خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ترکیه در سال های اخیر سرمایه گذاری های زیادی در حوزه صنایع دفاعی انجام داده و موضوع خودکفایی در صنایع دفاعی را به موضوعی ملی و حساس تبدیل کرده است.
ترکیه تا چند سال پیش کشوری در حال توسعه به شمار می رفت که در تلاش برای برجسته کردن قدرت نرم و افزایش دامنه و عمق نفوذ خود در عرصه های مختلف فرهنگی، رسانه ای، دیپلماتیک و غیره بود. اما اکنون به وضوح می توان آن قدرت نظامی رو به رشد، برجسته کردن اهمیت حماسی و تبلیغاتی گفتمان نظامی گری و نشان دادن دستاوردهای دفاعی را مشاهده کرد. او در راس برنامه های تبلیغاتی دولت و حزب حاکم قرار گرفته است.
اردوغان، سیاست صنایع دفاعی و نمایشگاهی
تلاش برای آمیختن احساسات ناسیونالیستی و معرفی دستاوردهای دفاعی یکی از محورهای مهم تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان است و در راستای این سیاست، هر ساله نمایشگاه صنعت هوانوردی به نام «تکنوفست» برگزار می‌شود. ابتکار عمل است. راه اندازی و جشن این نمایشگاه متعلق به سلجوقی بیرگدار، داماد رئیس جمهور ترکیه و طراح و سازنده پهپادهای نظامی در این کشور است. در سال 1402 چنین نمایشگاهی برپا شد و برخی از میهمانان خارجی مانند الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان به همراه اردوغان در این نمایشگاه حضور یافتند.
نکته جالب این است که این نمایشگاه کمی قبل از انتخابات سراسری برگزار شده و حزب عدالت و توسعه از این ابزار به عنوان یک ابزار حزبی و تبلیغاتی استفاده کرده است.
خبرگزاری رسمی ترکیه آناتولی اعلام کرد که یک میلیون و صد هزار شهروند ترکیه از نمایشگاه هوانوردی تکنوفست بازدید کردند و یکی از اهداف مهم این نمایشگاه کشف استعدادها و جذب جوانان علاقه مند به صنعت هوانوردی و رباتیک است.
اردوغان پیش از این از ایلان ماسک برای بازدید از نمایشگاه مذکور از ترکیه دعوت کرده بود. در سال 1402، در جریان سفرش به نیویورک برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با ماسک ملاقات کرد و یک بار دیگر از او دعوت کرد که به ترکیه برود و از جشنواره تکنوفست آینده بازدید کند.
جایگاه سازمان صنایع دفاع و بودجه کلان آن
تولید تجهیزات نظامی و مهمات قبلاً توسط یک اداره کل زیر نظر وزارت دفاع ترکیه مدیریت می شد. اما از آنجایی که نظام سیاسی- اجرایی ترکیه در سال 2018 به نظام ریاستی تبدیل شد، صنایع دفاعی نیز به عنوان یک اداره کل و زیر نظر مستقیم رئیس جمهور اداره می شود و بودجه و اعتبارات آن یک ردیف مستقل در نظر گرفته می شود. رئیس این سازمان مستقیماً زیر نظر رئیس جمهور است و اردوغان همواره سعی کرده است از دانشمندان متخصص در علوم بنیادی و گرایش های مرتبط با هوا فضا یا تسلیحات برای ریاست این سمت استفاده کند.
پیش از این چندین سال ریاست سازمان صنایع دفاع را پروفسور اسماعیل دمیر از فارغ التحصیلان دانشگاه های بریتانیا و آمریکا بر عهده داشت. اما پس از انتخابات اردیبهشت 1402 شخص دیگری به نام پروفسور خالوک گرگون به ریاست این سازمان منصوب شد. وی فارغ التحصیل رشته مهندسی الکترونیک از دانشگاه نیویورک بوده و پیش از این علاوه بر ریاست یک دانشگاه فنی ترکیه، مدیر شرکت تسلیحاتی دولتی «ASELSAN» نیز بوده است.
در سال 1402 طی برنامه ریزی اهداف جدید سازمان صنایع دفاعی ترکیه تصمیم بر آن شد که بودجه این سازمان 25 درصد افزایش یابد. به این ترتیب 837 میلیون لیر (تقریبا 30 میلیون دلار) برای بودجه سال 2024 این سازمان در نظر گرفته شد. اما در عین حال به عنوان «سرمایه حمایت از صنایع دفاعی» نیز یک صندوق سرمایه ویژه محسوب می شود که حجم عظیمی از سرمایه نزدیک به 6 میلیارد دلار در آن متمرکز خواهد شد و این میزان تامین مالی و سرمایه گذاری در صنایع دفاعی در جمهوری ترکیه هرگز سابقه نداشته است.
در سال 1402، صنایع دفاعی ترکیه علاوه بر ادامه ساخت پهپادهای نظامی، پروژه های جدیدی را در زمینه موشک، ماهواره، تانک و انواع خودروهای زرهی و تسلیحات انفرادی آغاز کرد.
در سال 1402، ترکیه به صادرات هواپیماهای بدون سرنشین به اوکراین ادامه داد و اعلام شد که به زودی کارخانه مشترکی برای تولید پهپادهای فوق الذکر در اوکراین ساخته خواهد شد. مقامات روسی نیز به نوبه خود اعلام کردند که مرکز تولید مذکور طبیعتاً هدف حملات هوایی آنها خواهد بود و به نظر می‌رسد ترکیه در این موضوع باتوم می‌زند.
در سال 1402 قراردادهایی برای صادرات هواپیماهای بدون سرنشین با مقامات پاکستان، آذربایجان، قطر، لهستان، اوکراین، سومالی، مالی، مراکش، قرقیزستان، ترکمنستان و عمان منعقد شد. مقامات ترکیه بارها اعلام کرده اند که این پهپادها کاملاً توسط مهندسان داخلی طراحی و تولید شده اند، اما پس از پذیرش عضویت سوئد در ناتو توسط ترکیه، اعلام شد که کانادا تحریم های نظامی را لغو کرده و موانع صادرات برخی قطعات را برطرف کرده است. پهپادهای حساس به ترکیه بوده! اعلام این خبر نشان می دهد که در سال 1402 طبق معمول قطعات مهمی برای تولید پهپادهای نظامی ترکیه از کانادا، انگلیس و سایر کشورها وارد شده است.
ترکیه و آزمون کشتی گیر ملی در سال 1402
اولین هواپیمای جنگنده نسل پنجم ترکیه به نام کاآن (KAAN) در مارس 1402 آزمایش شد.ترکیه اعلام کرد ساخت این هواپیما نقطه عطفی در خودکفایی این کشور در صنایع دفاعی است. موتور جنگنده قاآن توسط شرکت آمریکایی جنرال الکتریک ساخته شده و برای ساخت قطعات حساس الکترونیکی دیگر از کشورهای دیگر کمک گرفته شده است که مورد توجه تحلیلگران سیاسی ترکیه قرار گرفته است.
تلاش برای نشان دادن قدرت در دریا.
در سال 1402، ترکیه آغاز پروژه ملی تولید اولین ناوشکن ملی خود به نام TF-2000 را اعلام کرد. این ناوشکن ترکیه ای 149 متری قرار است تا 3 سال دیگر به بهره برداری برسد. در همین حال مقامات آنکارا اعلام کرده اند که بخشی از پروژه تولید زیردریایی ملی نیز تکمیل شده است. آنکارا همانند پروژه های قبلی به دنبال ارائه دستاوردهای صنایع دفاع دریایی به عنوان یک محصول کاملاً ملی و بومی است، اما در این بخش از کمک مهندسان و کارشناسان اسپانیایی و ایتالیایی برخوردار بوده است.
اگرچه ترکیه یکی از مهمترین اهداف خود را دستیابی به توان صادراتی در صنایع دفاعی بخش دریایی عنوان کرده است، اما شواهد نشان می دهد که دستیابی به منابع نفت و گاز دریای مدیترانه و تبدیل شدن به یک قدرت دریایی قدرتمند است. یکی از اهداف مدیترانه شرقی است که ترکیه کشور اصلی در این منطقه است.
