روانشناسی مثبت گرا در دهه های اخیر بسیار محبوب شده است. این شاخه از روانشناسی بر نقاط قوت، فضایل و عواملی که به شکوفایی شخصی انسان کمک می کند، تأکید دارد. این رویکرد بسیاری را به داشتن دید خوش بینانه به زندگی ترغیب کرده است، اما آیا تاثیر منفی روانشناسی مثبت در نظر گرفته شده است؟
در حالی که اصول روانشناسی مثبت گرا مطمئناً می تواند بهزیستی و شادی فرد را بهبود بخشد، جنبه های تاریک تر و کمتر مورد بحث در این زمینه نیز وجود دارد. در این مقاله چگونه به مشکلات و مشکلات روانشناسی مثبت نگر بپردازیم؟
روانشناسی مثبت گرا چیست؟
روانشناسی مثبت گرا زیرشاخه ای از روانشناسی است که بر مطالعه احساسات مثبت، نقاط قوت و عواملی که به شکوفایی انسان کمک می کنند تمرکز دارد. هدف آن تغییر تمرکز از بیماری روانی به رفاه روانی است و بر جنبه هایی مانند شادی، قدردانی، انعطاف پذیری و معنای زندگی تأکید دارد.
این رویکرد روانشناختی توصیه ها و ابزارهای ارزشمندی را برای بهزیستی فردی و جمعی ارائه کرده است. اما پذیرش بی قید و شرط اصول آن و کنار گذاشتن دیدگاه انتقادی می تواند پیامدهای منفی داشته باشد.
تاکید بیش از حد بر مثبت بودن و شادی اجباری
یکی از اصول اساسی روانشناسی مثبت گرا، ترویج تفکر مثبت و احساسات مثبت است. در حالی که نگرش مثبت می تواند رضایت از زندگی را افزایش دهد، تأکید بیش از حد بر مثبت بودن می تواند منجر به فرار از واقعیت و غوطه ور شدن در توهم شود.
دیکتاتوری پوزیتیویسم؛ تاثیر منفی روانشناسی مثبت
وقتی مدام از شادی و موفقیت به عنوان هدف اصلی زندگی صحبت می کنیم، ممکن است افراد احساس کنند که باید همیشه شاد و خوش بین باشند و غمگین نباشند. این پدیده به دیکتاتوری مثبت (Tyranny of Positivity) معروف است. این پدیده را می توان خطرناک ترین اثر منفی روانشناسی مثبت گرا دانست.
این شادی اجباری دو اثر اجتناب ناپذیر دارد:
- انتظارات غیرواقعی: تلاش مداوم برای خوشبختی می تواند استانداردی دست نیافتنی ایجاد کند. زندگی ذاتاً پر از فراز و نشیب است و انتظار خوشبختی دائمی غیرواقعی است. در چنین شرایطی هرگز نمی توانیم به میزان شادی خود راضی باشیم و همیشه در اعماق وجود خود احساس درماندگی کنیم.
- ناامیدی و ناامیدی: وقتی مردم برای حفظ مثبت بودن ثابت تلاش می کنند، طبیعی است که احساس ناامیدی و سرخوردگی کنند. این در نهایت منجر به سرخوردگی و چیزی می شود که با شعارهای روانشناسی مثبت گرا در تضاد است.
احساسات منفی را نادیده بگیرید
روانشناسی مثبت گرا بر اهمیت احساسات مثبت تاکید دارد. در نتیجه، گاهی اوقات این تأکید ارزش احساسات منفی را که بخشی طبیعی و ضروری از تجربه انسان هستند نادیده می گیرد.
سرکوب و انکار عاطفی
احساسات منفی مانند غم، خشم و ترس نقش مهمی در سلامت روانی و عاطفی ما دارند. در نتیجه سرکوب و انکار احساسات منفی می تواند منجر به مشکلات روانی مختلفی شود.
- مشکلات روحی و روانی: نادیده گرفتن یا سرکوب احساسات منفی می تواند منجر به مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و استرس شود. احساسات سیگنال هایی هستند که اطلاعات ارزشمندی در مورد نیازها و تجربیات ما ارائه می دهند. اختلال در این سیگنال ها روان ما را از بین می برد.
- نقص در تنظیم احساسات: توانایی تنظیم موثر احساسات شامل شناخت و پردازش احساسات مثبت و منفی است. انکار احساسات منفی دماسنج حسی ما را تغییر می دهد.
برای مثبت بودن فشار بیاورید
فشار اجتماعی برای مثبت بودن و فشار خود تحمیلی برای همیشه مثبت بودن می تواند طاقت فرسا و مخرب باشد. طبیعتاً فرد نیاز دارد گاهی غمگین، منفی باف و عصبانی باشد و فشار برای انکار این احساسات ویرانگر است.
انتظارات اجتماعی و خود تحمیلی
مردم ممکن است احساس کنند که باید همیشه شاد و مثبت به نظر برسند، حتی زمانی که در اعماق وجودشان در تلاش هستند. این فشار می‌تواند از هنجارهای اجتماعی، بازنمایی رسانه‌ای از زندگی ایده‌آل یا انتظارات خودساخته ناشی شود.
- عدم اصالت: نشان دادن دائمی ظاهری مثبت می تواند منجر به قطع ارتباط با روابط انسانی و عدم ارائه رفتار واقعی و بدیع شود.
- ایزوله سازی اجتماعی: هنگامی که شخصی دائماً تصویر مثبتی از خود ارائه می دهد، طبیعتاً از به اشتراک گذاشتن احساسات واقعی خود با دیگران اجتناب می کند. این می تواند منجر به انزوای اجتماعی و فقدان ارتباطات معنادار شود، زیرا روابط مبتنی بر تبادل واقعی احساسات است و نه توهم شادی و مثبت.
قربانی را سرزنش کنید
تأکید شدید روانشناسی مثبت بر مسئولیت شخصی، گاهی منجر به سرزنش قربانی می شود. این می تواند باعث شود عملا نقش عوامل خارجی را نادیده بگیرید.
خطرات مسئولیت شخصی
در حالی که پذیرش مسئولیت شخصی برای یک زندگی متعادل ضروری است، دور زدن آن می تواند مضر باشد.
- سرزنش قربانی: در شرایط دشواری مانند ضربه، بیماری یا ظلم سیستماتیک، نمی توان همه مسائل را شخصی دانست. در چنین شرایطی، تاکید بر این ایده که افراد مسئول زندگی شاد خود هستند، می تواند منجر به سرزنش قربانی شود. این دیدگاه عوامل بیرونی را نادیده می گیرد و تاکید می کند که افراد در رنج خود مقصر هستند.
- نادیده گرفتن عوامل خارجی: همه چالش ها حتی در شرایط کاملاً عادی در کنترل یک فرد نیستند. با تمرکز بیش از حد بر مسئولیت شخصی، تأثیر قابل توجه عوامل خارجی مانند شرایط اجتماعی-اقتصادی، تبعیض و سایر مسائل سیستمی نادیده گرفته می شود.
مشکلات ساختاری را نادیده بگیرید
روانشناسی مثبت گرا اغلب بر تغییرات فردی تمرکز می کند و می تواند مسائل اجتماعی و ساختاری بزرگتر را نادیده بگیرد.
مشکلات اجتماعی و سیستمی را نادیده بگیرید
با تمرکز بر مثبت بودن و انعطاف پذیری فردی، خطر نادیده گرفتن یا کم اهمیت جلوه دادن اهمیت پرداختن به مسائل سیستمی که بر رفاه تأثیر می گذارد وجود دارد.
- نابرابری اجتماعی: مسائلی مانند فقر، نژادپرستی و نابرابری جنسیتی تأثیرات عمیقی بر سلامت روان و مثبت اندیشی دارند. پرداختن به این مسائل مستلزم تغییرات سیستمی است، نه فقط مثبت بودن فردی.
- پیامدهای سیاسی: مداخلات مؤثر در سلامت روان باید عوامل فردی و اجتماعی را در نظر بگیرند. سیاست‌هایی که صرفاً بر ترویج اصول روانشناسی مثبت‌نگری بدون پرداختن به نابرابری‌های ساختاری تمرکز می‌کنند، ممکن است ناکافی باشند.
خلاصه ای از پنج مسئله روانشناسی مثبت گرا و پیامدهای آنها
برای درک بهتر جنبه تاریک روانشناسی مثبت گرا، 5 اثر منفی روانشناسی مثبت را بررسی می کنیم.
- سرکوب عاطفی
- پرسیدن: تشویق به نادیده گرفتن یا پنهان کردن احساسات منفی.
- اثر: می تواند باعث افزایش اضطراب، افسردگی و اختلال در نظم عاطفی شود.
- انتظارات غیرواقعی
- پرسیدن: ایده شادی دائمی را ترویج دهید.
- اثر: زمانی که افراد نتوانند نگرش مثبت خود را حفظ کنند، منجر به ناامیدی و احساس درماندگی می شود.
- قربانی را سرزنش کنید
- پرسیدن: تاکید بر مسئولیت شخصی برای خوشبختی.
- اثر: منجر به سرزنش مردم به خاطر رنج و نادیده گرفتن عوامل سیستمی می شود.
- عدم اصالت و انزوا.
- پرسیدن: فشار برای همیشه مثبت بودن و پنهان کردن احساسات واقعی.
- اثر: منجر به احساس عدم اصالت، انزوای اجتماعی و عدم ارتباط معنادار می شود.
- نادیده گرفتن مشکلات اجتماعی
- پرسیدن: روی تغییرات فردی تمرکز کنید و مشکلات سیستمی را نادیده بگیرید.
- اثر: اثرات مسائل اجتماعی مانند فقر، نژادپرستی و نابرابری بر سلامت روان نادیده گرفته می شود.
| جنبه منفی | پرسیدن | اثر |
| سرکوب عاطفی | تشویق به نادیده گرفتن احساسات منفی. | افزایش اضطراب، افسردگی و کمبودهای تنظیم هیجانی. |
| انتظارات غیرواقعی | شادی دائمی را ترویج دهید | ناامیدی، احساس ناتوانی |
| قربانی را سرزنش کنید | تاکید بر مسئولیت شخصی | سرزنش مردم برای رنج آنها، نادیده گرفتن عوامل سیستمی |
| عدم اصالت و انزوا. | فشار برای پنهان کردن احساسات واقعی | احساس عدم اصالت، انزوای اجتماعی، فقدان ارتباطات معنادار. |
| نادیده گرفتن مشکلات اجتماعی | روی تغییرات فردی تمرکز کنید | نادیده گرفتن اثرات مشکلات اجتماعی بر سلامت روان |
نظر شما در مورد تاثیر منفی روانشناسی مثبت چیست؟
نظر شما در مورد تاثیر منفی روانشناسی مثبت چیست؟ آیا تجربه بدی از روانشناسی مثبت داشتید؟ روانشناسی مثبت گرا را چقدر مشکل ساز و خطرناک می دانید؟
شاید جالب باشد که بدانید چرا پادکست های روانشناسی محبوب هستند.
منبع: روانشناسی امروز و مدرسه شیپلی
در این مجموعه صوتی راهکارهای مقابله با اضطراب اجتماعی و کمرویی را بیاموزید.
بنابراین می توانید شبکه اجتماعی خود را تقویت کنید.
