خبرگزاری مهر ، گروه استان ها – ریحانه شهبازی: چند سالی است که زنگ خطر کاهش زاد و ولد و روند پیری به صدا در آمده است و مسئولان به فکر وضع قوانینی برای جوانان جامعه و تشویق کودکان به داشتن افتاده اند. بچه ها تا بتوانیم از این بحران که در حال تبدیل شدن به سونامی است عبور کنیم و از پیری جمعیت جلوگیری کنیم.
آمارها نشان می دهد که جمعیت استان اصفهان در ابتدای سال 1402 جمعیتی بالغ بر پنج میلیون و 349 هزار و 818 نفر به ثبت رسیده است که این رقم در پایان سال 1401 حدود پنج میلیون و 375 هزار نفر برآورد شده و روندی کاهشی را نشان می دهد. هر روز که می گذرد ابعاد مختلف بحران جمعیتی بیشتر و بیشتر نمایان می شود: تک فرزندی، بی فرزندی و افزایش جمعیت سالمند از جمله چالش های مهم جمعیتی است که کشور و استان اصفهان را تهدید می کند.
بر اساس اطلاعات سازمان ثبت احوال، با گذشت 5 ماه از سال جاری، 16 هزار و 794 ولادت و 8 هزار و 900 مورد فوت به ثبت رسیده است. ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل، ولادت هشت درصد کاهش داشته است. ۲۵ درصد کاهش مرگ و میر، ۱۰ کاهش درصد ازدواج و دو درصد کاهش طلاق را تجربه کرده است. البته بررسی ها نشان می دهد که در سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با توجه به شیوع ویروس کرونا، تعداد فوتی ها در استان اصفهان افزایش چشمگیری داشت، اما در سال ۱۴۰۱ با کنترل کووید- ۱۹ این عدد دوباره کاهش یافت.
در همین حال باروری و مادری یکی از مولفه های اصلی تغییرات جمعیتی در هر منطقه جغرافیایی است و بسیاری از تغییرات در ساختار و ترکیب جمعیت در هر زمان نتیجه کاهش و افزایش تعداد موالید است و به گفته مرجان مشکاتی، مدیر گروه سلامت خانواده و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نرخ باروری استان اصفهان در سال گذشته 1.3 درصدی است که نشان دهنده میزان مورد انتظار مادری برای زنان در سنین باروری است، این شاخص در سطح جایگزینی باید برابر باشد. 2.1 درصد، یعنی هر زوج دو نفر به جمعیت کشور اضافه کرده است. همچنین نرخ سالمندی در کشور ۱۰.۷ درصد جمعیت اصفهان هستند. ۱۲.۳ و بالاتر از میانگین کشوری است.
این آمار و تناسبات جمعیتی زمینه لازم را برای ورود اصفهان به سیاهچاله جمعیتی و تنها فراهم کرده است ۵ یک سال فرصت برای جلوگیری از سقوط کشور به سیاهچاله جمعیتی با افزایش نرخ رشد جمعیت وجود دارد.
وارونگی هرم سنی جمعیت اصفهان
معاون فنی مرکز بهداشت اصفهان در خصوص پایین بودن نرخ باروری در استان اصفهان به خبرنگار مهر گفت: نرخ باروری در استان تقریباً یک است که در صورت رعایت استانداردها و در به منظور اگر جمعیت جوان داریم این میزان باید بیشتر از 2 باشد.
وی ادامه داد: نرخ باروری میانگین تعداد فرزندانی است که یک زن در طول زندگی خود به دنیا می آورد. سطح جایگزینی حداقل نرخ باروری است که یک جمعیت می تواند به صورت عددی بازتولید کند. اگر نرخ باروری کمتر از جایگزینی جمعیت باشد، هرم سنی جمعیت به سمت سالمندی پیش خواهد رفت و با بحران جمعیتی مواجه خواهیم شد.
علی پارسا متوسط نرخ رشد جمعیت در استان را حدود نیم درصد بیان کرد و گفت: برخی از شهرستان ها مانند اردستان، بویین میاندشت و خوانسار دارای نرخ رشد جمعیت منفی و در گلپایگان صفر است و بیشترین نرخ رشد جمعیت در اصفهان است. استان با 0.65 درصد مربوط به شهرستان فریدونشهر است.
در نظر بگیرید که اگر بحران جمعیتی را ابربحران می نامند به این دلیل است که چندین بحران از جمله بحران اقتصادی، بحران تولید و بحران اشتغال را در خود دارد.
ارتباط اقتصاد و فرهنگ با مسئله بچه دار شدن
متین فیروزآبادی، کارشناس رسانه و فعال حوزه جمعیت با بیان اینکه فرزندآوری ابعاد گسترده ای دارد که باید ریشه تاریخی و معنوی آن بررسی شود، به خبرنگار مهر گفت: این یک بحران جهانی است و حتی چین و آلمان نیز درگیر آن هستند. و بر هر دو جناح اقتصاد تأثیر می گذارد و فرهنگ به هم مرتبط است. عدم پذیرش بچه دار شدن در قشر ثروتمند جامعه ما به فرهنگ و سبک زندگی کنونی مربوط می شود و با توجه به اینکه این قشر در مورد بچه دار شدن طفره می روند، نمی توانند به فرزند دو یا چهار ساله فکر کنند و می بینند. شیرینی داشتن فرزند مانعی برای تفریح و شادی آنهاست. .
وی ادامه داد: البته نمی توان مشکلات اقتصادی را نادیده گرفت زیرا مسائل مربوط به بارداری مانند بیمه تکمیلی، هزینه زایمان، تغذیه، مراقبت و سونوگرافی چند برابر شده است و بیشتر تورم مربوط به تغذیه است که زن باردار باید سالم و بیشتر بخورید و این چیزها گران هستند. بنابراین شروع بچه دار شدن هزینه های خودش را دارد و این ترس وجود دارد که در مورد بچه دار شدن موثر بوده است.
قوانینی که از جمعیت به عنوان مهر 100 حمایت می کند
فیروزآبادی با بیان اینکه در نفوذ فرهنگ حتی می توان دریافت که باور طبقه متوسط این است که بچه دار شدن مانع پیشرفت است و این باور که هدف اصلی این دنیا داشتن خانه و ماشین بهتر نیست. در بین مردم کاهش یافته است. به عبارت دیگر باید این باور را تقویت کرد که هدف اصلی زندگی انسان بودن و خلق کردن، لذت بردن از آنچه هست و تکمیل آن با داشتن فرزند است.
این کارشناس جمعیتی معتقد است: مسئولان باید با تغییر سبک زندگی و کنترل هزینه ها و تورم، امنیت روانی را در بین زوجین و جوانان ایجاد کنند. از سوی دیگر، قوانین حمایت از جمعیت تنها یک محرک و مهر تایید است و طبق آمار، تنها نیمی از جمعیت توانسته اند در افزایش جمعیت سهیم باشند. مثلاً می گویند در مورد فرزند سوم به آنها زمین می دهند، اما برای دو فرزند دیگر هیچ برنامه و انگیزه ای ندارند و برای بچه های قبلی برنامه ای ندارند و با این میزان هزینه و … عدم توانایی در پرداخت پول خانه و ماشین و غیره ترجیح می دهند بچه دار نشوند. .
وی با بیان اینکه برای کاهش مشکلات اقتصادی در دوران مادری باید سیاست گذاری هایی مشخص شود، گفت: امروزه زوجین چشم انداز روشنی برای سیاست های اقتصادی نمی بینند و به همین دلیل از مادر شدن پرهیز می کنند و البته بعد رسانه ای نیز مورد بررسی و توجه قرار گرفته است که خانواده ها در سریال ها و فیلم ها معمولا یک یا دو فرزند دارند و حتی کودکان را به عنوان مشکل مطرح می کنند و در این زمینه کار جدی برای گفت و گو و رفع مشکلات مربوطه انجام نشده است.
سیاست های موقت زایمان
مفاد قانون حمایت از خانواده و جوانان جمعیت، فرهنگ سازی در رسانه ها، باروری سالم، اسکان جمعیت، پیشگیری و مبارزه با سقط جنین عمدی، نظارت و ارزیابی زایمان و درمان ناباروری. در حال تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی کشور است و باید دید چه مقدار از این قوانین در میان سایر قوانین اختصاص زمین تا سقف 800 میلیون تومان به خانواده ها، ثبت نام خودرو برای مادران دارای فرزند، افزایش وام ازدواج و مرخصی زایمان از جمله نمونه های دیگر توانسته به جوانان جامعه کمک کند.
به گفته امیرحسین بانکی پور، نماینده مردم اصفهان در شورای اسلامی، آنچه در اختیار دولت است زمین است اما دولت برای تخصیص بودجه نقدی با کسری مواجه است بنابراین باید از ظرفیت تخصیص زمین استفاده کنیم. برای تشویق خانواده ها
وی با تاکید بر اینکه اگر مشکلی در روند واگذاری زمین وجود داشته باشد که نیاز به قانون گذاری یا پیگیری نمایندگان داشته باشد، آماده پیگیری هستیم، گفت: در کل استان اصفهان 10 هزار و 700 خانوار تا این لحظه مشمول این قانون هستند. و برآورد ما این است که تا پایان سال این تعداد به 15 هزار خانوار برسد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس با اشاره به اینکه برای جلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ شرط واگذاری زمین یا خانه به خانواده ها این است که افرادی که ثبت نام می کنند حداقل 5 سال در شهر مورد تقاضا سکونت داشته باشند و خیر. مهاجر باشند، گفت: ما نگران آینده هستیم و آینده خانواده ها هستیم و به همین دلیل بر اختصاص زمین یا مسکن تاکید داریم.
از این رو به نظر می رسد مسئولان و قانونگذاران تنها برای تشویق مادر شدن به اسکان موقت توجه دارند و البته همه این عوامل اعم از ازدواج و مسائل فرهنگی و اقتصادی در هم تنیده شده و نیازمند یک برنامه ریزی جامع و چند جانبه است.
