به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مشروح گفتگوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام والمسلمین احسان صفریان را می خوانید.
درگذشت آیت الله بجنوردی را تسلیت عرض می کنم. با توجه به رابطه چندین ساله شما با ایشان، اگر نظر یا خاطره ای در مورد نوع نگاه آن مرحوم به فقه و جامعه دارید، بفرمایید.
این ضایعه غمبار را به جهان اسلام به ویژه شیعیان، خانواده ایشان و به ویژه آیت الله حاج حسن آقا خمینی تسلیت می گویم. این باخت برای حاج حسن آقا سخت ترین است، چون آیت الله بجنوردی ایشان را خیلی خوب می شناختند.
کم و بیش خدمت حاج آقا رسیدیم، از جمله برخوردهایی که ایشان داشتند این بود که یک عالم بسیار شریف، متواضع، بزرگوار و به روز بودند. یعنی در زمان خود مسائل فقهی و علمی را خوب بررسی و تحقیق کردند. گاه آن طور که به من می گفتند، برای اطلاع از احکام شرعی در برخی مسائل، بازدید میدانی می کردند. در یکی از جلساتی که شرکت کردم از پدیده رحم اجاره ای پرسیدم و گفتم برخی از علما این کار را برای زن شوهردار حرام می دانند. حاج آقا گفتند این موضوع از من پرسیده شد و برای بررسی به مرکز مربوطه رفتم.
رحم اجاره ای برای زوج هایی که بچه دار نمی شوند امری جدید، مبتکرانه و بسیار خوب است، زیرا رحم مادر ضعیف است و توانایی حمایت از نوزاد را ندارد. وقتی علم به حدی پیش رفته که بتواند این مشکل را حل کند و خانواده هایی که بچه دار نمی شوند از این طریق بچه دار شوند، کار خوب و مهمی است، زیرا برخی افراد جامعه ما درگیر این مشکل هستند، اما بسیاری از افراد بر آنها فقه حاکم است و نمی دانند. به حاج آقا گفتم برخی علما اجاره رحم زن متاهل برای نگهداری نوزاد دیگری را حرام و غیر قانونی می دانند.
حاج آقا فرمودند من به مرکز مربوطه رفتم تا موضوع را به تفصیل بفهمم. یکی از خصوصیات فقهای بزرگ این است که برای درک موضوعی با صاحب نظران عمیق صحبت می کنند و کارشان را از نزدیک می بینند. بنابراین برای اینکه یک فقیه بتواند یک حکم شرعی را به خوبی ارائه کند، درک موضوع ضروری است.
پس حاج آقا برای اطلاع به مرکز مربوطه مراجعه کردند. وقتی به آیت الله بجنوردی گفتم برخی از علما قائل به حرمت رحم جایگزین هستند، ایشان گفتند که «اصولاً موضوع را نمی فهمند و دارند قضاوت می کنند، اساساً به نظر من این کار شرعی است». دلیل ایشان این بود که «لقاح یعنی ترکیب نطفه و تخمک ابتدا در خارج از رحم اتفاق می افتد و موجودی ایجاد می شود که شبهه وارد شدن نطفه شخص دیگری به رحم زن را برطرف می کند». این دیگر اسپرم نیست و یک ارگانیسم جدید است، بنابراین اشکالی ندارد که این ارگانیسم جدید در رحم زن متاهل قرار گیرد، زیرا اسپرم نیست.
فقهایی که رحم اجاره ای را حرام می دانند می گویند نطفه مرد مجرد وارد رحم زن مجرد شده است; گرچه نطفه و نطفه نیست، اما موجود دیگری است که دگرگون شده و عنوان نطفه مذکر بر آن جاری نمی شود که اگر وارد رحم زن شوهردار شود، حرمت دارد.
حضور مرحوم آیت الله بجنوردی در مرکز مربوطه بسیار حائز اهمیت بود، زیرا بحث رحم اجاره ای موضوع بحث برانگیزی بود. اما حاج آقا با تلاش و کوشش و صحبت با کارشناسان، فقه ایشان را تأیید کردند و به این نتیجه رسیدند که این کار حرمت شرعی ندارد. دلیل آنها این بود که عمل لقاح در خارج از رحم اتفاق می افتد و موجودی که نوزاد خواهد بود از داخل رحم عبور می کند. بنابراین رحم بستر رشد و تغذیه است و اگر زن شوهر داشته باشد مشکلی ایجاد نمی کند، البته شوهر باید اجازه این کار را بدهد و در این صورت اشکالی ندارد. . کار از نظر شرع. حتی این شغل هم می تواند درآمدی برای شکم مهماندار باشد و مشکل افراد بچه دار را حل کند.
لذا این که حاج آقا برای حل مشکلات زمانه و پاسخگویی به موازین شرعی به دنبال متخصص بودند از ویژگی های بزرگ آن بود.
از ویژگی های اخلاقی و رفتاری مرحوم آیت الله بجنوردی بگویید.
همان طور که در ابتدای درخواست هایم گفتم ویژگی مرحوم آیت الله بجنوردی این بود که ایشان فردی بسیار متواضع و اهل تهجد بودند. چند شب با او رفت و آمد کردم، دیدم اهل ذکر است و توجه خاصی به خاندان پیامبر دارد.
مرحوم آیت الله بجنوردی از علمای بزرگی بودند و در نجف و قم نزد علمای بزرگ تحصیل کردند. او با روحیه شاگردی خود به ارتقای دانش علمی خود در دانشگاه پرداخت. کتاب قواعد فقهی ایشان به خوبی دسته بندی شده و برای دانشجویان و حتی دانشجویان بسیار کاربردی و مفید است. خداوند روح شما را در کنار اجداد پاکتان قرین رحمت الهی قرار دهد.
آن مرحوم با همه مهربان بود و شوخ طبعی خاصی داشت. مرحوم آیت الله بجنوردی آنقدر محبت داشتند که افراد و اصحاب مختلف به ایشان علاقه مند می شدند و آن مرحوم از قدرت جذب بالایی برخوردار بود. برخی چون مشکلات و رفتار روحانیت را دیده بودند از این خط کنار گذاشته شدند، اما وقتی نزد آیت الله بجنرودی آمدند جذب روحانیت شدند. به افراد مختلف احترام می گذاشت و با خونگرمی خود به سرعت با همه دوست می شد و همه را جذب می کرد. ما می توانیم این ویژگی را در آن سطح، حداقل معنوی، ببینیم.
با اینکه اوایل انقلاب نماینده امام در شورای عالی قضایی بود اما زندگی ساده و متواضعی داشت.
او در آن موقعیت بسیاری از مردم بی گناه را نجات داد.
بله، او بسیاری از مردم بی گناه را نجات داد. وی در یکی از صحبت های خود گفت که عده ای به ناحق اموالی را از دیگران گرفته اند که دستور دادم اموال مردم را پس دهند.
آیت الله بجنوردی بسیار ساده زیست بود و به دور از تجمل و دنیاطلبی زندگی می کرد. او شخصیتی بود که در زندگی و رفتارش سادگی می دیدیم و از سادگی و صمیمیت او لذت می بردیم.
به عنوان یک پایان خوب، اگر در پایان نظری دارید، لطفاً به من بگویید.
آن مرحوم بسیار به آیت الله هاشمی ارادت داشت. آشیخ محمد هاشمیان زمانی که زنده بود به رفسنجان می رفت. آیت الله بجنوردی به ما توصیه می کردند که همیشه پیرو بزرگان باشیم و همیشه به اعتمادی که امام و خانواده ایشان به آیت الله هاشمی و آیت الله هاشمیان داشتند اشاره می کردند و می فرمودند که امام راحل به این دو بزرگوار اعتماد زیادی داشتند.
در پایان فقدان این عالم بزرگوار را به تمامی شیعیان تسلیت عرض می نماییم. خداوند روحت را با ائمه (ع) قرین رحمت کند.
۲۷۲۱۸
