خبرگزاری مهر، سیاست-گروه طیبه بیات: وقوع حادثه ای در 9 اردیبهشت 1403 و شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان و جمعی از یارانش، سرنوشت سیاسی جمهوری اسلامی ایران را تغییر داد. نزدیک به یک سال تا پایان دولت سیزدهم باقی مانده است، اما به دلیل شرایط اضطراری، کشور مجبور به برگزاری انتخابات زودهنگام طبق نص صریح قانون اساسی است.
بر اساس اصل 131 و 132 قانون اساسی «در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور و یا پایان دوره ریاست‌جمهوری و رئیس‌جمهور جدید. با موانعی که هنوز انتخاب نشده اند و یا موارد مشابه دیگر، معاون اول رئیس جمهور اختیارات و مسئولیت های خود را با تصویب رهبران بر عهده می گیرد و شورایی مرکب از رئیس مجلس و رئیس جمهور لازم است ترتیب انتخاب رئیس جمهور جدید حداکثر ظرف مدت 50 روز.
قانون همچنین مقرر می دارد: «در صورت فوت معاون اول یا علل دیگری که مانع از انجام وظایف وی شود و همچنین در صورت نداشتن رئیس جمهور معاون اول، رهبر انقلاب، آن شخص. دیگری را به جای خود تعیین خواهد کرد.
در مدتی که اختیارات و مسئولیت های رئیس جمهور بر عهده معاون اول رئیس جمهور یا شخص دیگری است که طبق اصل 131 منصوب می شود، وزرا قابل استیضاح یا رأی عدم اعتماد نیستند و آن مورد. امکان بازنگری در قانون اساسی یا رفراندوم وجود ندارد».
آغاز رسمی و قانونی روند زودهنگام انتخابات
بلافاصله پس از سانحه منجر به شهادت رئیس جمهور، رهبر معظم انقلاب با تاکید بر اینکه خللی در امور کشور ایجاد نخواهد شد، محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور را به عنوان مدیرعامل منصوب کردند. شعبه بر اساس اصول قانون اساسی فوق الذکر.
در 10 اردیبهشت 1403، محسن اسلامی، مدیرکل انتخابات وزارت کشور اعلام کرد: «جزئیات تقویم انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری، مطابق اصل 131 قانون اساسی، در قانون اساسی بررسی و نهایی شد. جلسه کشور، ستاد انتخابات و با این تفصیل تاریخ برگزاری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری 17 تیرماه خواهد بود و به شورای نگهبان پیشنهاد شده است که بر این اساس زمان ثبت نام نامزدها به این صورت باشد. در ادامه 8 ژوئن.
طبق اعلام ستاد انتخابات کشور، با هماهنگی شورای نگهبان، تقویم انتخابات نهایی شده و ثبت نام داوطلبان به مدت 5 روز از 19 تا 24 خردادماه انجام می شود.
| ردیف | توضیحات برنامه | دوره زمانی | از | به روز |
| ۱ | دستور شروع انتخابات | 1 روز | ۱۴۰۳/۰۳/۱۰ | ۱۴۰۳/۰۳/۱۰ |
| ۲ | تشکیل هیئت های اجرایی مرکزی و شهرستانی. | ۱روز | ۱۴۰۳/۰۳/۱۰ | ۱۴۰۳/۰۳/۱۰ |
| ۳ | ثبت نام نامزدهای انتخاباتی | 5 روز | ۱۴۰۳/۰۳/۱۰ | ۱۴۰۳/۰۳/۱۴ |
| ۴ | بررسی صلاحیت های نامزدهای انتخاباتی | 7 روز | ۱۴۰۳/۰۳/۱۵ | ۱۴۰۳/۰۳/۲۱ |
| ۵ | انتشار اسامی نامزدهای ریاست جمهوری | 1 روز | ۱۴۰۳/۰۳/۲۲ | ۱۴۰۳/۰۳/۲۲ |
| ۶ | فعالیت های تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری. | 15 روز | ۱۴۰۳/۰۳/۲۳ | ۱۴۰۳/۰۴/۰۶ |
| ۷ | پایان مهلت قانونی تبلیغات انتخاباتی | 1 روز | ۱۴۰۳/۰۴/۰۷ | ۱۴۰۳/۰۴/۰۷ |
| ۸ | رای گیری در کلیه شعب داخل و خارج از کشور | ۱روز | ۱۴۰۳/۰۴/۰۸ | ۱۴۰۳/۰۴/۰۸ |
| ۹ | مرحله دوم رای گیری | 1 روز | ۱۴۰۳/۰۴/۱۵ | ۱۴۰۳/۰۴/۱۵ |
بر اساس این زمان‌بندی، شورای نگهبان صلاحیت ثبت‌نام‌شدگان را از ۲۴ تا ۲۱ خرداد بررسی می‌کند و در نهایت در تاریخ ۳۱ خردادماه اسامی نامزدهای انتخابات دولت چهاردهم منتشر می‌شود. این در حالی است که مهلت ارسال اعلانات کاندیداها 23 خرداد لغایت 15 تیرماه می باشد.
امکان و احتمال رای گیری الکترونیکی در حوزه های مختلف
نکته دیگر قابل ذکر در انتخابات زودهنگام آتی این است که ستاد انتخابات کشور آمادگی خود را برای انجام رای گیری الکترونیکی در حوزه های مختلف از جمله کلانشهرهای تهران و برخی کلانشهرها اعلام کرده است، اما این موضوع منوط به تصویب شورای عالی استان است. متولیان امر، که هنوز تصمیم نهایی در این زمینه اتخاذ نشده است.
5 ژوئن ۱۴۰۳ جلسه ای به میزبانی محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری و با حضور محمدباقر قالیباف رئیس شورای اسلامی و غلامحسین محسنی آژه ای رئیس قوه قضائیه، معاون شورای نگهبان، وزیر کشور و معاون حقوقی ریاست جمهوری برگزار شد. بین تاریخ های تعیین شده برای ثبت نام نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، احراز صلاحیت ثبت نام کنندگان، تبلیغات انتخاباتی نامزدها و برگزاری اولین و احتمالاً دومین مرحله انتخابات، انجام می شود. ارائه گزارشی از هماهنگی شورای نگهبان و وزارت کشور ارائه شد.
ارائه سامانه ثبت نام در صورت عدم حضور نامزدهای ریاست جمهوری
در این جلسه بنا به نظر شورای نگهبان و بنا به پیشنهاد وزارت کشور مقرر شد جهت تسهیل در روند انتخابات و پرهیز از مشکلات اضافی برای کاندیداها، افراد واجد شرایط ثبت نام (حداقل 40 و حداقل). اکثریت آنها 75 سال، دارای مدرک کارشناسی ارشد، حداقل 4 سال سابقه مدیریت ارشد مانند استاندار، وزارت، نمایندگی مجلس و موارد مشابه و فاقد سابقه کیفری هستند) ابتدا مدارک خود را در سامانه طراحی شده توسط وزارت کشور بارگذاری کنند. به طوری که فقط افرادی که واجد شرایط هستند می توانند حضوری در وزارتخانه ثبت نام کنند. کشور را بررسی کنید.
ممنوعیت قانونی ثبت نام در غیاب نامزدهای ریاست جمهوری
در تازه ترین بررسی ها، امیر شجاعان، رئیس کمیته فناوری اطلاعات ستاد انتخابات کشور درباره روند ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گفت: سامانه ستاد انتخابات کشور برای ثبت نام ایمیل داوطلبان آماده است، اما با توجه به اینکه قانون انتخابات ریاست جمهوری می گوید که ثبت نام باید حضوری باشد، نتیجه می گیریم که نامزدها نیازی به ثبت نام آنلاین ندارند.”
و ادامه داد: داوطلبان از 19 تا 24 خردادماه به صورت حضوری ثبت نام می کنند و گردانندگان ستاد انتخابات کشور در آنجا پرونده الکترونیکی تشکیل می دهند.
ثبت نام از نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری
ستاد انتخابات کشور بعدازظهر یکشنبه با انتشار اطلاعیه شماره یک اعلام کرد: ثبت نام از داوطلبان چهاردهمین دوره ریاست جمهوری از روز پنجشنبه 19 خرداد ماه جاری آغاز می شود.
در اطلاعیه ستاد انتخابات کشور آمده است؛ ثبت نام از داوطلبان چهاردهمین دوره ریاست جمهوری از روز پنجشنبه 10/3/1303 لغایت دوشنبه 14/03/1303 به مدت پنج روز از ساعت 8 صبح الی 18 (به مدت 10 ساعت) در وزارتخانه واقع در میدان فاطمی ، ابتدای خیابان شهید آنهومش، تالار بزرگ وزارت کشور.
شرایط ثبت نام کنندگان چیست؟
بر اساس ماده (35) قانون انتخابات ریاست جمهوری، نامزدها هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند:
از مردان مذهبی و سیاسی
منشاء ایرانی
تابعیت جمهوری اسلامی ایران
مدیر و مدبر
او سابقه خوب، قابل اعتماد و تقوا دارد.
مومن به مبانی جمهوری اسلامی ایران و دین رسمی کشور.
همچنین طبق ماده (55) همین قانون مدارک لازم برای ثبت به شرح زیر است:
اصل شناسنامه همراه با عکس.
اصل کارت ملی
دو (2) قطعه عکس جدید 4*6
عنوان اصلی
همچنین با توجه به مصوبه 20/10/1396 شورای نگهبان و اصلاح آن به تاریخ 8/2/1300 ثبت شرایط زیر الزامی است:
1- حداقل در مجموع چهار سال تصدی در سمت های زیر که برای تعیین کل مدت تصدی در یک یا چند سمت از سمت های مذکور کافی خواهد بود.
1-1 مقامات سیاسی موضوع بندهای (الف)، (ب) و (ج) ماده (71) قانون مدیریت خدمات عمومی مصوب 1395/8/7.
2-1- معاونان قوای سه گانه.
3-1- اعضای شورای عالی امنیت ملی.
1-4- اعضای تیم تشخیص سیستم.
5-1- مدیر مرکز مدیریت حوزه های علمیه کشور.
6-1- رؤسای سازمانها، مؤسسات، مؤسسات دولتی و نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی در سطح ملی.
1-7- فرماندهان عالی نیروهای مسلح با سمت سرلشکر و مافوق.
8-1- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی کشور.
9-1- فرمانداران.
10-1- شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر.
11-1- افراد، مقامات و مدیران هم رده سمت های قبلی به تشخیص شورای نگهبان.
2- سلامت و ظرفیت لازم برای ایفای مسئولیت های ریاست جمهوری.
3- حداقل سن 40 سال و حداکثر سن 75 سال در زمان ثبت نام.
4- دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا مرکز مدیریت سمینار.
5- ارائه برنامه ها و خط مشی های اجرایی در چارچوب اختیارات و اختیارات قوه مجریه بر اساس اسناد قبلی اعم از قانون اساسی و سیاست های کلی نظام.
6- معرفی مشاورین جهت تبیین طرح ها و ظرفیت مدیریتی.
7- عدم محرومیت از حقوق اجتماعی در زمان ثبت نام.
8- نداشتن سوابق کیفری فعلی.
9- عدم محکومیت قطعی کیفری برای جرایم اقتصادی اعم از کلاهبرداری، ارتشاء، اختلاس، تبانی در معاملات دولتی، پولشویی، اخلال در نظام اقتصادی کشور و عدم محکومیت به اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران.
10- عدم وابستگی به گروه های غیرقانونی و نداشتن سوابق تخلفات امنیتی از جمله فتنه 2008.
11- عدم وابستگی به رژیم گذشته و مؤثر نبودن در تحکیم آن.
تبصره (1) – داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری باید مدارک مثبته مربوط به بندهای 1، 3، 4، 8 و 9 را هنگام ثبت نام به وزارت کشور تحویل دهند. ثبت نام در انتخابات به معنای احراز صلاحیت نامزدها نیست و در هر حال شورای نگهبان وظیفه احراز صلاحیت نامزدها را بر عهده دارد.
تبصره 2 – داوطلبان در صورت اعتراض به عدم ثبت نام می توانند مراتب را کتباً به همراه مدارک به وزارت کشور و شورای نگهبان اعلام کنند. شورای نگهبان در فرصت مقتضی و در مهلت ثبت نام به اعتراض رسیدگی و نتیجه را به وزارت کشور و داوطلب اعلام می کند.
تبصره (3) – شورای نگهبان می‌تواند با مشورت مراجع ذی‌صلاح، بررسی‌های لازم و مستقل را برای تأمین شرایط نامزدهای ریاست‌جمهوری انجام دهد.
همچنین وزارت کشور در تعامل و همکاری مجریان انتخابات و ناظران و در اجرای ماده (59) قانون، مدارک و مدارک مثبته صلاحیت نامزدها را دریافت و در اختیار نگهبان قرار می‌دهد شورا.
