در این مقاله به سندرم متابولیک می پردازیم که نوعی اختلال متابولیک است و معمولاً مربوط به چربی شکم و اندازه دور کمر است. وجود چربی اضافی در ناحیه شکم در حال حاضر یک علامت شناخته شده یا عامل خطر برای سندرم متابولیک است. اما آیا واقعا اینطور است؟
در دنیای امروز، که افراد زیادی در تلاش برای کاهش وزن و لاغر ماندن هستند، جای تعجب نیست که «داشتن چربی اضافی» به عنوان مشکلی که باید حل شود ظاهر شود. اما اگرچه تحقیقات نشان داده است که اضافه وزن زندگی میتواند منجر به افزایش خطر اختلالات مزمن سلامتی شود، یافتههای جدید نشان میدهد که چربی شکمی ممکن است آنقدر که قبلا تصور میشد یک عامل خطر برای سندرم متابولیک نباشد. بنابراین، آیا چربی شکم واقعاً دشمن سلامتی است یا واقعاً نتیجه عوامل مهم دیگری است که باعث ایجاد سندرم متابولیک می شود؟
چربی شکم در مقابل چربی زیر جلدی
قبل از بحث در مورد نتایج مطالعات جدید، لازم است بافت چربی تعریف شود. بافت چربی در سراسر بدن در دو قسمت اصلی تشکیل می شود. بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان روده بزرگ، سرطان کلیه و سرطان کبد، سرطان هایی هستند که چاقی خطر ابتلا به آنها را افزایش می دهد.
چربی شکم
چربی شکم در اطراف اندامهای حیاتی شکم جمع میشود، و اگرچه ممکن است فکر کنید چربی اطراف این اندامها ناسالم است. اما شما در واقع به لایه ای از چربی در اطراف این اندام ها برای محافظت از آنها نیاز دارید. از سوی دیگر، چربی اضافی شکم اغلب باعث علائم مقاومت به انسولین و سایر بیماری ها می شود. چربی شکمی معمولا با سندرم متابولیک مرتبط است.
چربی زیر جلدی
چربی زیر پوست در زیر اپیدرم قرار دارد و در واقع یکی از لایه های پوست است. این لایه چربی؛ به عنوان یک مانع و ضربه گیر عمل می کند و از عضلات و استخوان های شما محافظت می کند. به ندرت وجود چربی زیر پوستی زیاد است. اما اگر باشد، بر سلامتی تأثیر می گذارد.
اختلالات متابولیک و شکل بدن.
همانطور که گفتیم، اصطلاح اختلال متابولیک برای طیف وسیعی از عوارض سلامتی که متابولیسم را تحت تاثیر قرار می دهند، استفاده می شود. همه افراد مبتلا به اختلالات متابولیک اضافه وزن و چربی شکمی ندارند. اما این یک مشکل رایج در اکثر افرادی است که دارای عوارض متابولیک هستند. پزشکان و متخصصان از اصطلاح “الگوی توزیع چربی” برای درک عوامل خطر یک فرد برای ایجاد اختلالات متابولیک استفاده می کنند.
بدن سیبی شکل
افرادی که بدنشان به شکل سیب است، معمولاً در ناحیه میانی شکم، اغلب در اطراف معده، چربی زیادی دارند. این باعث می شود بدن آنها شکلی گرد و سیب مانند داشته باشد. در بیشتر موارد، افرادی که اندام سیبی شکل دارند، دور کمرشان بزرگتر از آنچه باید باشد دارند. بدن سیبی شکل نشان می دهد که فرد بیشتر مستعد ابتلا به سندرم متابولیک است.
بدن گلابی شکل
افرادی که بدن گلابی شکل دارند در ناحیه زیر کمر دارای وزن اضافی هستند که باعث می شود بدن آنها انحنای طبیعی داشته باشد. در این افراد معمولاً قسمت بالایی بدن نازکتر از قسمت پایینی است بنابراین حالت گلابی به خود می گیرند. این فرم بدن معمولا در خانم ها دیده می شود و این افراد چربی زیر پوستی بیشتری نسبت به چربی شکم دارند. در نتیجه کسانی که این فرم بدنی دارند کمتر به سندرم متابولیک مبتلا می شوند. اما فقط به این دلیل که یک فرد فرم بدنی خاصی دارد به این معنی نیست که او بیشتر در معرض اختلالات متابولیک است و این یکی از دلایل اصلی است که هنوز به تحقیقات گسترده تری نیاز دارد. ما باید بتوانیم ایده بهتری در مورد علت اصلی مشکلاتی مانند سندرم متابولیک داشته باشیم.
سندرم متابولیک
سندرم متابولیک یک عارضه متابولیک است که طیف وسیعی از علائم را شامل می شود و به آن سندرم X یا نشانگان مقاومت به انسولین نیز می گویند. همه افراد مبتلا به سندرم متابولیک لزوماً ساختار بدنی که ذکر کردیم ندارند. اما معمولاً افراد مبتلا به سندرم متابولیک دارای شاخص توده بدنی بالاتری هستند. اما علائم دیگری نیز برای تشخیص این بیماری بررسی می شوند:
اندازه کمر خیلی زیاد
اگر اندازه کمر در مردان بیشتر از 102 سانتیمتر و در زنان بیشتر از 89 سانتیمتر باشد، یک عامل خطر برای سندرم متابولیک در نظر گرفته میشود. اما بدن هر فردی منحصر به فرد است و داشتن دور کمر زیاد نمی تواند خطر ابتلای فرد به این بیماری را پیش بینی کند.
کلسترول HDL پایین
دو نوع کلسترول وجود دارد: LDL که به آن کلسترول بد می گویند و HDL که به آن کلسترول خوب می گویند. هر دو کلسترول برای یک بدن سالم ضروری هستند. اما کلسترول خوب در بدن افراد مبتلا به سندرم متابولیک کم است.
فشار خون
افراد مبتلا به سندرم متابولیک اغلب فشار خون بالایی دارند. فشار خون بیش از 85130 میلی متر جیوه، علامت هشدار دهنده احتمال ابتلا به سندرم متابولیک است.
قند خون ناشتا بالا
سندرم متابولیک عملکرد انسولین را مختل می کند و به همین دلیل، فرد مبتلا به این بیماری اغلب سطح قند خون ناشتا بالایی دارد. سطح قند خون ناشتا بیش از 100 میلی گرم در دسی لیتر یکی از عواملی است که در تشخیص سندرم متابولیک در نظر گرفته می شود.
فقط چربی شکم را سرزنش نکنید!
در نهایت، علم در مورد سندرم متابولیک و چربی اضافی شکم چه می گوید؟ همانطور که بسیاری از مطالعات نشان می دهند، بحث هایی در مورد چربی اضافی شکم و عامل خطر ابتلا به سندرم متابولیک وجود دارد. در سال 2022، محققان ژنوم مجموعه بزرگی از دوقلوها را مطالعه کردند. آنها می خواستند نقش ژنتیک را در خطر ابتلا به سندرم متابولیک در افراد کشف کنند. در این تحقیق محققان توانستند 9 ژن خاص را شناسایی کنند که خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد. جالب است بدانید که از این ۹ ژن شناسایی شده، یک ژن در توزیع و تجمع چربی در بدن موثر است. این احتمال نشان می دهد که وزن به تنهایی ممکن است یک علامت ثانویه سندرم متابولیک باشد تا یک عامل خطر از قبل موجود.
در مطالعه دیگری، تیمی از محققان دریافتند که چربی اضافی شکم ممکن است علت اصلی مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به سندرم متابولیک نباشد. در عوض، طبق یافتهها، عضلات اسکلتی ممکن است در طول زمان در ایجاد مقاومت به انسولین نقش داشته باشند.
با افزایش سن، سلول های عضلانی ما کمتر قادر به استفاده از قند خون اضافی بعد از غذا خوردن و تبدیل آن به انرژی هستند و این باعث افزایش سطح قند و چربی خون می شود که معمولاً منجر به سندرم چربی و چربی اضافی می شود.
چربی شکمی یک عامل خطر برای سایر عوارض جدی است
تحقیقات جدید نشان می دهد که اضافه وزن ممکن است یک عامل خطر مستقیم برای سندرم متابولیک نباشد. اما چاق بودن یا اضافه وزن می تواند از راه های دیگر بر سلامت شما تأثیر منفی بگذارد. اضافه وزن (چه در ناحیه شکم یا هر قسمت دیگری از بدن) شما را در معرض خطر ابتلا به عوارض زیر قرار می دهد:
بیماری قلبی: چاقی عامل اصلی بیماری های قلبی عروقی و مرگ و میر در سراسر جهان است. مطالعات نشان می دهد که اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری های قلبی کشنده مانند فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری عروق کرونر را افزایش می دهد.
دیابت: زندگی با اضافه وزن خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. در صورت عدم درمان، دیابت نوع 2 می تواند باعث آسیب جدی به کلیه ها، اعصاب و سیستم قلبی عروقی شود.
زوال عقل: یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که بین چاقی و افزایش خطر زوال عقل در مراحل بعدی زندگی ارتباط وجود دارد. زوال عقل یکی از شایع ترین اختلالات عصبی است که افراد مسن را درگیر می کند و افزایش تعداد این اختلال در حال حاضر یک بحران است.
سرطان: 40 درصد از کل موارد سرطان تشخیص داده شده مربوط به سرطان هایی است که چاقی یکی از عوامل خطر در آنها است. بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان روده بزرگ، سرطان کلیه و سرطان کبد، سرطان هایی هستند که چاقی خطر ابتلا به آنها را افزایش می دهد.
راه های سالم برای از بین بردن چربی شکم
و خبر خوب این است که می توانید به روشی سالم، طبیعی و پایدار وزن کم کنید. هیچ کس نمی گوید از دست دادن وزن اضافی آسان است. اما باید بدانید که حتی تغییرات جزئی سبک زندگی می تواند بسیار موثر باشد و سلامت کلی شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
به تغذیه توجه کنید.
آنچه می خورید نقش مهمی در سلامتی شما دارد. بهتر است از یک رژیم غذایی متعادل از میوه ها و سبزیجات و پروتئین های کم چرب استفاده کنید. بهتر است تغییرات رژیم غذایی را به آرامی و به تدریج ایجاد کنید. در نهایت، این تغییرات کوچک که در ابتدا قابل مشاهده نبودند باعث ایجاد عادات سالمی می شوند که تأثیرات مثبتی بر سلامت شما دارند.
ورزش روزانه را افزایش دهید
بلند شدن و حرکت راهی عالی برای سوزاندن کالری اضافی در طول روز است. هر زمان که می توانید راه بروید، حرکت کنید و کشش دهید.
خواب خوش شب
استراحت و خواب کافی در شب از عوامل ضروری برای حفظ وزن سالم هستند. شب زمانی است که بدن شما می تواند وقایع روز قبل را بازیابی و هضم کند. بنابراین، خواب با کیفیت برای هر کسی که به دنبال بهبود سلامت کلی خود است ضروری است.
کاهش استرس
زندگی با استرس مزمن تأثیر منفی بر کل بدن دارد. برخی از افراد از غذا به عنوان راهی برای کاهش استرس استفاده می کنند که می تواند منجر به افزایش وزن و بیماری شود. بنابراین سعی کنید راه های سالمی برای کاهش استرس روزانه خود بیابید تا سالم بمانید و وزن سالمی داشته باشید.
بیشتر بخوانید:
برای کاهش سریع چربی بدن چه بخوریم
۴۷۲۳۶