به گزارش خبرنگار مهر، مصطفی ده پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی درباره موضوع افول رستم گفت: نقش رستم موضوع مهم پژوهشگاه و وزارت میراث فرهنگی است. اما آنچه تخت جمشید، نقش رستم و بسیاری از اماکن میراثی ایران و دیگر کشورها را تهدید کرده است، فرونشست ناشی از تغییرات اقلیمی و بهره برداری بی رویه از سفره های زیرزمینی است.
وی گفت: امروز آب یک موضوع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و یک موضوع فراملی است. هایپر دستگاه تبدیل شده است. پروژه هایی که در کشورهای همسایه داریم مانند پروژه جهش و شکاف آنچه از طریق ترکیه در بازوهای اصلی ارس و دجله اتفاق می افتد. جریان آب دجله مسدود شده است که اثرات نامطلوب اقلیمی بر کشور ما دارد. قوانین بین بین المللی همچنین این درست است که برخی از کشورها عضو مجمع نیستند و می توان از آن قوانین به عنوان وثیقه استفاده کرد. بحث ساخت سدها و چاه های عمیق در کشور ما نیز جای بحث دارد. ما تجربه بیولوژیکی داریم. یو اگر مهندسی قنات را جدی بگیریم و بفهمیم که سطح آب پایین قنات و کاریز مورد سوء استفاده قرار می گیرد، از آن استفاده نمی کنیم. امروز شاهد خشک شدن و غرق شدن دریاچه ارومیه نبوده ایم.
ده پهلوان بیان کرد: نقش رستم به دلیل برداشت بی رویه آب دچار این مشکل شده است. عمق چاه های مرودشت بین 200 تا 450 متر است. انجام نوسازی سطح مسکن است، اما راه حل بحران باید راه دیگری باشد. در بین روستاهای بین نقش رستم و تخت جمشید، کشت برنج با چاه آب انجام می شود. ممکن نیست. برنج باید در آب و هوای خودش تولید شود. در سال های اخیر پرونده های حقوقی زیادی حتی برای چاه های آب غیرمجاز در نظر گرفته شده است، اما راه به جایی نبرده است. بحث مدیریت منابع آب منطقه و کشور چیزی است که امروز با آن دست و پنجه نرم می کنیم. مشکل غرق شدن آثار تاریخی در این منطقه تا زمانی که منابع آبی منطقه مدیریت نشود حل نمی شود.
وی در گفت و گوی رادیویی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی باعث پیدایش گلسنگ ها در تخت جمشید شده است، گفت: همه نهادها، امور پایگاه ها و استان باید در کنار هم باشند و ما در پژوهشگاه باید دست به دست هم دهیم. پایگاه پارس مرکز تحقیقات میراث در جریان این تصرف، خواستار گمانه زنی برای بررسی لایه های فرهنگی و طبیعی منطقه شد. کارگروهی هم در پژوهشکده تشکیل دادیم به نام تغییر اقلیم و میراث فرهنگی. . هایپر دستگاه بیایید ادامه دهیم.
در ادامه علی بیت اللهی، هیات علمی مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی و رئیس گروه زلزله شناسی و مهندسی مخاطرات نیز اظهار داشت: محدوده استان فارس بزرگترین و خطرناک ترین منطقه فرونشست است. زون مرودشت که شامل نقش رستم و تخت جمشید در حاشیه این پهنه فرونشست است. در چنین شرایطی نشست نامتقارن زمین دچار شکستگی و ترک می شود که به اصطلاح ماهیگیران به آن می گویند غرق شدن. این ماهیگیر یا اینکه غرق شدن در محوطه تخت جمشید، همان منطقه ای که چادرهای مهمانان خارجی ساخته شده را به وضوح ثبت کرده ایم و در پای نقش رستم نیز دیده می شود.
وی ادامه داد: پدیده ای که بناها و بناهای تاریخی ارزشمند را به دلیل فرونشست زمین تهدید می کند این است که آب حاصل از بارندگی یا آبیاری سطحی به درون شکاف های فرونشست نفوذ کرده و به تدریج باعث فرسایش می شود که به آن فرسایش تونلی می گویند. این تونل ها به دلیل شستشو با آب. سلام تونل های زیرزمینی به دلیل ریزش سقف این تونل های زیرزمینی عریض می شوند و در نهایت فرو می ریزند. سلام سنهزا و آسیب جدی رخ می دهد.
و افزود: یکی از مواردی که قابل پیشگیری است ماهیگیر و گرفت غرق ها اقدامات و ترتیباتی هستند که از مصالح و مواد مواد طبیعی مانند خاکستر آتشفشانی می توانند از گسترش فرسایش تونل و احتمالاً فروپاشی ناگهانی جلوگیری کنند. در برخی کشورها این کار انجام شده است.
