سامیه گلابگیریان; بازار: سازه های آبی قنات بازماندگان سرزمین قنات، قنوت و قنات هستند که روزگاری در دل کویر تمدن ایجاد می کردند، اما بارندگی های سیل آسای اخیر نشان داد که این سازه ها به دلیل متروک بودن و نبود آن اکنون تهدیدی جدی برای بافت هستند. آب در یزد تاریخی محسوب می شود، زیرا بیشتر آنها از زیر بافت اولیه شهر یزد یعنی بافت تاریخی عبور می کنند.
طی بارندگی های اخیر، چندین مورد فرونشست زمین در بافت تاریخی یزد به دلیل ریزش معابر در محل قنات های متروکه رخ داد. چاله هایی که روزی آب ساکنان کویر را تامین می کردند، اکنون به چاله های خطرناکی در قلب شهر تبدیل شده اند که خطرات جانی و مالی را به دنبال خواهد داشت.
انتظارات شهروندان
یکی از شهروندان یزدی با اشاره به حوادث بارندگی های اخیر که باعث فرونشست زمین و ریزش خودروها در محل قنات های باستانی و استفراغ شد، گفت: در نهایت قنات های یزد هنوز ناشناخته هستند در حالی که بیشتر بافت تاریخی یزد وجود دارد. قسمت پارچه در بالای این سوراخ ها قرار دارد و احتمال ریزش بر اثر باران و حتی آوار وجود دارد.
شهروند یزدی: خسارت وارده به خودروها شاید چندان قابل توجه نباشد اما در صورت ریزش منزل و تلفات جانی نمی توان از بی توجهی مسئولان چشم پوشی کرد.
مرتضوی رضایی افزود: ما نمی‌توانیم برای مدیریت این وضعیت چاره‌ای بیندیشیم و شهروندان هیچ کاری انجام نداده‌اند، اما متولیان قنات باید به فکر مدیریت و کاهش خطرات احتمالی باشند، زیرا نه تعداد آنها کم است و نه وسعت. شهر لا کوچک است.” بنابراین، یک مشکل جدی محسوب می شود.
وی ادامه داد: خسارت خودروها شاید قابل توجه نباشد اما در صورت ریزش منزل و تلفات جانی نمی توان بی توجهی مسئولان را نادیده گرفت و باید برای پرکردن یا مسدود شدن قنات ها چاره ای اندیشید.
عدم نظارت بر قنات ها
یکی دیگر از شهروندان یزدی با اشاره به اینکه اگر این قنات ها آب داشتند هزاران مدعی پیدا می کردند، گفت: آب در کویر بسیار ارزشمند است و بزرگواران قدیمی قطعا با ارزیابی هایی که انجام دادند مسیر را درست تعریف کردند. تهدیدی برای مسکن اهالی نیست اما شهر گسترش یافته و خیابان های زیادی در کنار قنات ها ایجاد شده که باید ایمن سازی شود اما توجهی به آن نشده است.
سیما حسینی پور افزود: با توجه به اینکه این قنات ها کارایی خود را از دست داده و حتی به محلی برای دفع فاضلاب تبدیل شده و سال هاست لایروبی نمی شوند، قطعا تهدیدی جدی برای بافت شهری محسوب می شوند. بهترین راه باید لایروبی و مسدود کردن آنها باشد. فاضلاب ها را به گونه ای که دیواره های قنات هایی که آب از آنها عبور نمی کند مرطوب و شکننده نشود.
رئیس مرکز بین‌المللی قنات‌ها و سازه‌های آبی تاریخی: نگرانی از نشست قنات‌های شهر یزد جدی است.
وی ادامه داد: نظارتی بر قنات های شهری وجود ندارد چرا که درآمدی برای صاحبان آنها وجود ندارد، به همین دلیل تنها مانده اند و به سازه هایی تبدیل شده اند که جان ساکنان بافت تاریخی یزد و در هنگام بارندگی و در صورت بروز حوادث را تهدید می کنند. . زلزله اولین خسارات را به همراه خواهد داشت بنابراین باید برای نظارت و مدیریت آن چاره ای اندیشید.
نیاز به نمایان شدن طرح کانال
رئیس مرکز بین المللی قنات ها و سازه های آبی تاریخی با اشاره به نگرانی از نشست قنوات در شهر یزد تصریح کرد: برای حل مشکل نشست قنوات باید مسیر قنوات مشخص شود. و قابل مشاهده شد. در مرحله بعد باید نوسازی انجام شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. راه حل دیگر تبدیل کانال ها به مسیرهای گردشگری است. اما این کارها نیاز به متولی دارد که به نظر می رسد شهرداری باشد. با این حال، بسیار دشوار است و نیاز به پول زیادی دارد.
محمدمهدی جوادیان زاده در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: کار مرکز بین المللی قنات یک کار پژوهشی است بنابراین لازم است سازمان جهاد کشاورزی، شهرداری ها و آب منطقه ای ما را در مدیریت قنات ها یاری کنند. یکی از پروژه های تعریف شده در این خصوص، ثبت سازه های آبی تاریخی برای شهر یزد است. زیرا شهر یزد هم اکنون دارای 350 سازه آبی تاریخی است.
وی گفت: دو مسیر گردشگری از قنات هایی که در حال بهره برداری هستند تعریف شده است اما به نظر می رسد باید در این زمینه تلاش بیشتری شود و در کنار آن نسبت به اطلاع رسانی به مردم اقدام شود تا قنات ها به تهدید تبدیل نشوند. . .
