این روزها که بحث بر سر نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری داغ شده و بر مسائل سیاسی، اقتصادی، عمرانی و معیشتی تاکید زیادی می شود، بسیاری از کارشناسان معتقدند باید به اصول دیگری نیز توجه کرد. بحث در مورد شاخص‌های توسعه و توسعه اساساً بحث جدیدی در رابطه با تاریخ بشریت است که از اواسط قرن بیستم مورد توجه قرار گرفته و روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود.
در ابتدای سفر این موضوع بیشتر بر جنبه مادی و اقتصادی متمرکز بود، یعنی شرایط اقتصادی کشورها چگونه است و اگر درآمد ناخالص ملی کشوری بالا بود، کشوری توسعه یافته محسوب می شد. . ، اما به تدریج مشخص شد که تنها درآمد ناخالص ملی، عمومی و کلان جامعه نشان دهنده توسعه جامعه نیست. یک کشور ممکن است درآمد ناخالص و سرانه بالایی داشته باشد، اما بخش قابل توجهی از جمعیت آن از محرومیت رنج می برند. با وجود این، آمارها نشان می دهد که در برخی از کشورهای پردرآمد مردم بسیار عقب هستند. این در حالی است که شاخص های فرهنگی، اجتماعی و … در کنار شاخص اقتصادی قرار گرفتند که در برخی زمینه ها رشد کرد و اهمیت مضاعفی پیدا کرد.
علاوه بر این، شاخص ها مکمل هم هستند. اوایل انقلاب این بحث بین کارشناسان مطرح شد که اولویت با شاخص های فرهنگی چیست یا با شاخص های اقتصادی؟ اما پس از آن توافق کردند که شاخص ها مکمل هم هستند نه برتر از یکدیگر و باید مورد توجه مسئولان و علاقمندان قرار گیرند. پس آیا باید دید شاخص های توسعه ای مربوط به محیط زندگی است یا خیر؟ زیرا در این مورد به کار، زندگی خانوادگی، محیطی که در آن سفر می کنیم و محیط طبیعی که در آن زندگی می کنیم نیز مربوط می شود.
توجه به ابعاد دیگر توسعه
محمد زاهدی اصل، استاد مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه در این خصوص به «آرمان امروز» گفت: نیاز به توسعه باید در ابعاد مختلف انجام شود و افراد از نظر خانواده ایمن، رفاه و سلامت باشند. محیط زیست، کار و زندگی به عنوان مثال، اگر امروز در مورد سلامت صحبت کنیم، سلامت جسمی و روحی نیست، بلکه سلامت اجتماعی نیز هست.
با وجود این، در فضای اجتماعی که حوادث، آلودگی هوا و… اتفاق می افتد، اگر مردم ساعاتی از کار مفید روزانه خود را در ترافیک بگذرانند، احساس ناامنی در جامعه بیشتر می شود، چنین کشوری جزو کشورهای توسعه یافته نیست. زیرا امروزه مهمترین شاخص توسعه، مسئله امنیت و احساس امنیت است و اینکه چه عواملی این احساس را در شهروندان یک جامعه تقویت یا تضعیف می کند. با وجود این، جنبه های منفی شاخص ها نیز در نظر گرفته شده است.
وی ادامه می دهد: وقتی در محیط اجتماعی با انواع مجرمان، متکدیان، معتادان متجاهر و… مواجه می شویم و سرمایه های اجتماعی به حداقل می رسد، بی اعتمادی افزایش می یابد و احساس رضایت نمی کنیم. این احساس آسیب جدی به جامعه وارد می کند. همچنین محیط زیست یکی از مهم ترین شاخص های توسعه است و اگر برای کشوری که در سطح اقتصادی بالایی قرار دارد و آلودگی صوتی، تنفسی و اجتماعی وجود دارد، سالم نباشد، آن کشور نمی تواند ادعای توسعه یافتگی داشته باشد.
کار باید در دست کاردان باشد.
وی ادامه داد: در دنیای امروز توسعه و شاخص های مربوط به آن ابعاد گسترده ای دارد و به هم پیوسته است و اگر کشور تحت رهبری رئیس جمهور جدید بخواهد در مسیر بهبود آن حرکت کند و اثرگذار باشد باید به آن توجه شود زیرا این بحث بین بخشی و نیازمند همدلی، مشارکت و همکاری است تا جامعه به فضیلت دست یابد و در سطح جهانی معرفی شود.» این را زاهدی عسل می گوید و می افزاید: برای رسیدن به توسعه باید کار به دست متخصصان باشد.
کارشناسان نخبه، درجه یک و مجرب باید با هم متحد شوند و سازمان های ذیربط به جای مبارزه و مشکل آفرینی، به جای تلاش برای تحمیل هر پدیده ای که جامعه را از دستیابی به توسعه باز می دارد، همدل باشند. برنامه ها باید اصولی و مرتبط با جامعه باشد. ما همچنان با برنامه هفتم توسعه مشکل جدی داریم که باید وضعیت کشور را در ابعاد مختلف مشخص کند. چرا که همدلی کاهش یافته و این باعث می شود رئیس جمهور جدید نتواند مسیر موجی را که رئیس جمهور شهید ایجاد کرده ادامه دهد و کشور را به سمت پیشرفت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی سوق دهد.
