به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، عباس عبدی در مقاله ای در روزنامه اعتماد نوشت:
یکی از موضوعات مهم در سیاست، مفهوم گروه های مرجع است. این مفهوم از گذشته شکل گرفته و بار معنایی آن همچنان بر واژه ها و تحلیل ها سنگینی می کند، در حالی که جهان تغییر کرده و دیگر چنین پدیده ای وجود ندارد یا بسیار ضعیف شده است.
در گذشته، رهبران سیاسی در موقعیتی قرار می گرفتند یا قرار می گرفتند که سخنانشان مظهر گفتار بود. رابطه مردم و آنها رابطه رهبر و پیرو یا مرید مرادی بود. فراموش نکنیم که رهبران سیاسی با مردم و مشاوران خود مشورت می کردند، اما در نهایت حرف خودشان راهگشا بود و از آنها اطاعت می شد. بالاترین سطح این نوع رابطه رهبر و پیرو در جریان پیروزی انقلاب بین مردم و رهبری امام مشاهده شد. این رابطه رویه دیگری داشت که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفت.
درست است که مردم شاگرد رهبران خود بودند، اما رهبران نیز خواسته ها و خواسته های مردم را برآورده کردند، حتی اگر شخصاً با آن موافق نبودند. به بیان دقیق‌تر، در بسیاری از موارد، رهبران تابع پیروان بودند، زیرا می‌دانستند که اگر این کار را نکنند، اعتبار و قدرت نفوذ خود را از دست خواهند داد. بنابراین تأثیر مواضع رهبران کاریزماتیک در گذشته بی قید و شرط نبود. این پدیده از دهه 90 قرن بیستم به دلایل مختلف به تدریج تضعیف شد که مهمترین آن شکل گیری رسانه های جدید بود و اکنون به اوج خود رسیده است زیرا شبکه های اجتماعی به گونه ای هستند که اعتبار و قلمرو چندانی باقی نمانده است. . برای ظهور چنین رهبرانی. این شبکه ها فاصله ای بین عنصر محبوبیت و فالوورها مشخص کرده اند.
به عبارت دیگر، افراد و گروه ها را تقدس زدایی کرده است. به خصوص که این شبکه ها باعث ظهور چهره هایی شده اند که به خودی خود ادعای قداست ندارند و سلبریتی هستند و نه بیشتر.
این موضوع انتخابات در ایران به گونه ای مطرح شده که هنوز هم برخی فکر می کنند مقامات سیاسی مردم مانند گذشته در رفتارشان موثر هستند. با توجه به تجربیات گذشته به ویژه انتخابات 1392 و 1396 و کلید واژه «تکرار می کنم»، به نظر می رسد همین حرف های خاتمی بود که مردم را به رأی دادن به فرد مورد نظر سوق داد. واقعیت این است که اگرچه این اظهار نظر به ویژه با توجه به نزدیک بودن آرا مهم بود، اما باید در نتیجه نهایی بسیار تعیین کننده باشد. اما این تصور که مردم صرفاً منتظر شنیدن چنین دستوری برای حضور در پای صندوق های رای بودند، نادرست است.
در واقع، این سخنرانی‌های رهبران سیاسی تنها در صورتی شنیده می‌شود که ابتدا زمینه مناسبی به آن داده شود. رهبران سیاسی در شرایط کنونی حتی قادر نیستند پیروان خود را وادار به اجرای دستورات خود کنند، چه رسد به اینکه مردم را بسیج کنند. اگر بخواهم از قیاس استفاده کنم، مثل ماشینی است که روی یک سطح شیب دار است اما در اثر اصطکاک پایین نمی آید، کافی است یک یا چند نفر آن را فشار دهند و نیروی مقاومت اصطکاک خنثی شود، از این به بعد. ماشین با سرعت زیاد به سمت پایین حرکت می کند. در واقع انرژی بالقوه در این خودرو وجود دارد، فقط باید مقاومت را فشار دهید تا ظاهر شود. حال اگر این خودرو در شیب قرار داشته باشد اما به بالا نگاه کند، می تواند با فشار دادن حرکت کند، اما ادامه حرکت نیاز به نیروی زیادی دارد که نمی توان آن را تامین کرد، بنابراین پس از مدتی فشار دهنده ها خسته می شوند، اما از آن به بعد چیزی که باعث خنثی شدن آن شده است. اگر در برابر اصطکاک مقاومت کند و شروع به حرکت کند، معکوس می شود و همچنین از روی فشار دهنده ها عبور می کند.
این خطا را کم و بیش همه جریان ها در انتخابات گذشته دیده اند. در ابتدای انتخابات 1395، روند تحریم بسیار فعال شد، اما توجهی به این موضوع نداشتند که خودرو به سمت پس زمینه متمایل شده و می خواستند آن را از پس زمینه دور کنند، بنابراین نتیجه عکس گرفتند. در انتخابات بعدی تاریخ تغییر کرد. اکنون و در ادامه این تغییر متوجه نمی شوند که هیچ مرجع سیاسی مهمی را که رابطه خوبی با پیروان داشته باشد باقی نگذاشته اند تا مردم روی حرف آنها حساب کنند. حتی اگر چنین مرجعی باشد، ممکن است لزوماً خلاف جهتی که در ذهن اکثر مردم وجود دارد نباشد. دنیای امروز اکثر مردم را ناتوان کرده است. تنها راه مؤثر برای جلب مشارکت عمومی، توجه مستقیم به خواسته های آنان و امید دادن به آینده است. کلید امیدوار کردن مردم نیز در دست دولت است. سخت نیست. کافی است به مردم و خواسته های آنها احترام بگذاریم و راه آنها را نبندیم. بقیه راه را به تنهایی انجام خواهند داد.
۲۱۹۲۱۹
