جشن ها و آیین های سنتی باورهای عمیقی هستند که از پیشینیان به ما رسیده است. این آیین ها پیشینه تاریخی و هویت فرهنگی اقوام مختلف را نشان می دهد. جشن باستانی نوروزبال طبق تقویم گیلان جشن آغاز سال گالشی و دیلمی است که با شماره 1371 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
جشن سال نو گیلان کهن ترین تقویم ایرانی به شمار می رود و ریشه در فرهنگ، سنت و باورهای کهن مردم این منطقه دارد. اگر به جشنواره های محلی علاقه دارید، با مجله گردشگری اسمارتک نیوز همراه باشید تا با نوروزبال گیلانی بیشتر آشنا شوید.
کلمه Norovzebel به چه معناست؟
نوروزبال از ترکیب دو کلمه «نوروز» و «بل» ساخته شده است. نوروز به معنای آغاز سال نو و بل به معنای شعله است.
جشن نوروز چند ساله است؟
برخی تاریخ جشن نوروزبل را به اسطوره فریدون و ضحاک ربط می دهند و برخی دیگر این جشن را جشن خرمن و زمان ادای احترام به دولت (آیین خراج) می نامند.
آیین های نوروزی چیست؟
برنامه های جشن نوروز پر از رنگ و عطر و صداهای دلنشین است. کنسرت های موسیقی سنتی، ترانه های شبانی، اجرای آیینی نبرد روشنایی و تاریکی، رقص های بومی و همچنین بازی ها و آیین های سنتی گیلان مانند: لفندبازی (زه بازی)، عروسقلی، مبارزه گیله ماریدی و مانند آن. شور و شوق شرکت کنندگان این جشن را سرشار از شادی و طراوت می کند.
نگاهی به تاریخ نووسیبیرسک
نوروزبال از ترکیب دو کلمه «نوروز» و «بل» ساخته شده است. نوروز به معنای آغاز سال نو و بل به معنای شعله است. برخی تاریخ جشن نوروزبل را به اسطوره فریدون و ضحاک ربط می دهند و برخی دیگر این جشن را جشن خرمن و زمان ادای احترام به دولت (آیین خراج) می نامند.
آیین خراج در گذشته به این معنا بود که گالشن ها گندم خود را درو می کردند، محصول خود را به بازار می بردند و از دام های خود لبنیات می گرفتند. اکنون با توانایی پرداخت دیه و خراج با فروش محصولات، توانسته اند زندگی خود را مدیریت کنند.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
از این رو آنها سال نو خود را در این زمان جشن گرفتند. بنابراین این خاستگاه بر اساس روابط تولیدی و نوع معیشت مردم این منطقه شکل گرفت.
پیشینه جشن نوروز در گیلان به صدها سال پیش برمی‌گردد و زمان آن در اواسط امرداد (سیزدهم تا هفدهم امرداد) است. جشن نوروز در عصر آخرین شب سال تقویم دیلمی، یعنی آخرین روز «سپندارما» و شامگاه نخستین روز سال، یعنی «نوروزما» برگزار می‌شود.
ماه های سال دیلمی: «نوروزما»، «کورچما»، «آریما»، «تیرما»، «مردلما»، «شریرما»، «آمیرما»، «اولما»، «سیاما»، «دیاما»، «ورفنما» و “سپندارما” به آنها می گویند
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
آداب و رسوم جشن نوروز
«نوروزبل» مانند نوروز ایرانی با خانه تکانی، شیرینی پزی، دید و بازدید، بوسیدن و شادی همراه است. نظافت خانه ها، پوشیدن لباس های نو، پخت انواع نان ها و شیرینی های سنتی منطقه، شناخت و احترام به بزرگ ترها از آداب و رسوم دیرینه این جشن است که تقریباً تا به امروز ادامه دارد.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
جشن نوروزبل یا آغاز سال نو دیلمی چند سالی است که به صورت نمادین در کوه های دیلم و آملش با حضور گسترده گیلانی ها و گردشگران برگزار می شود. این جشن از سال 1384 تا به امروز در ارتفاعات دیلمان یا املش در قالب جشنی باشکوه برگزار می شود که هر سال پررونق تر از سال قبل است.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
در این روز گیلانی‌ها از سراسر استان و حتی از شهرهای دیگر و گاهی از کشورهای دیگر به همراه گردشگران علاقه‌مند به جشن‌های آیینی در محل برگزاری گرد هم می‌آیند تا سال نو گیلانی را با شادی و فرخنده جشن بگیرند. جشن نوروزبل معمولاً در محوطه ای بزرگ و مرتفع برگزار می شود.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
شهری که جشنواره نوروزبل را برگزار می کند چند روز مانده به مراسم مملو از شادی، شور و احساس است. اهالی شهر در بحبوحه جشن سال نو برای ورود گردشگران و مراسم نوروزی آماده می شوند.
بسیاری از شرکت کنندگان در این آیین چند روز قبل از جشن به آنجا می رسند و در خانه های بومی روستا اقامت می کنند تا از محیط طبیعی، بکر و با طراوت روستا لذت ببرند و در جشن سال نو گیلانی نیز شرکت کنند.
در روز جشن، زنان و دخترانی با لباس های زیبا و رنگارنگ محلی در غرفه ها مشغول فروش غذاهای محلی، صنایع دستی و پارچه های پشمی و امثال آن هستند و با چهره ای شاد از گردشگران پذیرایی می کنند و شیرینی و شکلات عرضه می کنند.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
صدای سازها و طبل نوازندگان محلی، صدای خوانندگان گیلانی با عطر نان ها و شیرینی های سنتی در میان شادی و خنده گیلانی ها و گردشگران، موجی از هیجان سال نو را به گوش هر گردشگری می رساند.
برنامه های جشن نوروز پر از رنگ و عطر و صداهای دلنشین است. کنسرت های موسیقی سنتی، ترانه های شبانی، اجرای آیینی نبرد روشنایی و تاریکی، رقص های بومی و همچنین بازی ها و آیین های سنتی گیلان مانند: لفندبازی (زه بازی)، عروسقلی، مبارزه گیله ماریدی و مانند آن. شور و شوق شرکت کنندگان این جشن را سرشار از شادی و طراوت می کند.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
آتش سوزان نوروزبل
در ابتدای شب همه شرکت کنندگان جشن دور آتش نوروز جمع می شوند تا پیوند خود را با طبیعت تقویت کنند. گیلک ها معتقدند آتش سوزی برف و سرما را کاهش می دهد.
از این رو، هنگام غروب، چوب های آغشته به روغن را روشن می کنند و دور آتش را احاطه می کنند تا با آواز و شادی به استقبال سال جدید بروند، می بوسند و سال نو را تبریک می گویند.
در گذشته آتش را سرگالش (رئیس قبیله) در بلندترین قله کوه برای اعلام سال نو و اطلاع چوپانان از آغاز فصل کوچ و راهنمایی احشام در مسیر روشن می کردند. . کوه
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
طبق سنت باستانی، شرکت کنندگان در جشن به بالاترین نقطه صعود می کنند و آتش سوزی (به تعداد فرد: یک، سه، پنج، هفت) قرار می دهند. در این جشن مردانی با کلاه و گالاشی (لباس بومی کوه‌نوردان گیلان) دور آتش می‌روند و همراه با نوازندگان و مردم محلی در ستایش آتش و طلب خیر و خیر و برکت، آهنگ سال نو را می‌خوانند:
دوست پسر دوست پسر دوست پسر گاو نر (آتشی که از حیرت می سوزد)/ نوروز ما و نوروز بل (ماه نوروز و شعله بلند آتش)
نه سال عزیزم، صد سال. (ای سال نو، شاد باش)/ خانه را بازسازی کنید (به خانه های ما فراوانی می بخشد)
نوزا، باد و وابو (مبارک مانند گیاهان درخشان)/ عاشق روزیر واشو (برای امرار معاش ما مثمر ثمر باشید)
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
مردم کوهستان بر این باورند که اگر دود آتش نوروزبال به سمت کوه های جنوبی (ییلاق) هدایت شود، زمستان خوبی را در دشت (قشلاق) خواهند داشت و اگر به سمت دشت متمایل شود، زمستانی سخت و طاقت فرسا خواهند داشت. زمستان سخت . . زمستان برفی
از آنجا که آتش یکی از عناصر چهارگانه طبیعت و عنصری مقدس است، گالشن ها لباس کهنه خود را به نیت پاکی و خیرخواهی در آتش می سوزانند و برای سال پر برکتی آماده می شوند.
عکس از: سایت اسمارتک نیوز
در پایان جشن نوروز و پس از برافروختن آتش، مردم با دست پر، عکس های خاطره انگیز و دلی پر از شادی برای آغاز سال نو گیلانی به شهر خود باز می گردند. نوروز 1593 دیلمی مبارک.
آیا تا به حال تجربه حضور در جشن نوروز در گیلان را داشته اید؟ تجربیات و حال و هوای حضور خود در این جشن را در قسمت نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید.
