نارسایی تخمدان یک بیماری نادر است که در آن تخمدان‌های زنان قبل از ۴۰ سالگی از کار می‌افتند. این عارضه می تواند منجر به پریودهای نامنظم یا ناباروری شود. در این مقاله در مورد علائم، علل و روش های تشخیص و درمان نارسایی اولیه تخمدان صحبت می کنیم. با ما بمان.
نارسایی تخمدان چیست؟
نارسایی اولیه تخمدان (POI) زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌های فرد زودتر از موعد کار نمی‌کنند. تخمدان ها غدد کوچکی هستند که در دو طرف رحم یافت می شوند و در طی فرآیند تخمک گذاری تخمک را تولید و آزاد می کنند.
سن معمولی که در آن تولید تخمک متوقف می شود یا یائسگی رخ می دهد حدود 51 سالگی است. برخی از زنان مدت ها قبل از رسیدن به این سن به طور ناگهانی متوجه پریودهای نامنظم یا قطع شده می شوند و با مراجعه به پزشک، نارسایی اولیه تخمدان تشخیص داده می شود. گاهی اوقات در برخی از زنان بی نظمی سیکل قاعدگی کاملاً مشهود نیست و این افراد دیرتر متوجه این عارضه می شوند.
گفتیم که نارسایی اولیه تخمدان یک عارضه نادر است و حدود 1 درصد از زنان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. اگرچه علائم نارسایی تخمدان در سنین 15 تا 44 سالگی ظاهر می شود، اما در زنان بالای 30 سال شایع تر است. جالب است بدانید که نارسایی تخمدان ربطی به سابقه باروری یا ناباروری فرد ندارد و هم زنان صاحب فرزند و هم آنهایی که مشکل ناباروری دارند ممکن است دچار آن شوند.
تاثیر نارسایی تخمدان بر عملکرد بدن
نارسایی اولیه تخمدان باعث کاهش میزان هورمون استروژن در بدن می شود. کاهش استروژن می تواند علائمی شبیه یائسگی مانند گرگرفتگی، کاهش میل جنسی و نوسانات خلقی ایجاد کند. نارسایی اولیه تخمدان نیز خطر پوکی استخوان، بیماری قلبی و سایر بیماری ها را افزایش می دهد.
بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان، مشکلات ناباروری دارند، اما این به معنای ناباروری کامل آنها نیست. این افراد می توانند با مراجعه به پزشک و استفاده از روش های کمک باروری مانند اهدای تخمک، IVF (لقاح مصنوعی) یا مصرف برخی داروها، شانس باردار شدن خود را افزایش دهند.
علائم نارسایی تخمدان
اگرچه پریودهای نامنظم یا عدم پریود شایع ترین علائم نارسایی اولیه تخمدان هستند، اما برخی از افراد مبتلا به این بیماری علائم خاصی ندارند. علائم دیگر عبارتند از:
علل نارسایی تخمدان
اگرچه پزشکان و محققان هنوز علت دقیق ابتلای زنان به نارسایی اولیه تخمدان را نمی دانند، اما تحقیقات نشان می دهد که یک سوم موارد این بیماری ناشی از اختلالات ژنتیکی است. سایر علل نارسایی اولیه تخمدان عبارتند از:
تشخیص نارسایی تخمدان.
به طور معمول، پس از معاینه فیزیکی، پزشک در مورد سابقه پزشکی بیمار و وضعیت چرخه قاعدگی سوال می کند. داشتن اطلاعات بیشتر در مورد چرخه قاعدگی، بارداری های قبلی یا استفاده از روش های پیشگیری از بارداری، تشخیص دقیق را برای پزشک آسان تر می کند. سایر آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک برای تشخیص بهتر این بیماری تجویز کند عبارتند از:
- تست حاملگی؛
- سونوگرافی لگن (برای دیدن تخمدان ها و رحم)؛
- آزمایش آنتی بادی (برای تشخیص اختلالات خود ایمنی)؛
- آزمایش کاریوتایپ یا تجزیه و تحلیل کروموزوم (برای تشخیص اختلالات ژنتیکی)؛
- آزمایش خون برای اندازه گیری سطح برخی هورمون ها (مانند هورمون محرک فولیکول، استروژن و پرولاکتین).
درمان نارسایی اولیه تخمدان.
روش درمان نارسایی اولیه تخمدان بستگی به سن بیمار، علائم و تمایل او به بارداری دارد یا خیر. رایج ترین روش های درمان نارسایی تخمدان عبارتند از:
- جایگزینی هورمون هایی که تخمدان ها دیگر تولید نمی کنند.
- درمان بیماری های زمینه ای که علائم شدیدتری ایجاد می کنند.
- درمان علائم یا عوارض نارسایی تخمدان (مانند تعریق شبانه و خشکی واژن).
1. درمان جایگزینی هورمونی (HRT)
اکثر افراد مبتلا به نارسایی تخمدان برای کنترل علائم و کاهش عوارض بیماری هورمون درمانی طولانی مدت دریافت می کنند. هورمون درمانی باعث ترشح هورمون هایی در بدن می شود که تخمدان ها توانایی تولید آنها را ندارند. هورمون درمانی ممکن است شامل مصرف استروژن به تنهایی یا استروژن و پروژسترون با هم باشد. این روش درمانی علائمی مانند تعریق شبانه، خشکی واژن و احتمال پوکی استخوان را کاهش می دهد. بسته به معیارهای مختلف، پزشک هورمون درمانی را به اشکال مختلف مانند قرص، پماد، ژل، چسب های پوستی یا حلقه های واژینال تجویز می کند.
2. روش های درمانی دیگر
راهبردهای دیگر برای درمان نارسایی اولیه تخمدان یا کاهش علائم آن عبارتند از:
سوالات رایج
1. کدام افراد بیشتر به نارسایی تخمدان مبتلا می شوند؟
افرادی که:
- آنها بالای 35 سال سن دارند.
- آنها سابقه خانوادگی نارسایی تخمدان دارند.
- تحت عمل جراحی لگن، شیمی درمانی یا پرتودرمانی قرار گرفته اند.
- آنها دارای اختلالات خود ایمنی یا بیماری های ژنتیکی خاصی هستند.
2. چه بیماری هایی با نارسایی تخمدان مرتبط هستند؟
افراد مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان دارای سطوح پایین استروژن هستند و سطوح پایین استروژن می تواند این افراد را در برابر بیماری های زیر آسیب پذیر کند:
- عقیمی؛
- پوکی استخوان؛
- بیماری قلبی؛
- استرس و افسردگی؛
- کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار).
3. آیا نارسایی تخمدان همان یائسگی زودرس است؟
گاهی اوقات نارسایی تخمدان با یائسگی زودرس اشتباه گرفته می شود، اما این دو کاملاً متفاوت هستند. افراد مبتلا به نارسایی تخمدان ممکن است سال ها پریود نامنظم یا گاه به گاه داشته باشند و حتی ممکن است باردار شوند، اما افرادی که یائسگی زودرس دارند پریود نمی شوند و نمی توانند باردار شوند.
4. آیا نارسایی تخمدان منجر به مشکلات ناباروری می شود؟
اگرچه ناباروری یکی از عوارض نارسایی اولیه تخمدان است، اما ممکن است فرد مبتلا به این بیماری باردار شود. اگر نارسایی اولیه تخمدان دارید و به فکر باردار شدن هستید، فراموش نکنید که برای تجویز مناسب ترین روش کمک باروری به پزشک مراجعه کنید. اگر نمی خواهید باردار شوید، در مورد کنترل بارداری با پزشک خود صحبت کنید.
5. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سه ماه از آخرین قاعدگی شما گذشته است، با متخصص زنان مشورت کنید. قاعدگی شما ممکن است به دلیل بارداری، استرس یا تغییرات هورمونی متوقف شود. پزشک با تجویز آزمایشات لازم و بررسی وضعیت شما، علت توقف پریود را شناسایی و در صورت لزوم درمان های مناسب را پیشنهاد می کند.
حرف پایانی
نارسایی اولیه تخمدان (POI) زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌های زن قبل از 40 سالگی از کار بیفتند. این وضعیت خطر ابتلا به بیماری هایی مانند پوکی استخوان یا بیماری های قلبی را افزایش می دهد. طبیعی است که با این وضعیت احساس ناراحتی کنید، به خصوص اگر در تلاش برای باردار شدن بوده اید. اما با مراجعه به پزشک، شروع روند درمان و دریافت حمایت مناسب، می توانید به زندگی عادی و سالم بازگردید. در مورد سوالات و نگرانی های خود با پزشک خود صحبت کنید و توصیه های او را دنبال کنید.
آیا تا به حال برای چند ماه قاعدگی را از دست داده اید؟ چه چیزی باعث شد پریود شما متوقف شود؟ نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و کاربران عزیز در میان بگذارید.
