اطلاعات مراسم عید نوروز در دربار ناصرالدین شاه جالب و خواندنی است…
پزشک فرانسوی «ژان باتیست فوریه» از اوت 1889 تا اکتبر 1892 – 1306 تا 1309 م. ح. در دادگاه ناصری، پزشک خصوصی ناصرالدین شاه قاجار بود. در این مدت خاطرات خود را نوشت و در سال ۱۹۰۶ در پاریس با عنوان «سه سال در دربار ایران» منتشر کرد. آنچه می خوانید مشاهده او از جشن عید نوروز در یکی از سال های حضور در دربار ناصرالدین شاه است که در ادامه می آید:
ضیافت ناصرالدین شاه: 29 اسفند
طبق معمول صبح زود در خیابان های کاخ گلستان قدم می زد و منتظر آمدن شاه بود. در آن زمان اعلیحضرت تازه وارد نارنجستان شدند و با من تماس گرفتند. مقداری فیروزه هم با خود آورده بود. وقتی به او نزدیک شدم، سه تکه فیروزه بزرگ برداشت. بعد از کمی تامل یکی از آنها را که رنگش تیره تر بود را انتخاب کرد و به من داد و گفت: این عید توست.
در این سال طبق محاسبه اولین منجم که منجم نام داشت خورشید ساعت شش و نیم بعد از ظهر وارد برج حمل شد. قبل از ساعت شش سالن بزرگ موزه محل برگزاری مراسم سلام مملو از جمعیت بود. در جاهای خاصی هیئت وزیران، درباریان و مقامات عالی حضور داشتند. برخی از مقامات خارجی نیز در میان حاضران دیده شدند. اینها کسانی بودند که اغلب عنوان ژنرال ایرانی را می خریدند اما لباس ملی خود را به تن می کردند. موضوع یونیفرم خارجی و کسب این عناوین در ایران رایج بود، چنانکه روزی مردی فرانسوی را دیدم که شاگرد مکانیک بوده و اینجا در زرادخانه مشغول به کار شد و لباس سرهنگ توپخانه فرانسوی را بر تن داشت. اما باید در نظر داشت که لباس افسران خارجی در ایران همیشه منطبق بر موقعیت و درجه آنها نیست.
شاه ساعت 6 وارد تالار شد و در پای تخت «فتحعلی شاه» بر فرشی بافته شده از طلا به سبک ایرانی که پشتی مروارید دوزی شده بود، نشست. لباس او با مهره های گرانبهایی که در نور خیره کننده چهل لامپ می درخشید، آراسته بود. منظره باشکوه اتاق نیز با تمام آن کریستال های درخشان دوست داشتنی بود. در دو طرف تاج و تخت طبقه روحانیون و در فاصله چهار قدمی اعلیحضرت نخست وزیر. [میرزا علی‌اصغر اتابک، ملقب به امین‌السلطان] و در سمت چپ نخست وزیر، ظهیرالدوله [علی خان ظهیرالدوله] آن که داماد و رئیس تشریفات شاه بود ایستاده بود. او نیز دو قدم عقب تر از امین السلطان و کمی به سمت راست در مقابل ردیف مقامات عالی رتبه قرار داشت.
جایزه سال به دریار ناصرالدین شاه قاجار
درست ساعت شش و نیم بعد از ظهر، منجم بزرگ با خونسردی جلو آمد و با ساعتی در دست قدم هایش را شمرد و تحویل سال را به شاه اعلام کرد. سپس بدون برگشت برگشت و بلافاصله دو روحانی با عمامه سبز سال نو را به اعلیحضرت تبریک گفتند. در این لحظه شمایل علی [حضرت امام علی (ع)] او در میان جمعیت جشن گرفته شد و همه او را بوسیدند. همچنین دانه های گندم را به عنوان نعمت فراوان به یکدیگر می دادند و می خوردند. سپس آیات بزرگ معنوی قرآن [مجید] در جامی مایع سفید رنگی که در آن نوشته شده بود ریخت و نوشته را در آن حل کرد و سپس جام را به پادشاه تقدیم کرد. پادشاه قطره ای از آن مایع را نوشید و سپس جام را به خاندان سلطنتی که نزدیک او بودند داد و هر یک قطره ای از آن آب نوشید.
پس از پایان مراسم، «مجدالدوله» سبدی پر از سکه های نقره نو که به اندازه سکه های 20 سانتی متری قدیم فرانسه بود، آورد و شاهی سفید نامید و جلوی شاه گذاشت. اعلیحضرت بخشی از این پول را با دست خود، ابتدا به روحانیون و سپس به شاهزادگان داد، دو جیب خرقه من را پر کرد و سپس قسمت دیگر را نیز داد. به این ترتیب هر فردی که نزدیک می شد تعظیم می کرد و عیدی خود را می گرفت. پس از توزیع ژله رویال سفید که برای «کیسه پر کردن» بود، جشن نوروز به پایان رسید. در گذشته در این عید سکه طلا نیز داده می شد، اما ناصرالدین شاه این رسم را لغو کرد.
