرگ‌راه یزد-مهریز به خیابان امام خمینی می‌رسید.

انتهای این خیابان، میدان شهدا را دور زده و وارد خیابان ولیعصر شوید. در انتهای خیابان ولیعصر به راست برانید تا وارد خیابان مطهری شوید. حالا بعد از ۶۶۷ کیلومتر رانندگی و حدود ۷ ساعت و ۳۹ دقیقه از زمان روشن شدن خودرو در مبدا، به باغ پهلوان یزد می‌رسید.

بهترین زمان بازدید از باغ پهلوان پور

مثل همه جاهای دیدنی یزد، باغ پهلوان پور هم در بعضی ماه‌های سال شلوغ‌تر است. می‌دانم تابستان مرخصی دارید اما بهتر است فصل بهار یا پاییز را برای سفر به یزد و زیبایی‌هایش انتخاب کنید.

فصل بهار که تازه درخت‌ها جوانه زده‌اند تا برگ‌های سبز و کوچک سر از دل شاخه‌ها درآورند، بهترین زمان سفر خواهد بود. اما اگر مثل من عاشق خنکی هوا و البته دلبری‌های تمام‌نشدنی پاییز هستید که بهتر است از آخرهای شهریور تا اوایل دی به یزد بروید.

امکانات رفاهی باغ پهلوان پور

به دلیل وجود هتل، باغ پهلوان یزد امکانات خیلی خوبی دارد که شامل پارکینگ با ظرفیت ۴۰۰ خودرو، رستوران، سرویس بهداشتی، زمین بازی و وسایل بازی است.

جاهای دیدنی نزدیک به باغ پهلوان پور

اگر فقط قصد بازدید از باغ پهلوان را دارید که خب تکلیف معلوم است و بعد از آن برای بازدید از دیگر جاهای دیدنی یزد می‌روید. اما اگر آمده‌اید تا چند روزی را در محیطی خارق‌العاده و آرام استراحت کنید، می‌توانید سری به جاهای دیدنی نزدیک به باغ پهلوان پور بزنید.

– پارک سرو

پارک سرو مهریز در واقع دورتادور سرو کهنسال این استان ساخته شده تا علاوه‌بر محافظت از آن، مکانی برای استراحت و تفریح گردشگران و اهالی شهر باشد. سرو کهنسال مهریز با قدمتی نزدیک به ۲ هزار سال، بعد از سرو ابرکوه، مهم‌ترین و قدیمی‌ترین موجود زنده در استان یزد است. این پارک زیبا حدود ۳.۹ کیلومتر با باغ پهلوان فاصله داشته و با ۸ دقیقه رانندگی به آن‌جا می‌رسید.

موقعیت پارک سرو مهریز روی گوگل‌مپ

– چشمه حسن آباد

قنات حسن‌آباد مهریز در نزدیکی باغ پهلوان یزد قرار گرفته و در کنار آن هم آسیابی به‌اسم «آسیاب میرزا نصرالله» ساخته شده است. قنات حسن‌آباد از کوه‌های «مدوار» سرچشمه می‌گیرد و بعد از گذشتن از وسط کوشک در باغ پهلوان جاری می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم این قنات، آب باکیفیت آن است. در دیواره‌ها و کف کانال‌های قنات حسن‌آباد، لایه‌های نمکی و گچی تشکیل نمی‌شود، بنابراین آب این قنات هیچ‌ املاحی شامل کلسیم، منیزیم یا سدیم ندارد.

موقعیت قنات حسن‌آباد روی گوگل‌مپ

موقعیت قنات حسن‌آباد مهریز روی گوگل‌مپ ثبت نشده، تا همین‌جا بدانید که قنات در نزدیکی باغ است.

– باغ خوش‌نویس

باغ خوش‌نویس مهریز که یکی از جاهای دیدنی یزد در نزدیکی باغ پهلوان پور است، سرنوشتی مشابه باغ پهلوان داشته و حالا به اقامتگاه تبدیل شده. باغ خوشنویس مهریز وسعتی حدود ۷۰۰۰ مترمربع دارد و مانند باغ پهلوان مملو از درختانی بلندقامت و سرسبز است. اگر نتوانستید در باغ پهلوان مهریز اتاقی اجاره کنید، اقامتگاه باغ خوشنویس می‌توانید یکی از بهترین گزینه‌ها باشد.

باغ خوشنویس در خیابان جمهوری اسلامی قرار گرفته و با باغ پهلوان یزد فقط ۱.۵ کیلومتر فاصله داشته و با ۴ دقیقه رانندگی به آن می‌رسید. البته اگر می‌خواهید از مسیر لذت ببرید که پیشنهاد می‌کنم این فاصلۀ کم را پیاد‌ه‌روی کنید.

موقعیت باغ خوشنویس مهریز روی گوگل‌مپ

– منطقه تاریخی غربالبیز

منطقه تاریخی غربالبیز یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد در نزدیکی باغ پهلوان است که در زمینی به وسعت ۲۲۰۰ مترمربع قرار دارد. از شگفتی‌های این منطقه، خندقی عمیق است که دورتادور آن کنده‌ شده و در واقع نوعی خاک‌ریز است. هدف از ایجاد این خاک‌ریز، جلوگیری از نزدیک شدن جریان‌های سیلابی اطراف به بنای اصلی و ساختمان‌هایی است که در ضلع جنوبی قرار دارند. ساختمانی که در این منطقه قرار گرفته شامل دو ایوان، یک پستو و دو دالان است.

حیاط دایره‌ای شکلی که در ضلع غربی منطقه تاریخی غربالبیز قرار گرفته، از قدیمی‌ترین نمونه‌های خندق، پلان و رواق دایره‌ای شکل است که در تاریخ معماری ایران می‌توان دید. بعضی از آثار کشف شده از این منطقه تاریخی نشان می‌دهد که دوره ساخت آن به زمان اشکانیان برمی‌گردد. منطقه تاریخی غربالبیز حدود ۸ کیلومتر با باغ پهلوان پور مهریز فاصله داشته و با ۱۶ دقیقه رانندگی به آن می‌رسید.

موقعیت منطقه تاریخی غربالبیز روی گوگل‌مپ

توصیه‌هایی برای بازدید از باغ پهلوان پور

اگر قصد شما از سفر به جاهای دیدنی یزد، بازدید از باغ پهلوان پور است، با توجه به هتلی که در این باغ فعالیت می‌کند، نیازی به چادر و وسایل کمپینگ ندارید. اما اگر نمی‌خواهید در اتاق‌های هتل اقامت کنید، با خودتان تمامی وسایل کمپینگ را ببرید.

بازدید از باغ پهلوان یزد یک ساعت مشخص دارد، پس بین ساعت ۸ صبح تا ۶:۳۰ غروب برای بازدید از باغ بروید تا پشت درهای بسته نمانید.

روزهایی مثل ۲۸ صفر، تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی، شهادت امام جعفر صادق و رحلت امام خمینی، باغ تعطیل است. پس قبل از سفر برنامه‌ریزی کنید تا به تعطیلی باغ نخورید.

کوشک و عمارت کلاه‌فرنگی یکی از زیباترین و چشم‌نوازترین بخش‌های باغ هستند، حتما از آن‌ها بازدید کنید و چند ساعتی در زیر سایه عمارت بنشینید.

برای بازدید از باغ باید بلیط تهیه کنید.

اگر با ماشین خودتان سفر می‌کنید اصلا نگران نباشید، پارکینگ هتلِ باغ پهلوان به اندازه ۴۰۰ ماشین جا دارد.

باغ پهلوان پور مهریز، جریان زندگی از دل قاجار

باغ پهلوان پور شهرستان مهریز یکی از جاهای دیدنی یزد است که در دوره قاجار چشم به جهان گشود و حالا بعد از سال‌ها به محلی برای گشت‌وگذار گردشگران و استراحت آن‌ها تبدیل شده است. علاوه‌بر زیبایی‌های باغ و بناهای تاریخی آن، می‌توانید از جاهای دیدنی اطراف باغ نیز بازدید کنید. این باغ، هتلی با سوییت‌هایی رویایی دارد که زندگی در دوره قاجار را برای شما به نمایش می‌گذارد. پس فرصت را از دست ندهید و برای سفر به یزد، بلیط رزرو کنید.